Нямецкая хваля

«Нямецкая хваля» (НХ; ням. Deutsche Welle, DW) — дзяржаўная радыёстанцыя Нямеччыны, заснаваная ў траўні 1953 г. у Кёльне (зямля Паўночны Райн — Вэстфалія) для замежнага вяшчаньня. У 2003 г. сядзібу перамясьцілі ў Бон. На 2016 г. падавала навіны на 10 мовах Азіі (арабская, бэнгальская, гіндзі, дарыйская, інданэзійская, кітайская, пуштунская, пэрсыдзкая, турэцкая, урду), 3 мовах Афрыкі (амхарская, суахілі, хаўса) і 14 мовах Эўропы (альбанская, ангельская, баўгарская, гішпанская, грэцкая, македонская, нямецкая, партугальская, польская, расейская, румынская, сэрбскахарвацкая, украінская, француская). Радыёвяшчаньне ажыцьцяўлялася на кароткіх хвалях і праз спадарожнік на 9 мовах: амхарскай (Этыёпія), ангельскай, грэцкай, дарыйскай (Аўганістан), партугальскай, пуштунскай, суахілі (Кенія, Танзанія, Уганда), францускай і хаўса (Нігер, Нігерыя). Мае ў падпарадкаваньні аднайменны(de) спадарожнікавы тэлеканал, заснаваны 1 красавіка 1992 году ў Бэрліне. Налічвала звыш 3000 супрацоўнікаў з 60 краінаў.

Сядзіба ў Боне (2014 г.)

Ня варта блытаць з аднайменнай даваеннай прыватнай радыёстанцыяй.

«Нямецкая хваля»
Лёга з 2012 г.
Горад	Бон
Краіна	Нямеччына
Слоган	Зроблена для розумаў
Фармат	Навіновы
Частасьць	15530 кілягэрц
Мачта	Наўэн(de) (зямля Брандэнбург)
Магутнасьць	500 кіляват (2016)
Час вяшчаньня	11 гадзінаў (3:00-8:00, 13:00-19:00 UTC)
Зона вяшчаньня	Аўганістан, Афрыка, Мадагаскар
Пачатак працы	3 траўня 1953 (71 год таму)
Доля	4,2% (2007)[1]
Заснавальнік	Урад Нямеччыны
Уласьнік	Згуртаваньне радыёвяшчальнікаў Нямеччыны(de)
Кіраўнікі	Пэтэр Лімбург(de)
Сайт	dw.com
Twitter	dw_deutsch
Facebook	dw.deutschewelle
YouTube	deutschewelle
Он-лайн-трансьляцыя	akamaihd.net

Беларусь

2 сьнежня 2005 г. а 20:30 радыё «Нямецкая хваля» пачало беларускамоўнае вяшчаньне на сярэдніх хвалях і частасьці 1555 кілягэрц^[2] у выглядзе 15-хвіліннай перадачы «Беларуская хроніка». 1 красавіка 2009 г. выпуск перадачы «Беларуская хроніка» спынілі^[3]. Да кастрычніка 2009 г. бэрлінская тэлестудыя «Нямецкай хвалі» пачала выпускаць 4 беларускамоўныя тэлеперадачы («Будучыня», «На колах», «Эўрамакс» і «Эўропа сёньня»), што паказвалі зь серады па суботу на спадарожнікавым тэлеканале «Белсат» (Варшава, Польшча)^[4]. Да 2013 г. выпуск тэлеперадачаў спынілі.

28 кастрычніка 2021 году сайт НХ заблякавалі ў Беларусі^[5].

Радыёстудыя ў Боне (2006 г.)

У сакавіку 2022 году суд Цэнтральнага раёну Менску прызнаў экстрэмісцкімі матэрыяламі Telegram-канал «DW Беларусь» і лягатып Нямецкай хвалі^[6]. У красавіку 2024 году Міністэрства ўнутраных справаў Рэспублікі Беларусь абвясьціла «DW Беларусь» экстрэмісцкім фармаваньнем^[7].

Замежныя перадавальнікі

На 2016 г. радыёстанцыя выкарыстоўвала 7 замежных радыёперадавальнікаў.

• Дхабая (Аб’яднаныя Арабскія Эміраты). Належыць Радыё Аб’яднаных Эміратаў.
• Ісудэн(fr) (дэпартамэнт Эндр, рэгіён Цэнтар-Валь дэ Люар, Францыя). Магутнасьць 500 кіляват.
• Мадагаскар.
• Мэертан(en) (правінцыя Гаўтэнг, Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка). Належыць прадпрыемству «Сэнтэк»(en) (Ханід’ю, прав. Гаўтэнг), што знаходзіцца ва ўласнасьці Міністэрства сувязі і паштовых паслугаў ПАР.
• Сан-Тамэ (Сан-Тамэ і Прынсыпі).
• Трынкамалі (Усходняя правінцыя, Шры-Ланка). Выкарыстоўваецца з 1984 году. У 2013 г. прадалі Шры-Ланкійскай вяшчальнай карпарацыі(en) (Каломба). Складаўся з 3 кароткахвалевых перадавальнікаў па 250 кіляват.
• Востраў Ушэсьця^[8]. Належыць Брытанскай вяшчальнай карпарацыі.

