Connie Mulder

Cornelius Petrus Mulder (gebore in Warmbad op 5 Junie 1925, oorlede in Johannesburg op 12 Januarie 1988) was 'n Suid-Afrikaanse politikus. Hy is op 10 Desember 1949 met Suzanne (née De Wet) getroud en vier kinders (Pieter, De Wet, Corné en Annalette) is uit die huwelik gebore. Pieter en Corné bevind hulle ook in die politiek en Corné dien in die parlement namens die Vryheidsfront Plus. Hy het sy lewe lank in Randfontein gewoon.

Connie Mulder
Dr. Connie Mulder
Minister van Inligting
Ampstermyn 12 Augustus 1968 – 31 Augustus 1978
President	Jim Fouché (1968–1975) Johannes de Klerk (wnd. 1975) Nic Diederichs (1975–1978) Marais Viljoen (wnd. 1978)
Eerste minister	John Vorster
Voorafgegaan deur	Jan de Klerk
Opgevolg deur	Pik Botha (saamgesmelt met Buitelandse Sake)
Leier van die Nasionale Party in Transvaal
Ampstermyn September 1973 – 8 November 1978
Voorafgegaan deur	Ben Schoeman
Opgevolg deur	Andries Treurnicht
Minister van Plurale Betrekkinge en Ontwikkeling
Ampstermyn 30 Januarie 1978 – 7 November 1978
President	Nic Diederichs (1975–1978) Marais Viljoen (wnd. 1978) John Vorster (1978–1979)
Eerste minister	John Vorster (1966–1978) P.W. Botha (1978–1984)
Voorafgegaan deur	M. C. Botha
Opgevolg deur	Piet Koornhof
Minister van Binnelandse Sake
Ampstermyn 1 Augustus 1972 – 29 Januarie 1978
President	Jim Fouché (1968–1975) Johannes de Klerk (wnd. 1975) Nic Diederichs (1975–1978) Marais Viljoen (wnd. 1978)
Eerste minister	John Vorster (1966–1978)
Voorafgegaan deur	Theo Gerdener
Opgevolg deur	Alwyn Schlebusch
Minister van Volkswelsyn en Pensioene
Ampstermyn 12 Augustus 1968 – 14 Augustus 1973
President	Jim Fouché (1968–1975)
Eerste minister	John Vorster (1966–1978)
Minister van Immigrasie
Ampstermyn 12 Augustus 1968 – 22 Augustus 1972
Voorafgegaan deur	A.E. Trollip
Opgevolg deur	Piet Koornhof
Persoonlike besonderhede
Gebore	5 Junie 1925 Warmbad, Suid-Afrika
Sterf	12 Januarie 1988 (op 62) Johannesburg, Suid-Afrika
Politieke party	NP (1944–1978) NKP (1979–1982) KP (1982–1988)
Eggenoot/-note	Suzanne Mulder (née de Wet)
Kind(ers)	Pieter De Wet Annalette Corné
Alma mater	Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys Universiteit van die Witwatersrand
Religie	Gereformeerd

Vroeë lewe en opleiding

Connie Mulder met twee van sy seuns, Pieter en De Wet.

Ná verblyf in Transvaal en Natal het hy skoolopleiding aan die Laer Suidskool en Potchefstroom Gimnasium ontvang. In 1941 het hy aan die Hoërskool Monument in Krugersdorp gematrikuleer en hom daarna as onderwyser aan die Potchefstroomse Onderwyskollege bekwaam. Hy het in 1944 sy B.A.-graad met lof aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys en daarna 'n onderwysdiploma die volgende jaar verwerf. In 1955 het hy die B.A.-honneursgraad (met lof) en in 1957 sy doktorsgraad (D.Phil.) in Afrikaans-Nederlands aan die Universiteit van die Witwatersrand, behaal. Die titel van sy proefskrif was Die invloed van die Bybel op die Afrikaanse volkskarakter.

Onderwyser

In Januarie 1946 het hy sy onderwysloopbaan aan die Randgate-Afrikaansmediumskool begin. In 1949 is hy na die sekondêre afdeling van dieselfde skool oorgeplaas waar hy Geskiedenis, Afrikaans en Duits gegee het. Met die totstandkoming van die Hoërskool Riebeeck op Randfontein in 1952, is hy daarheen oorgeplaas. Hy was tot 1958 aan dié skool verbonde toe hy tot lid van die Volksraad vir die kiesafdeling Randfontein verkies is.

