Гамбург

Во́льны і ганзе́йскі го́рад Га́мбург (ням.: Freie und Hansestadt Hamburg [ˈhambʊɐ̯k], мясц. [ˈhambʊɪç], н.-ням.: Hamborg [ˈhambɔːx]) — горад і федэральная зямля ў Германіі.

Горад Гамбург ням.: Freie und Hansestadt Hamburg Герб[d] Сцяг Краіна  Германія Каардынаты 53°34′ пн. ш. 9°59′ у. д.HGЯO Кіраўнік Peter Tschentscher[d] Першая згадка 810 Плошча 755,09 км² (31 снежня 2017)[1] Вышыня цэнтра 6 ± 1 м Водныя аб’екты Альстэр (прыток Эльбы), Эльба, Bille[d], Seevekanal[d], Flottbek[d], Este[d], Wandse[d], Osterbek[d], Goldbekkanal[d], Isebekkanal[d], Tarpenbek[d], Saselbek[d], Rodenbek[d], Bredenbek[d], Паўночнае мора, Susebek[d], Rethe[d], Köhlbrand[d], Süderelbe[d] і Wedeler Au[d] Насельніцтва ▲1 892 122 чал. (31 снежня 2022)[2][3] Часавы пояс UTC+1 і UTC+2 Тэлефонны код 040, 04721 Паштовыя індэксы 20095–21149, 22041–22769 і 27499 Аўтамабільны код HH Афіцыйны сайт hamburg.de (ням.) hamburg.com (англ.) Гамбург на карце Германіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Размешчаны ў паўночнай частцы Германіі па абодвух берагах ракі Эльбы.

Насельніцтва — 1,8 млн жыхароў (2009), 4,3 млн у агламерацыі. Другі па велічыні горад у Германіі (пасля Берліна) і адзін з самых вялікіх гарадоў ЕС.

Порт Гамбурга другі па велічыні ў Еўропе пасля Ротэрдама і дзявяты ў свеце.

Гісторыя

Першыя пасяленні на тэрыторыі Гамбурга датуюцца IV стагоддзем да н.э. У IV—VI стагоддзях сюды прыходзяць саксы.

У 810 годзе па загадзе Карла Вялікага тут была пабудавана кірха, а для яе бяспекі была ўзведзена крэпасць Хамабург.

У 831 годзе тут была створана дыяцэзія, якое неўзабаве стала архідыяцэзіяй.

У XII стагоддзі Гамбург становіцца гандлёвым цэнтрам, а ў XIV стагоддзі — адным з заснавальнікаў Ганзы.

У 1510 годзе Гамбург канчаткова становіцца Імперскім горадам. Нават пасля заняпаду Ганзы, горад перажываў культурны росквіт, асабліва пасля заснавання тут у 1767 годзе Нацыянальнага тэатра.

З 1815 года Гамбург — член Германскага саюза, з 1871 — у Германскай імперыі, а з 1949 — ФРГ.

Насельніцтва

Найбольшай колькасці насельніцтва Гамбурга дасягнула ў 1964 годзе, склаўшы 1,9 мільёнаў чалавек. Потым яно пачало зніжацца і ў 1986 не перавышала 1,6 мільёнаў. Аднак потым яно зноў пачало расці, дасягнуўшы к канцу жніўня 2010 года 1 781 741 чалавек, з якіх 258 тысяч маюць замежны пашпарт (у тым ліку 57 220 чалавек — турэцкі, 21 455 — польскі, 15 666 — сербскі і 12 694 — афганскі).

Эканоміка і прамысловасць

Гамбург — гэта найбуйнейшы порт у Германіі, другі па велічыні ў Еўропе, а ў свеце займае дзявятае месца. Самая вялікая верф Blohm und Voss.

Кампанія Airbus Group мае зборачны завод у Гамбургу, на заводзе працуе больш 13 000 чалавек.

У Гамбургу размешчаны галоўны офіс фірмы Beiersdorf, лідар на рынку сродкаў для догляду скуры.

Таксама ў горадзе размешчаны буйны піваварны завод па вытворчасці вядомай у маркі піва Холстэн.

Гамбург — цэнтр машынабудавання, лёгкай і паліграфічнай прамысловасці.

У горадзе размешчаны знакамітыя выдавецтвы прэсы: «Шпігель» і «Штэрн».

У горадзе таксама размешчана Штаб-кватэра найбуйнейшага ў Еўропе канцэрна пасылачнага гандлю Ота.

Славутасці

• Гамбургская ратуша
• Рэпербан
• Царква Святой Кацярыны
• Царква Святога Міхаіла
• Царква Святога Пятра

Адукацыя

• Гамбургскі ўніверсітэт
• Гамбургская вышэйшая школа прыкладных навук
• Гамбургскі тэхнічны ўніверсітэт
• Універсітэт Гельмута Шміта
• Гамбургскі ўніверсітэт Хафэнсіці
• Універсітэт прыкладных навук брэндынгу

Культура

• Эльбская філармонія

Транспарт

• Гамбургскі метрапалітэн

Гарады-пабрацімы

• Дрэздэн, Саксонія
• Леон, Нікарагуа
• Марсель, Францыя
• Осака, Японія
• Прага, Чэхія
• Санкт-Пецярбург, Расія
• Чыкага, ЗША (1994)
• Шанхай, Кітай

Вядомыя асобы

• Фрыдрых Алерс-Хестэрман, нямецкі мастак
• Іаганес Брамс
• Карл Лагерфельд
• Фані Мендэльсон, нямецкі кампазітар

Крыніцы

1. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2018 (4. Quartal) — Federal Statistical Office. Праверана 10 сакавіка 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739'></a>
2. https://www.statistik-nord.de/fileadmin/Dokumente/Statistische_Berichte/bevoelkerung/A_I_3_j_H/A_I_3_j22_HH.xlsx Праверана 16 верасня 2023.
3. Alle politisch selbständigen Gemeinden mit ausgewählten Merkmalen am 31.12.2022 — DESTATIS, 2023. Праверана 7 кастрычніка 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122987347'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q764739'></a>

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 5: Гальцы — Дагон / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 5. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 5).