Мінуўшчына

3 траўня 1953 г. у Кёльне (Заходняя Нямеччына) дзяржаўная радыёстанцыя «Нямецкая хваля» пачала вяшчаньне на кароткай хвалі даўжынёй 25 мэтраў з частасьцю 11,795 кілягэрц з урачыстага звароту 1-га прэзыдэнта Фэдэратыўнай Рэспублікі Нямеччына Тэадора Гойса (1949—1959). Першая перадача ажыцьцяўлялася з 11:30 да 14:30 са студыі «Паўночна-заходняга нямецкага радыёвяшчаньня»(de) (Кёльн), заснавага ў траўні 1945 году. 11 чэрвеня 1953 г. Згуртаваньне радыёвяшчальнікаў Нямеччыны(de) падпісала з «Паўночна-заходнім нямецкім радыёвяшчаньнем» («ПЗНР») пагадненьне аб кіраваньні радыё «Нямецкая хваля». У 1954 г. запусьцілі 5-хвіліннае вяшчаньне на ангельскай, гішпанскай, партугальскай і францускай мовах. У 1955 г. «Нямецкая хваля» перайшла ў кіраваньне вылучанага з «ПЗНР» «Заходненямецкае радыёвяшчаньня»(de) (Кёльн). У 1956 г. радыёстанцыя займела першы ўласны радыёперадавальнік у г. Юліх(de), што на захад ад Кёльна. У 1959 г. запусьцілі вяшчаньне на арабскай мове. У 1960 г. «Нямецкая хваля» стала самастойнай радыёстанцыяй. 7 чэрвеня 1962 г. уступіла ў Згуртаваньне радыёвяшчальнікаў Нямеччыны(de).

Былая сядзіба ў Кёльне (2003 г.)

У 1965 г. пры «Нямецкай хвалі» адчынілі навучальны асяродак для радыёжурналістаў з Азіі, Афрыкі і Лацінскай Амэрыкі. Першымі навучэнцамі ў Кёльне сталі 3 радыётэхнікі дзяржаўнага радыё «Руанда»(en) (Кігалі). У 1970 г. у Заходнім Бэрліне адчынілі навучальны асяродак у галіне тэлебачаньня, у партугальскім горадзе Сініш(pt) (Сітубальская акруга) пусьцілі радыёперадавальнік. 10 красавіка 1972 г. у Баварыі запусьцілі перавадальнік Вэрташталь(de) магутнасьцю 500 кіляват. У 1974 г. нямецкая служба радыё перайшла на кругласодневае вяшчаньне, пачаў працу радыёперадавальнік на Мальце. У 1975 г. у брытанскай калёніі Антыгуа (цяпер Антыгуа і Барбуда) адчынілі перадавальнік сумесна з Брытанскай вяшчальнай карпарацыяй. У 1987 г. навучальны асяродак выпусьціў 1000-га навучэнца.

Уваход у сядзібу ў Бэрліне (2008 г.)

У 1990 г. у навучальным асяродку ў галіне тэлебачаньня прайшлі падрыхтоўку 12 тэлежурналістаў Вугоршчыны і Польшчы. У жніўні 1990 г. адбылося падпісаньне пагадненьня аб супрацы з Маскоўскім радыё. У 1991 г. савецкія радыёглушыльнікі пад Іркуцкам, Куйбышавам і Новасыбірскам пераабсталявалі для перадачы радыёсыгналаў «Нямецкай хвалі» на Азію. У 1992 г. падрыхтоўку прайшлі журналісты індыйскага дзяржаўнага радыё «Нябесны голас»(hi) (Нью-Дэлі), сэрбскахарвацкую службу радыё падзялілі на сэрбскую і харвацкую. 1 ліпеня 1993 г. радыё «Вяшчаньне Нямеччыны»(de) (Кёльн) перадало «Нямецкай хвалі» службы на 11 эўрапейскіх мовах.

Лягатып 1995-2012 гг.