Burgemeester

In 1951 is hy tot lid van die stadsraad van Randfontein verkies en onmiddellik tot onder-burgemeester en voorsitter van die finansieskomitee van die stadsraad. In 1953 (op 28-jarige ouderdom) is hy tot burgemeester van Randfontein en twee jaar later in 1955 tot voorsitter van die Transvaalse Munisipale Vereniging verkies. In 1957 is hy weer tot burgemeester verkies en hy was ook vier jaar lank lid van die Verenigde Munisipale Hoofbestuur van Suid-Afrika.

LV en Inligtingsbeampte

Tydens sy universiteitsloopbaan was hy leier van die Nasionale Jeugbond op Potchefstroom, 'n posisie wat hy ook op Randfontein van 1946 tot 1951 beklee het. In 1955 is hy tot voorsitter van die afdelingsbestuur van die Nasionale Party in Randfontein verkies. Op 16 April 1958 is hy vir die kiesafdeling Randfontein tot die Volksraad verkies. As parlementslid het hy in verskeie gekose komitees gedien en was hy onder andere voorsitter van die Onderwys- en Poswesestudiegroepe asook vise-voorsitter van die Buitelandse Sake- en Bantoesakegroepe. In Februarie 1966 is hy deur dr. Hendrik Verwoerd as assistent-inligtingsbeampte van die Party benoem en op 1 Julie 1967 het hy hoofinligtingsbeampte geword.

Minister

Op 12 Augustus 1968 is hy regstreeks in die Kabinet opgeneem as Minister van Inligting, van Volkswelsyn en Pensioene en van Immigrasie sonder dat hy eers 'n adjunkminister was. As Minister van Volkswelsyn en Pensioene is die metode van versorging van bejaardes in sy termyn ingrypend verander. In die daarstelling en samestelling van ouetehuise is ook verskeie veranderinge aangebring asook aan die hele pensioenstruktuur van die staatsamptenary. Waar die dwelmmiddelvraagstuk in Westerse lande slagoffers geëis het, was hy in 1971 verantwoordelik vir die Suid-Afrikaanse Dwelmmiddelwet wat die bekamping van hierdie probleem in Suid-Afrika ten doel gehad het.

In Augustus 1972 is die portefeulje Binnelandse Sake aan hom toevertrou en het hy Immigrasie afgegee. Volkswelsyn en Pensioene het hy in Augustus 1973 afgegee. Die publikasiewet wat voorsiening gemaak het vir 'n publikasieraad onder voorsitterskap van 'n regter, is in sy termyn as Minister van Binnelandse Sake daargestel. Die doel van hierdie Raad was om oor die wenslikheid al dan nie van publikasies, rolprente en vermaaklikhede te oordeel op advies van publikasiekomitees in alle groot sentra. Hy het dit gestel dat sy hoofdoel met hierdie wet is om te verhoed dat die land met pornografie oorstroom word en dat morele standaarde van publikasies hand uitruk. In September 1973 is hy tot leier van die Nasionale Party in Transvaal verkies.

Bykomstig tot sy ander portefeuljes het hy deurgaans die portefeulje Inligting behou. As Minister van Inligting het hy met geheime besoeke talle kontakte in Afrika opgebou, waarvan sy amptelike besoek aan die Ivoorkus, die enigste is wat bekend geword het. Verskeie amptelike reise na Westerse lande sowel as na die Verre Ooste is deur hom onderneem. Tydens hierdie reise is persoonlike kontakte met meningsvormers en besluitnemers van sy tyd opgebou. Dit het onder andere Reginald Maudling, adjunkpremier van Brittanje, Spiro Agnew, vise-president van die V.S.A., Shimon Peres, Minister van Verdediging van Israel, Yitzhak Rabin, premier van Israel, Franz Josef Strauss, bekende Duitse politikus en president Gerald Ford van die V.S.A. ingesluit.

As gevolg van die propaganda-aanslag teen Suid-Afrika is in sy termyn as Minister van Inligting deur die Kabinet besluit om die werksmetodes en aanslag van die departement te verander. Volgens hierdie besluit moes die departement op onkonvensionele en onortodokse wyse optree in die bekamping van die propagandaoorlog teen Suid-Afrika. Dit sou later lei tot heelwat kontroversie en die verskillende Erasmusverslae.

