Русізм

Русі́зм^[1][2], дакладней маскалі́зм^[3][4] або расеяні́зм^[5] — слова або выраз, запазычаныя з расейскай мовы. Русізм уваходзіць у склад іншай мовы, асвойваецца ёю і становіцца элемэнтам яе сыстэмы; можа быць толькі фактам маўленьня^[1]. Русізмам называюць само слова і ягоныя асобныя структурныя элемэнты (гукі, словаўтваральныя марфэмы і інш.)^[1]. У адпаведнасьці з гэтым вылучаюць русізмы лексычныя, фанэтычныя, граматычныя, словаўтваральныя^[1].

Пра ідэалёгію глядзіце артыкул Рашызм.

У беларускай мове

Русізмы як запазычаньні шырока прадстаўленыя ў беларускай мове, што абумоўлена структурнай блізкасьцю абедзьвюх моваў. У беларускай мове сярод запазычаньняў з расейскай мовы вылучаюць беспасярэдне русізмы і словы, запазычаныя зь іншых моваў праз пасярэдніцтва расейскай. Ужываньне русізмаў у маўленьні абумоўленае інтэрфэрэнцыяй або мэтавай устаноўкай носьбіта мовы. Найчасьцей русізмы назіраюцца як факты інтэрфэрэнцыі ў вусным маўленьні беларуска-расейскіх білінгваў^[1].

Крыніцы

1. Гіруцкі А. Русізм // БЭ. — Мн.: 2001 Т. 13. С. 457.
2. Слоўнік беларускай мовы / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовы і літ. імя Я. Коласа і Я. Купалы; ўклад. Н. П. Еўсіевіч [і інш]; навук. рэд. А. А. Лукашанец, В. П. Русак. — Менск: Беларус. навука, 2012. — 916 с. ISBN 978-985-08-1365-7.
3. Практыка і тэорыя літаратурнага мастацтва. — Менск: Інбелкульт, 1923.
4. Касьпяровіч М. Беларуска-расійскі слоўнічак. — Віцебск, 1925. С. 31.
5. Пацюпа Ю. Павукі ў слоіку // ARCHE Пачатак. № 6 (57), 2007.

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 13: Праміле — Рэлаксін. — 576 с. — ISBN 985-11-0216-4