llingua xermánica occidental orixinal d'Inglaterra From Wikipedia, the free encyclopedia
L'idioma inglés ye una llingua xermánica occidental col so orixe n'Inglaterra. Tien unos 410 millones de falantes nativos, magar que como llingua franca mundial la cifra de persones que l'albidren pue ser de 1.100 millones.
 English | |
|---|---|
| Faláu en |  Reinu Xuníu Estaos Xuníos d'América.svg){kind=small} Canadá Australia Nueva Zelanda Irlanda Barbados Sudán Kenia Tanzania Sudáfrica Zambia Lesothu Zimbabue Botsuana Namibia Ghana Nixeria Sierra Lleona |
| Falantes | 410 millones |
| Puestu | 3ᵘ (Ethnologue 1996) |
| Familia | Indoeuropéu Xermánicu |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | 53 países Naciones Xuníes Xunión Europea Mancomunidá de Naciones Conseyu d'Europa |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | en |
| ISO 639-2 | eng |
| ISO 639-3 | eng |
.svg) Estensión del inglés | |
Ye descendiente d'idiomes falaos poles tribus xermániques d'Anglos, Saxones y Xutos asitiaos na fastera suroriental d'Inglaterra nel sieglu V, espardiéndose posteriormente sobre territorios ocupaos por idiomes celtes qu'angüaño sobreviven n'Escocia, Gales, Cornualles ya Irlanda.
Esti inglés ye conocíu como inglés antiguu, llueu influyíu pol noruegu antiguu de los invasores viquingos. La invasión normanda de 1066 fizo que la llingua de cultura fuera el francés, calteniéndose na alministración de xusticia hasta'l sieglu XVIII. L'inglés foi la llingua popular desprestixada hasta'l sieglu XV, conociéndose como Inglés mediu. Nesta dómina s'inxertaron pallabres d'orixe llatín, qu'anguaño formen la metá del vocabulariu. L'inglés perdió la mayor parte de les inflexiones propies del tueru xermánicu. Hacia l'añu 1500 tuvo llugar el llamáu Gran camudamientu vocálicu tresformando la llingua nel actual Inglés modernu.
Beowulf y los Cuentos de Canterbury son los meyores exemplos del inglés premodernu.
La obra de William Shakespeare tamién influyó nel inglés actual, asina como l'espardimientu del idioma por mor del imperiu británicu, que fizo que llingües de tol mundu influyeren nel léxicu.
Ye la primer llingua en: Antigua, Australia Les Bahames, Barbados, Bermuda, Dominica, Estaos Xuníos, Granada, Guyana, Nueva Zelanda, Reinu Xuníu, Saint Kitts y Nevis, San Vicente y Les Granadines, Saint Lucia, Trinidá y Tobagu, Xamaica y Xibraltar.
Ye primer llingua en Belize (col castellanu), Canadá (col francés), India (col hindi y otres 17 llingües nos distintos estaos), Irlanda (col irlandés), Singapur (col malayu, chinu, tamil) y Sudáfrica (col zulú, xosa, afrikaans y sotho septentrional).
Ye llingua oficial, magar que non la nativa en Camerún, Filipines, Islles Fixi, Gambia, Ghana, Ḥong Kong, Kenia, Kiribati, Lesothu, Liberia, Malta, les Islles Márxal, Estaos Federaos de Micronesia, Namibia, Nixeria, Papúa Nueva Guinea, Paquistán, Samoa, les Islles Salomón, Sierra Lleona, Suazilandia, Tanzania, Zambia y Zimbabue.
