Васілевічы

Васіле́вічы^[2] — места ў Беларусі, каля ракі Ведрычу. Уваходзяць у склад Рэчыцкага раёну Гомельскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 3324 чалавекі^[1]. Знаходзяцца за 45 км на захад ад Рэчыцы, за 86 км ад Гомелю. Чыгуначны вузел (лініі на Гомель, Каленкавічы, Хвойнікі), аўтамабільная дарога злучае места з магістральлю Гомель — Каленкавічы.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Васілевічы (неадназначнасьць).

Васілевічы лац. Vasilevičy
Адміністрацыя места
Герб Васілевічаў Сьцяг Васілевічаў
Першыя згадкі:	XV стагодзьдзе
Горад з:	1971
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Гомельская
Раён:	Рэчыцкі
Гарадзкі савет:	Васілевіцкі
Вышыня:	137 м н. у. м.
Насельніцтва:	3324 чал. (2018)[1]
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2340
Паштовы індэкс:	247550
СААТА:	3245503000
Нумарны знак:	3
Геаграфічныя каардынаты:	52°14′50″ пн. ш. 29°49′38″ у. д.
Васілевічы на мапе Беларусі ± Васілевічы Васілевічы
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
https://rechitsa.by/sovet_vasil.html

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Васілевічы ўпершыню ўпамінаюцца ў XV стагодзьдзі як вёска ў Рэчыцкім павеце Менскага ваяводзтва. Паводле Літоўскай мэтрыкі, у 1466 годзе вёскай валодала зямянка Іванава.

На 1560 год, згодна з рэвізіяй Рэчыцкага староства, у Васілевічах знаходзіліся 17 дымоў і 7 службаў; празь вёску праходзіў гасьцінец Рэчыца — Мазыр. Пэўны час маёнткам валодалі Патоцкія, потым Масальскія.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Васілевічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Рэчыцкім павеце. У гэты час яны знаходзіліся ў валоданьні графаў Юдзіцкіх. На 1795 год у сяле Васілевічах было 57 двароў, дзейнічала царква Сьвятога Мікалая (у ёй захоўваліся спавядальныя ведамасьці з 1800 году і мэтрычныя кнігі з 1822 году). У 1825 годзе замест старой збудавалі новы драўляны будынак царквы.

На 1857 год у Васілевічах было 92 двары. У 1866 годзе ў сяле адкрылася народная вучэльня, дзейнічала царкоўна-прыходзкая школа. У 1878 годзе на ўскраіне Васілевічаў, дзе залягае найглыбейшы на Палесьсі тарфянік, пачала працаваць мэтэастанцыя дзеля вывучэньня клімату Палесься. У 1882 годзе сяло ўпамінаецца ў кнізе «Живописная Россия»:

	Вялікая скарбовая вёска Васілевічы ляжыць на рубяжы непраходных балот, называемых Хмяльніцкімі. Тут тры царквы і касьцёл. Непадалёк ад Васілевічаў знаходзяцца студні, якія называюцца «заўжынамі». Паданьне гаворыць, што іх збудавалі на загад вялікай княгіні Вольгі. Гэта апошнія населеныя пункты. Далей цягнецца панства туманаў, лясоў, балот.[3]

15 лютага 1886 году ў Васілевічах адкрылася чыгуначная станцыя на лініі Лунінец — Гомель, сяло пачало хутка забудоўвацца. У гэты час тут было 116 двароў. На 1890 год Васілевічы былі цэнтрам воласьці, у склад якой уваходзілі 17 паселішчаў з 1085 дварамі. Працавала паштова-тэлеграфная кантора. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, існавалі аднайменныя сяло (294 двары) і пасёлак (4 двары). У сяле дзейнічаў юдэйскі малітоўны дом, працавалі хлебазапасны магазын, 5 крамаў, 2 ветравыя і 2 конныя млыны, 2 кузьні і 2 карчмы. У 1904—1913 гадох у Васілевічах працаваў дрэваапрацоўчы завод з паравой машынай; ягоная прадукцыя прадстаўлялася на Сусьветнай выставе ў Бэльгіі ў 1905 годзе, дзе атрымала Вялікі Залаты мэдаль. На 1909 году існавалі аднайменныя сяло (460 двароў) і чыгуначная станцыя (7 будынкаў). 23 верасьня 1911 году пачала працу чыгуначная лінія Васілевічы — Хвойнікі. У 1914 годзе дала першую прадукцыю фабрыка вытворчасьці шпуляў.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Васілевічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. У сакавіку 1918 году вёску занялі нямецкія войскі. 30 лістапада таго ж году — бальшавікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Васілевічы ўвайшлі ў склад Беларускай ССР^[4], аднак 16 студзеня Масква адабрала вёску разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. 26 красавіка 1919 году Васілевічы сталі цэнтрам воласьці Гомельскай губэрні. У пачатку сакавіка — чэрвені 1920 году вёску займалі польскія войскі.

