Краснае (Маладзечанскі раён)

Кра́снае — вёска ў Маладзечанскім раёне Мінскай вобласці. З’яўляецца цэнтрам Красненскага сельсавета.

Вёска Краснае Вёска Краснае Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Маладзечанскі Сельсавет Красненскі Каардынаты 54°14′48″ пн. ш. 27°04′39″ у. д.HGЯO Першая згадка 2-я пал. XV ст. Ранейшыя назвы Краснае Сяло Вышыня цэнтра 184 м[1] Насельніцтва 2 916 чалавек (2011) Канфесійны склад каталікі, праваслаўныя, пратэстанты Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1773 Паштовы індэкс 222330 Аўтамабільны код 5 СААТА 6238817061 Краснае на карце Беларусі ±

Краснае на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Краснае.

Месцазнаходжанне

Знаходзіцца за 16 км на паўднёвы ўсход ад Маладзечна. Праз Краснае пралягае рэспубліканская аўтадарога Мінск — Маладзечна — Нарач Р28. Чыгуначная станцыя Уша на лініі Мінск — Маладзечна.

Гідраграфія

Вёска стаіць на рацэ Ушы, прытоку Віліі.

Гісторыя

Свята-Пакроўская царква

Упершыню Краснае Сяло згадана ў 2-й палове XV ст. як уладанне вялікіх князёў літоўскіх. У 1486 годзе атрымала статус мястэчка. Да 1500 года заснаваны касцёл, з 1503 года ў ім служыў гаспадарскі пісар Адам з Котры.

У канцы XV — 1-й палове XVI стст. Краснае цэнтр староства, якое паводле адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў увайшло ў склад Менскага павета Менскага ваяводства.

Станам на 1765 год — 58 двароў, карчма, касцёл.

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793) у складзе Расійскай імперыі, у Вілейскім павеце.

Станам на 1866 года — 60 двароў. Паводле перапісу 1897 года — 152 двары, царква, 2 школы, народнае вучылішча, пошта, фельчарскі пункт, 22 крамы, 8 корчмаў.

Паводле Рыжскага мірнага дагавора (1921), Краснае ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, цэнтр гміны Маладзечанскага павета Віленскага ваяводства. У мястэчку размяшчалася гарнізонная сядзіба батальёна Корпуса аховы памежжа «Краснае».

У 1939 годзе Краснае ўвайшло ў БССР, у 1940 годзе атрымала статус пасёлка гарадскога тыпу. У Другую сусветную вайну з 25 чэрвеня 1941 да 4 ліпеня 1944 года пад нямецкай акупацыяй. З 16 ліпеня 1954 года — вёска^[2]. Станам на 1972 год — 611 двароў, на 1997—1216 гаспадарак.

Насельніцтва

Краснае — 4-ы паводле колькасці жыхароў населены пункт Маладзечанскага раёна (пасля Маладзечна, Радашковіч і Чысці).

• 2011 год — 2916 жыхароў^[3].
• 1997 год — 3283 жыхароў^[4].
• 1972 год — 2989 жыхароў.
• 1921 год — 1012 жыхароў^[5].
• 1897 год — 1019 жыхароў.

Дынаміка

• 1997 год — 1216 двароў.
• 1972 год — 611 двароў.
• 1897 год — 152 двары (паводле перапісу).
• 1866 год — 60 двароў.
• 1765 год — 58 двароў.

Інфраструктура

У Красным працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, амбулаторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.

Славутасці

Гарадзішча

Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі

• Гарадзішча
• Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1908—1912)
• Яўрэйскія і каталіцкія могілкі
• Царква Покрыва Прасвятой Багародзіцы (1889)

Вядомыя асобы

• Аўген Вярбіцкі (1922—1986) — амерыканскі біяхімік беларускага паходжання.
• Іаан (Харашэвіч) (1933—2020) — беларускі праваслаўны царкоўны дзеяч.
• Віктар Сяргеевіч Івашка (нар. 1947) — беларускі спецыяліст у галіне парашковай металургіі і кампазіцыйных матэрыялаў, тэхналогіі машынабудавання.

Зноскі

1. GeoNames — 2005. Праверана 9 ліпеня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q830106'></a>
2. Указ Президиума Верховного Совета Белорусской ССР от 16 июля 1954 г. Об упразднении городского поселка Красное, Радошковичского района, Молодечненской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.
3. Сайт Маладзечненскага райвыканкама Архівавана 6 красавіка 2015.
4. Валерый Шаблюк. Краснае // Крыніцы/ЭГБ|4к. С. 250.
5. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom VII. Część II. Ziemia Wileńska. Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka. — Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923

Спасылкі

• Здымкі на Radzima.org
• Славутасці на партале globustut.by (руск.)
• Krasne, miasteczko, powiat wilejski, gmina Krasnesioło // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom IV: Kęs — Kutno (польск.). — Warszawa, 1883. — S. 624.