| Alfabetu fonéticu internacional | SAMPA | pallabra |
|---|---|---|
| [i(:)] | [i(:)] | bead |
| [ɪ] | [I] | bid |
| [e(ɪ)] | [e(I)] | bayed |
| [ɛ] | [E] | bed |
| [æ] | [{] | bad |
| [ɒ] | [Q] | bod 1 |
| [ɔ(:)] | [O(:)] | pawed 2 |
| [a(:)] | [a(:)] | bra 2 |
| [o(ʊ)] | [o(U)] | bode |
| [ʊ] | [U] | good |
| [u(:)] | [u(:)] | booed |
| [ʌ] | [V] | bud |
| [ɝ(:)] | [3(`)(:)] | bird ³ |
| [aɪ] | [aI] | buy |
| [aʊ] | [aU] | bough |
| [ɔɪ] | [OI] | boy |
| [ə] | [@] | Rosa's 4 |
| [ɨ] | [1] | roses 5 |
Notes:
Les vocales son les que más estremancia presenten ente les distintes rexones.
Esti sistema consonánticu del inglés usa símbolos del alfabetu fonéticu internacional (IPA) con símbolos SAMPA nos corchetes:
| bilabial | llabiodental | interdental | alveolar | palato-alveolar | palatal | velar | glotal | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| oclusiva | oclusiva billabial sorda (p) [p] oclusiva billabial sonora (b) [b]]] | oclusiva alveolar sorda (t) [t] oclusiva alveolar sonora (d) [d]]] | oclusiva velar sorda (k) [k] oclusiva velar sonora (g) [g] | |||||
| nasal | nasal billabial (m) [m] | nasal alveolar (n) [n] | nasal velar ŋ [N] 1 | |||||
| flap | flap alveolar ɾ [4] 2 | |||||||
| fricativa | llabiodental sorda [f] llabiodental sonora [v] | dental sorda [T] dental sonora; [D] ³ | alveolar sorda [s] alveolar sonora [z] | postalveolar sorda [S] postalveolar sonora [Z] | velar sorda [x] 4 | glotal sorda [h] | ||
| africada | tʃ [tS] dʒ [dZ] | |||||||
| approximant | ʍ [W] 5 llabial-velar approximant|w [w] | [[alveolar approximant|ɹ [r\] | [[palatal approximant|j [j] | |||||
| lateral approximant | l [l] |
L'orixe del actual vocabulariu ta influyíu pola llarga presencia normanda nel país asina como l'influxu del llatín al traviés de toles dómines. El porcentaxe de cada llingua ye'l que vien darréu:
Usa l'alfabetu llatín. La ortografía nun ye fonolóxica sinón histórica, tando considerada como una de les llingües más abegoses d'aprender de les qu'usen esi alfabetu.
Aqui amuésase la pronunciación de lletres o diágrafos del inglés.
| Lletra o diágrafu | Fonemes |
|---|---|
| A, a | /a/ /ae/ /ə/ /ɛ/ /e/ |
| B, b | /b/ |
| C, c | /s/ /k/ |
| Ch, ch | /t͡ʃ/ /k/ |
| D, d | /d/ /ð/ |
| E, e | /e/ /ɛ/ /ə/ /ĩ/ |
| F, f | /f/ |
| G, g | /g/ /ʒ/ |
| H, h | /h/ /x/ |
| I, i | /i/ /a/ |
| J, j | /ʒ/ |
| K, k | /k/ |
| L, l | /l/ |
| M, m | /m/ |
| N, n | /n/ |
| Ng, ng | /ŋg/ /nʒ/ |
| O, o | /o/ /ɔ/ /ɑ/ /ə/ /ʊ/ |
| P, p | /p/ |
| Ph, ph | /f/ |
| Q, q | /kw/ |
| R, r | /ɾ/ /ɺ/ |
| S, s | /s/ |
| Sh, sh | /ʃ/ |
| T, t | /t/ |
| Th, th | /θ/ /ð/ |
| Ti, ti | /ʒ/ |
| U, u | /ɑ/ /ʌ/ /o/ |
| V, v | /v/ |
| W, w | /w/ |
| X, x | /ks/ /z/ |
| Y, y | /j/ |
| Z, z | /z/ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
