Есьман

Есьман (Эсьман, Эсман), Ясьман (Яшман), Ешман — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Esmann
Паходжаньне
Мова(-ы)	германскія
Утворанае ад	Ask + Mann
Іншыя формы
Варыянт(ы)	Ясьман, Яшман, Ешман, Эсьман, Эсман
Вытворныя формы	Осман
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Есьман»

Паходжаньне

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Есьман — беларуская форма германскага імя Эшман^[1] (Eschmann^[2], Ascman, Asman^[3], Esmann^[4]). Іменная аснова аск- (эш-, эс-) (імёны ліцьвінаў Яскольд, Яшмант; германскія імёны Askold, Eschmunt) паходзіць ад германскага askiz 'ясень, ясеневая дзіда'^[5], а аснова -ман- (імёны ліцьвінаў Мангерд, Арман, Дзерман; германскія імёны Mangerðr, Arman, Derman) паходзіць ад гоцкага manna^[6], германскага man 'чалавек'^[7].

У Польшчы адзначаецца прозьвішча Есьмян (Jeśmian)^[8].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Семен Ясманович^[9] (26 красавіка 1388 году)^[10][11]; Josmannus (11 ліпеня 1392 году)^[12]; Michal Jasmanowicz… Hryczko Jasmanowicz (15 траўня 1432 году)^[13]; Ясману Ходково Разоновича именье^[14], Грицку Ясмановичу Крюковъци а Жорнъвища, а Погребища, а Ратов^[15] (1440—1492 гады); Борису Ясмановичу потверженье… Борису Ясмановичу Глухов (9 лістапада 1449 году)^[16]; Ясмановы дети (1484 год)^[17]; Ивашко Ивашъковичь Есмановичь (1512 год)^[18]; Быховцом, Тишку, а Андрею, а Есману, а Мелеху (8 студзеня 1517 году)^[19]; дворане нашы Тишко а Андреи а Есманъ а Мелехъ Быховцы (17 красавіка 1517 году)^[20]; Ивашко Есмановичъ^[21], Глебъ Есмановичъ^[22], Есман а Щасныи Быховъцы^[23] (1528 год); панъ Иванъ Есманъ (11 і 30 сакавіка, 28 красавіка, 16 траўня 1533 году)^[24]; панъ Глебъ Есманъ (20 сакавіка 1533 году, 3 і 18 траўня 1534 году, 1 студзеня 1539 году)^[25]; панъ Иванъ а панъ Глебъ Есмановичи (26 сакавіка 1533 году)^[26]; панъ Глебъ Есмановичъ (15 лістапада 1533 году, 23 красавіка 1534 году)^[27]; бояр вилькомирских: Матея Есмановича а Яна Ленартовича (6 кастрычніка 1546 году)^[28]; Jasmann, secretario vacante officio cancellariatus Lithvaniae (1549 год)^[29]; пана Глеба Есмана (1551 году)^[30]; boyar Iwana a Jeszmana Hryssanowiczow (1558 год)^[31]; Павелъ Есмановичъ^[32], Янъ Есманъ^[33], Федоръ Лецко Есманъ^[34], Глебова Есмановая Марина… Давыдъ Есманъ^[35] (1567 год); славутному пну Кузме Есмановичу, бурмистру места Могилевского (17 чэрвеня 1579 году)^[36]; Jan Jesman Synkowski (23 верасьня 1606 году)^[37]; Paweł Jeśman (27 красавіка 1617 году)^[38]; Krzys(z)tof Jeśman, kasztell(an) nowog(ródzki) (28 ліпеня 1672 году)^[39]; Kazimierz Jesmon (1694 год)^[40]; Jan Jasmonowicz (каля 1709 году)^[41]; Joschmannus Joh., Sluzko-Lithvan. (1717 год)^[42]; Katarzyna Jaszmanówna (1725 год)^[43]; Maciey Jeśman, Podczaszy Pttu Upickiego (24 кастрычніка 1765 году)^[44]; Jakub Esmanowicz (1802 год)^[45]; Helena Jasman (1803 год)^[46]; Леонъ Эсьманъ (1853 год)^[47]; Jeśman Casimirus (1871 год)^[48]; Eśman Jan (лістапада 1875 году)^[49]; Jeśmanowicz Jadwiga z Nowodworskich (9 жніўня 1893 году)^[48].