У 1994 г. «Нямецкая хваля» мела звыш 2200 супрацоўнікаў. У верасьні 1994 г. радыёстанцыя займела сайт dwelle.de, зь якога ў 1995 г. пачала сеціўнае радыёвяшчаньне. У 1998 г. расейскамоўнае вяшчаньне павялічылі з 8 да 13 гадзінаў на дзень, нямецкамоўнае — скарацілі да 4 гадзінаў. У 2001 г. адбыўся пераход у новы дамэн dw-world.de. У 2012 г. сайт займеў дамэн dw.de, гадавы каштарыс склаў каля 271 млн эўра. 22 чэрвеня 2015 г. радыёстанцыя перайшла на сучасны дамэн у сеціве (dw.com), набыты ў 2013 годзе. У 2014 г. каштарыс склаў 323,8 млн эўра, зь іх 311,4 млн эўра (96%) дзяржаўных сродкаў^[9].

Арабская рэдакцыя радыё (1960 г.)

Кіраўнікі

• Ота Вэзэман(de) (12 кастрычніка 1960 — 29 лютага 1968)
• Вальтэр Штайгнэр (2 сакавіка 1968 — 29 лютага 1980)
• Конрад Алерс(de) (1 сакавіка — 8 сьнежня 1980)
• Гайнц Фэльгаўэр(de) (выканаўца абавязкаў; 19 сьнежня 1980 — 30 чэрвеня 1981)
• Кляўс Шуц(de) (1 ліпеня 1981 — 30 чэрвеня 1987)
• Гайнц Фэльгаўэр (1 ліпеня 1987 — 30 чэрвеня 1989)
• Дытэр Вайрых(de) (1 ліпеня 1989 — 31 сакавіка 2001)
• Райнгард Гартштайн (в.а.; 1 красавіка — 30 верасьня 2001)
• Эрык Бэтэрман(de) (1 кастрычніка 2001 — 30 верасьня 2013)
• Пэтэр Лімбург(de) (з 1 кастрычніка 2013)

Мовы вяшчаньня

Назоў	Год пачатку	Год сканчэньня
Нямецкая	1953	–
Ангельская	1954	–
Француская		–
Гішпанская		–
Партугальская		–
Арабская	1959	–
Пэрсыдзкая	1962	–
Турэцкая		–
Расейская		–
Польская		–
Чэская		2000
Славацкая		2000
Вугорская		2000
Сэрбскахарвацкая		–
Суахілі	1963	–
Хаўса		–
Інданэзійская		–
Баўгарская		–
Румынская		–
Славенская		–
Грэцкая	1964	–
Гіндзі		–
Бэнгальская		–
Урду		–
Італьянская		1998
Кітайская	1965	–
Амхарская		–
Японская	1969	2000
Македонская		–
Пуштунская	1970	–
Дарыйская		–
Дацкая	1993	1998
Нарвэская
Нідэрляндзкая
Альбанская	1992	–
Украінская	2000	–
Беларуская	2005	2009

Крыніцы

1. Нацыянальнае апытаньне ў верасьні 2007 г. (пытаньне №58) (рас.) // Незалежны інстытут сацыяльна-эканамічных і палітычных дасьледаванняў (НІСЭПД), 15 кастрычніка 2007 г. Праверана 30 траўня 2016 г.
2. Барыс Тумар, Яўген Васілеўскі. «Нямецкая хваля» перайшла на беларускую // Наша ніва : газэта. — 23 сьнежня 2005. — № 48 (454). — С. 2. — ISSN 1819-1614.
3. Марына Рахлей. Паляпшэньне адносін Менска з ЕС — яшчэ не нагода для згортваньня мэдыяпраектаў для беларусаў і па-беларуску, лічаць экспэрты // БелаПАН, 10 ліпеня 2009 г. Праверана 27 траўня 2016 г.
4. «Нямецкая хваля» на «Белсаце» // Тэлеканал «Белсат», 18 чэрвеня 2012 г. Архіўная копія ад 18 чэрвеня 2012 г. Праверана 27 траўня 2016 г.
5. АГ/ИР. (2021-10-28) Перестали открываться сайты газеты «Новы час» и ресурсов «Настоящее время» и «Deutsche Welle» (рас.). Белсат. Праверана 2021-10-28 г. Архіўная копія ад 2021-10-28 г.
6. Материалы Deutsche Welle признаны экстремистскими в Белоруссии (рас.) Інтэрфакс Праверана 2024-04-30 г.
7. Белорусскую службу DW признали экстремистским формированием (рас.) РБК(ru) Праверана 2024-04-30 г.
8. Кароткахвалевыя частасьці (ням.) // «Нямецкая хваля», 1 сакавіка 2016 г. Праверана 27 траўня 2016 г.
9. Каштарыс выдаткаў і даходаў за 2014 фінансавы год (ням.) // «Нямецкая хваля», 2015 г. Праверана 27 траўня 2016 г.

Вонкавыя спасылкі

• Мабільная бачына(недаступная спасылка) (ням.)
• RSS-паток навінаў (ням.)
• Падкасты рэпартажаў (ням.)