Marquard

Marquard is 'n dorp in die Oos-Vrystaat van Suid-Afrika, wat in 1905 op die plaas Varschfontein gestig is. Die dorp is genoem na 'n NG predikant, ds. J.J.T. Marquard, wat vroeër 'n brief aan die provinsiale regering gerig het om 'n dorp op die plaas uit te lê. Die kenmerkendste gebou in Marquard is die Nederduitse Gereformeerde Kerkgebou, wat in 1926 voltooi is. Die gebou is van sandsteen gebou en ontwerp deur die argitekte Wynand Louw en Gerard Moerdijk.

Marquard (Moemaneng bygereken)
Dorp+buurt
Die NG kerk Marquard
Marquard  Marquard se ligging in Vrystaat
Koördinate: 28°40′0″S 27°26′0″O
Land	Suid-Afrika
Provinsie	Vrystaat
Distrik	Thabo Mofutsanyana
Munisipaliteit	Setsoto
Stigting	1905
Oppervlak [1]
• Totaal	9,9 km2 (3,8 vk. myl)
Bevolking  (2011)[1]
• Totaal	15 502
• Digtheid	1 566/km2 (4 060/vk. myl)
Rasverdeling (2011) [1]
• Wit mense	3.2%
• Indiërs/Asiërs	0.5%
• Bruin mense	0.4%
• Swart mense	95.6%
• Ander	0.3%
Taal (2011) [1]
• Sotho	90.7%
• Afrikaans	4.6%
• Engels	1.7%
• Gebaretaal	1.4%
• Ander	1.6%
Poskode (strate)	9610
Poskode (posbusse)	9610
Skakelkode	051
Webwerf	http://www.marquard.co.za/

Geskiedenis

Ds. J.J.T. Marquard na wie die dorp en NG gemeente Marquard genoem is.

Hoewel Marquard eers in 1905 gestig is, gaan sy geskiedenis baie verder terug, want reeds in 1883 het die boere in die omgewing die noodsaaklikheid vir ’n dorp gevoel. Op ’n openbare vergadering is die volgende persone dan ook as ’n dorpskommissie verkies: S.P.E. Jacobs sr., L.P.A. Gildenhuys, J.S.J. van der Watt, A.B.C. Eksteen, J.F.J. van Rensburg en H.A. Truter.

’n Skok het op die inwoners gewag, want die regeringskommissie het ’n verslag by die volksraad ingedien wat teenstrydig was met sy vorige aanbevelings, en die regering het die stigting van die dorp afgekeur. Die dorpskommissie het reeds heelwat koste aangegaan, dog die boere het saamgespan en die koste gedek. Ná die Tweede Vryheidsoorlog het die boere in die omgewing sterk geywer vir 'n spoorweg en op 'n vergadering van 29 April 1904 het die stigting van 'n dorp, dié keer op die plaas Varschfontein, ook ter sprake gekom. J.S. van der Watt, H.G. Stuart en H.A. Truter is as dorpskommissie gekies. Hulle het dadelik aan die werk gespring en op 7 Mei 1904 'n versoekskrif, onderteken deur 152 inwoners van die distrikte Winburg, Senekal en Ficksburg, by die wetgewende vergadering ingedien. Op 28 Junie 1904 is 'n tweede versoekskrif, onderteken deur J.S. van der Watt, H.G. Stuart en H.A. Truter namens die inwoners van die distrik Winburg deur J.F.J. van Rensburg aan die volksraad voorgelê.

Die volksraad het toe 'n kommissie aangestel om die saak te ondersoek. Die kommissie het op 13 en 14 Oktober 1904 sitting gehou op Varschfontein waar ongeveer 80 boere teenwoordig was. H.G. Stuart het die stigting van 'n dorp baie sterk bepleit. Baie belangrik was 'n brief van ds. J.J.T. Marquard van Winburg waarin hy hom ten gunste van 'n nuwe dorp uitgespreek het omdat die plaaslike NG gemeente so vinnig uitgebrei het dat dit nie langer deeglik bearbei kon word nie. As daar dadelik 'n nuwe dorp op Varschfontein gestig word, kon daar dadelik 'n nuwe gemeente in die lewe geroep word. Die kommissie het op 16 Januarie 1905 'n gunstige verslag aan die wetgewende vergadering voorgelê en die stigting van 'n nuwe dorp is goedgekeur. Uit dankbaarheid vir ds. Marquard se bystand het die dorpskommissie besluit om die dorp na hom te noem: Marquard. Op 25 Mei 1905 is die eerste erwe op 'n openbare veiling verkoop.

Distrik

Die distrik is 1 331 km² groot. Die belangrikste produkte is suiwel, wol, koring en mielies. Die dorpie is geleë aan die Laaispruit, 'n sytak van die Vetrivier.

Boorlinge

• W.A. de Klerk, 'n Afrikaanse skrywer en dramaturg.

Sien ook

• NG gemeente Marquard
• Lys van dorpe in Suid-Afrika

Bronne

• Erasmus, B.P.J. Op pad in Suid-Afrika. Jonathan Ball Uitgewers. ISBN 1-86842-026-4.
• Rosenthal, Eric (red.). Ensiklopedie van Suidelike Afrika. Londen en New York: Frederick Warne & Kie Bpk.
• (af) Nienaber, P.J. 1963. Suid-Afrikaanse pleknaamwoordeboek, deel 1. Kaapstad, Johannesburg: Suid-Afrikaanse Boeksentrum.
• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

Verwysings

1. Som van die hoofplekke Marquard en Moemaneng tydens die 2011-Sensus.