Носьбіты

• Міхайла і Грышка Есьманавічы — літоўскія баяры, якія засьведчылі Другую Хрыстмэмэльскую ўмову (1432 год)
• Грыцька Ясьманавіч — літоўскі баярын, які атрымаў наданьне ад вялікага князя Казімера
• Івашка Івашкавіч Есьманавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў 1512 годзе
• Есьман Быхавец — эйшыскі баярын, які ўпамінаецца ў 1517 годзе і ў попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1528 году
• Івашка Есьманавіч — літоўскі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Глеб Есьманавіч — наваградзкі баярын, які ўпамінаецца ў попісе войска ВКЛ 1528 году
• Іван Есьманавіч — полацкі баярын, які ўпамінаецца ў 1533 годзе
• Глеб Есьманавіч — полацкі баярын, які ўпамінаецца ў 1533—1539 гадох
• Мацей Есьманавіч — вількамірскі баярын, які ўпамінаецца ў 1546 годзе
• Іван і Ешман Грысанавічы — гарадзенскія баяры, якія ўпамінаюцца ў 1558 годзе
• Ян Есьман — баярын Дарагічынскага павету Падляскага ваяводзтва, які ўпамінаецца попісе войска Вялікага Княства Літоўскага 1567 году
• Марта Глебаўна Есманаўна Станіславава Скопава — вількамірская зямянка, якая ўпамінаецца ў 1607 годзе^[50]
• Даміян і Мікалай Ешманы (Demian Jeszman, Mikołay Jeszmon) — электары караля польскага і вялікага князя літоўскага Ўладзіслава Вазы ад Наваградзкага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага^[51]
• Крыштап Ешман (Krzysztof Jeszmon) — электар караля польскага і вялікага князя літоўскага Ўладзіслава Вазы ад Полацкага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага^[51]
• Самуэль Ешман (Samuel Jeszmon) — электар караля польскага і вялікага князя літоўскага Ўладзіслава Вазы ад Менскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага^[51]
• Крыштап Есьман († 1697) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, кашталян менскі
• Канстантын Глябовіч (зь Глябовічаў) Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, будаўнічы полацкі ў 1689—1732 гадох^[52]
• Ян Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, канюшы берасьцейскі ў 1690—1701 гадох^[53]
• Канстантын Альбрэхт Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падстолі амсьціслаўскі ў 1683—1686 гадох^[54]
• Караль Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падчашы амсьціслаўскі ў 1689 годзе^[55]
• Ян Ясмановіч (Jan Jasmonowicz) — навучэнец Папскай сэмінарыі ў Вільні ў пачатку XVIII стагодзьдзя^[56]
• Станіслаў Есьман — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, падчашы амсьціслаўскі ў 1715—1727 гадох^[57]

Эсьманы (Eśman) — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету^[58].

Есьманы (Jeśman) гербу Корчак — літоўскі шляхецкі род зь Віленскага павету і ваколіцаў Камаяў^[59][60].

Есьманы-Глябовічы — літоўскі шляхецкі род^[61].

Эсман (Esman) гербу Корчак — літоўскі шляхецкі род з ваколіцаў Дзісны^[62].

На 1909 год існаваў засьценак Эсьмонаўшчына (Эсьманоўшчына) у Барысаўскім павеце Менскай губэрні^[63].

На гістарычнай Меншчыне існуе вёска Есьманы, на гістарычнай Амсьціслаўшчыне — Ясьманава, на гістарычнай Аршаншчыне — Эсьмоны. Назву Ясьманаўцы маюць вёскі на гістарычнай Меншчыне.