8 сьнежня 1926 году Васілевічы вярнулі ў склад БССР. У 1925—1927 гадох тут працаваў лясны тэхнікум, які да гэтага месьціўся ў Гомелі, а потым ў Будзе-Кашалёве. У гэты ж пэрыяд працавалі торфазавод, 2 кузьні, сьлясарная майстэрня, паравы млын, цагельня, смалярня, дрэваапрацоўчая майстэрня, сямігадовая школа, хата-чытальня, лякарня. З 8 сьнежня 1926 да 4 жніўня 1927 году і з 20 лютага 1938 да 16 верасьня 1959 году Васілевічы былі цэнтрам раёну, які да 1954 году ўваходзіў у склад Палескай вобласьці, а з 1954 году — у склад Гомельскай вобласьці. У 1927—1938 гадох і з 1959 году сяло знаходзіцца ў Рэчыцкім раёне. У 1934 годзе ў Васілевічах пачала працаваць машына-трактарная станцыя. 15 ліпеня 1935 году паселішча атрымала статус мястэчка. У Другую сусьветную вайну з 25 жніўня 1941 да 18 сьнежня 1943 году Васілевічы знаходзіліся пад нямецкай акупацыяй.

20 красавіка 1950 году Васілевічы атрымалі афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу, а 19 лістапада 1971 году — афіцыйны статус гораду раённага падпарадкаваньня^[5].

• Васілевічы на здымках І. Сербава, 1912 год
• 
  Школа
• 
  Жыхары
• 
  Сялянкі

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1857 год — 956 чал.^[6]; 1885 год — 1057 чал.^[7]; 1897 год — 1704 чал. у сяле Васілевічах і 20 чал. у пасёлку Васілевічах
• XX стагодзьдзе: 1909 год — 2564 чал. у сяле Васілевічах і 31 чал. на станцыі Васілевічах; 1959 год — 6,4 тыс. чал.; 1970 год — 6,9 тыс. чал.; 1991 год — 5,8 тыс. чал.; 1995 год — 5,1 тыс. чал.^[8]
• XXI стагодзьдзе: 2004 год — 4,4 тыс. чал.^[9]; 2006 год — 4,4 тыс. чал.; 2008 год — 4,4 тыс. чал.; 2009 год — 3923 чал.^[10] (перапіс); 2016 год — 3353 чал.^[11]; 2017 год — 3349 чал.^[12]; 2018 год — 3324 чал.^[1]

Адукацыя

У Васілевічах працуюць 2 дашкольныя ўстановы, сярэдняя і мастацкая школы, школа-інтэрнат.

Мэдыцына

Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляюць мескія лякарня і паліклініка.

Культура

Дзейнічаюць 2 бібліятэкі, дом культуры, кінатэатар.

Забудова

Плян Васілевічаў складаецца з кароткіх шыротных вуліц, зьвязаных 2 магістральнымі вуліцамі. Забудова цагляная і драўляная.

Эканоміка

Прадпрыемствы харчовай (бровар), дрэваапрацоўчай, будаўнічых матэрыялаў прамысловасьці.

Транспарт

Васілевічы — чыгуначны вузел, лініі на Гомель, Каленкавічы, Хвойнікі. Аўтамабільная дарога злучае места з магістральлю Гомель — Каленкавічы.

Турыстычная інфармацыя

Інфраструктура

Спыніцца можна ў мескай гасьцініцы.

Славутасьці

• Могілкі юдэйскія
• Царква Сьвятога Мікалая (1934)

Галерэя

• Краявіды Васілевічаў
• 
  Чыгуначная станцыя
• 
  Кінатэатар
• 
  Школа
• 
  Царква

• 
  Будынак у цэнтры места
• 
  Будынак у цэнтры места
• 
  Вуліца
• 
  Брацкая магіла

Асобы

• Юры Захаранка (1952—1999?) — былы міністар унутраных справаў Беларусі і апазыцыйны палітык, зьнік
• Уладзімер Казлоў (нар. 1985) — беларускі лёгкаатлет
• Сьцяпан Лаўшук (нар. 1944) — беларускі літаратуразнавец, пісьменьнік
• Іван Навуменка (1925—2006) — беларускі пісьменьнік, літаратуразнавец
• Валеры Ціхіня (нар. 1940) — навуковец-праўнік, сябар-карэспандэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі