Аль-Біруні
From Wikipedia, the free encyclopedia
Абу Рэйхан Мухамэд ібн Ахмэд аль-Біруні (пэрс. ابوریحان محمد بن احمد بیرونی; 4 верасьня 973, Кят, Харэзм — 9 сьнежня 1048, Газьні, суч. Афганістан) — выбітны навуковец з Харэзма, аўтар шматлікіх капітальных працаў па гісторыі, геаграфіі, філялёгіі, астраноміі, матэматыцы, геадэзіі, мінэралёгіі, фармакалёгіі, геалёгіі й іншых навук. Аль-Біруні валодаў амаль усімі навукамі свайго часу. У Эўропе быў вядомы пад ліцінізаваным імём Альбэроніюс.
Абу Рэйхан Мухамэд ібн Ахмэд аль-Біруні | |
пэрс. ابوریحان محمد بن احمد بیرونی | |
Паштовая марка СССР, прысьвечаная тысячагодзьдзю з дня нараджэньня аль-Біруні | |
Дата нараджэньня | 4 верасьня 973[1] |
---|---|
Месца нараджэньня | Кят, Харэзм |
Дата сьмерці | 9 сьнежня 1048[2] (75 гадоў) |
Месца сьмерці | Газьні, Газнэвідзкая дзяржава |
Занятак | філёзаф, хімік, географ, унівэрсальны чалавек, матэматык, картограф, астраном, перакладнік, антраполяг, фізык, астроляг, гісторык, мовазнавец, індоляг, пісьменьнік, фармацэўт, гуманіст, батанік |
Навуковая сфэра | навуковец-энцыкляпэдыст, пісьменьнік |
Аль-Біруні лічыцца адным з найвялікшых вучоных Сярэднявечча ісламскай эры. Ён добра разьбіраўся ў фізыцы, матэматыцы, астраноміі й прыродазнаўстве, а таксама праявіў сябе як гісторык, лінгвіст і хранікёр[3]. Ён быў знаёмы з хорэзмскай, фарсі, арабскай, санскрытам і цюркскімі мовамі, а таксама ведаў грэцкую, іўрыт і сырыйскую мовы. Аль-Біруні правёў большую частку свайго жыцьця ў Газьні, у сучасным Аўганістане, і ў 1017 годзе адправіўся на Індыйскі субкантынэнт. Ён стаў самым важным перакладчыкам працаў індыйскіх навукоўцаў на арабскую мову. Ён таксама зрабіў унёсак у навукі аб Зямлі, і лічыцца «бацькам геадэзіі» за яго важны ўнёсак у гэтую галіну, разам зь ягоным значным унёскам у разьвіцьцё геаграфіі.