Глядзіце таксама

• Аск
• Ман

Крыніцы

1. Гурская Ю. Многоязычие в Великом княжестве Литовском в зеркале древних фамилий // Acta Baltico-Slavica. Nr. 37 (2013). С. 6.
2. Hanks P. Dictionary of American Family Names. Vol. 1. — Oxford University Press, 2003. P. 534.
3. Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 129, 148.
4. Eule R. Germanische und fremde Personennamen als heutige deutsche Familiennamen // Festschrift zu dem fünfzigjährigen jubiläum des Friedrichs-realgymnasiums in Berlin. — Berlin, 1900. S. 20.
5. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 8.
6. Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 167.
7. Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
8. Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 151.
9. Поручительство князей и бояр за Дмитрия Корибута (1388), Fontes historiae Magni Ducatus Lithuaniae
10. Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 18.
11. Грамоти XIV ст. — Київ, 1974. С. 82.
12. Codex diplomaticus Poloniae. T. 3. — Varsaviae, 1858. P. 349.
13. Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
14. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 30.
15. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 54.
16. Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 62.
17. Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 102.
18. Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 127.
19. Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 324.
20. Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 334.
21. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 53.
22. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 63.
23. Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 88.
24. Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 118, 123, 126, 156—158.
25. Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 119, 247—248, 285.
26. Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 122, 132.
27. Беларускі архіў. Т. 2. — Менск, 1928. С. 222, 243.
28. Lietuvos Metrika. Knyga 234 (19) (1546—1548). — Vilnius, 2009. P. 49.
29. Беларускі архіў. Т. 1. — Менск, 1927. С. 213.
30. Литовская метрика. Отд. 1—2, ч. 3, т. 1. — Юрьев, 1914. С. 213.
31. Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 218.
32. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 560.
33. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 951.
34. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1222.
35. Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1228—1229.
36. Акты, издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 39. — Вильна, 1915. С. 267.
37. Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 164.
38. Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 233.
39. Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 390.
40. Walkowiak J. Współczesne nazwiska Polaków o możliwej genezie litewskiej nieobecne w LPŽ, poświadczone w kartotece antroponimicznej LKI // Onomastica (Wrocław). T. 64, 2020. S. 217.
41. Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1585—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11 (1936). S. 49.
42. Die Matrikel der Albertus-Universität zu Königsberg i. Pr. 1544—1829. Bd. 2: Die Immatrikulationen von 1657—1829. — Leipzig, 1911/1912. S. 297.
43. Kroże, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
44. Рыбчонак С. Попіс шляхты Аршанскага павета 30 верасня 1765 г. // Герольд Litherland. № 20, 2014. С. 118.
45. Helianów (gr.-kat.), Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
46. Helianów (gr.-kat.), Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
47. Гурская Ю., Вайткявичус В. Балтийское наследие в Восточной Беларуси: новые исторические и лингвистические данные об Обольцах // Acta Baltico-Slavica. Nr. 32 (2008). С. 18.
48. Сакалоўская А. Кальварыя. — Менск, 1997. С. 74.
49. Сакалоўская А. Кальварыя. — Менск, 1997. С. 161.
50. Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 6. ― Вильна, 1908. С. 277.
51. Dunin Borkowski J., Dunin Wąsowicz M. Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III // Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. T. 1 (1908—1909). — Lwów, 1910. S. 81.
52. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 5. Ziemia połocka i województwo połockie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2018. S. 73.
53. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 8. Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2020. S. 103.
54. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 138.
55. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 115.
56. Poplatek J. Wykaz alumnów Seminarium Papieskiego w Wilnie 1582—1773 // Ateneum Wileńskie. R. 11, 1936. S. 266.
57. Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 9. Województwo mścisławskie XVI—XVIII wiek. — Warszawa, 2019. S. 119.
58. Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 481.
59. Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 551.
60. Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 98.
61. Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Е, Згуртаваньне беларускай шляхты
62. Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 119.
63. Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 220.