In Januarie 1978 is hy aangestel as Minister van Plurale Betrekkinge en Ontwikkeling. Hy staan Binnelandse Sake af maar behou die portefeulje Inligting. Teen die einde van Augustus 1978 gee hy ook dié portefeulje af.

Alhoewel die wet op die daarstelling van gemeenskapsrade deur sy voorganger deur die parlement geloods is, het hy as Minister van Plurale Betrekkinge deur skakeling en onderhandeling met Swart leiers van veral Soweto daarin geslaag om hulle weerstand teen gemeenskapsrade so te ontlont dat hulle aan gemeenskapsraadverkiesings deelgeneem het. Hy het ook verskeie samesprekings met Tuislandleiers gehad en verskeie Tuislande besoek. Gedurende sy termyn is ook alle navorsing, voorbereiding en beplanning vir die deurvoering van 'n vyfjaarplan vir swart mense afgehandel. Volgens hom sou hierdie plan onder andere verdere uitbouing van Swart state, ekstra territoriale skakeling met Swart woonbuurte en die verdere verbetering van goeie menseverhoudinge tussen Swart en Blank met die behoud van eie identiteit en die regte van elke volk inhou. As gevolg van sy weglating uit die Kabinet op 8 November 1978 is hierdie vyfjaarplan nie verder gevoer nie.

Eerste Ministersverkiesing

Met die premiersverkiesing op 28 September 1978 is hy in 'n stemming deur minister P.W. Botha verslaan. Mnr. Botha het 98 stemme teenoor dr. Mulder se 74 stemme gekry nadat in die eerste ronde mnr. Botha 78 stemme teenoor dr. Mulder se 72 stemme gekry het. In hierdie ronde het minister Pik Botha 22 stemme gekry. Negatiewe stories en gerugte oor die Departement van Inligting is deur sy opponente gebruik ten einde koukuslede teen hom te beïnvloed in die verkiesing.

Nadat minister Pieter Willem Botha tot premier verkies is, het hy dr Mulder weer in die kabinet aangestel. Die stories wat oor die Departement van Inligting tydens die premiersverkiesing gebruik is, het in die media verskyn en het tot dr. Mulder se bedanking as minister op 8 November 1978 gelei.

Inligtingsdebakel (Muldergate)

Gedurende die sewentigerjare het die regering R75 miljoen aan 'n geheime inligtingsprogram bestee. Die fondse was deur die kabinet, en met minister P.W. Botha se samewerking, in die begroting van Verdediging weggesteek – sonder Parlementêre goedkeuring. 'n Kabinetskomitee, onder voorsitterskap van Eerste Minister John Vorster, het die projekte gemonitor en die metode van finansiering is goedgekeur deur die Minister van Finansies, eers dr. Nico Diederichs en daarna dr. Owen Horwood. Nadat sekere geheime projekte aan die pers gelek is, het die Suid-Afrikaanse politieke landskap onomkeerbaar verander. Dr. Mulder is uit sy ampte ontslaan en hy is saam met dr. Eschel Rhoodie en generaal Hendrik van den Berg as die sogenaamde skuldiges in die koerante afgemaak. Die Engelse pers het die debakel gedoop as Muldergate.

Nadat Botha oorgeneem het as staatshoof het hy mnr. Rudolph Erasmus aangestel om ondersoek te doen na die besteding van geheime fondse. Die Erasmuskommissie het aangevoer dat die staat niks geweet het van die besteding van geheime fondse nie en dat drr. Connie Mulder en Eschel Rhoodie, wat as Sekretaris van Inligting deur die staat opgedra is om die programme uit te voer, die enigste verantwoordelike persone was. Die Erasmuskommissie het in verskeie hofsake betrokke geraak, maar nie een daarvan gewen nie. Ook dr. Eschel Rhoodie is deur die Appèlhof onskuldig bevind. Op 31 Januarie 1979 het hy as L.V. vir Randfontein bedank en op 6 April 1979 is hy uit die Nasionale Party geskors omdat hy geweier het om hom ongekwalifiseerd by die eerste twee verslae van die Erasmuskommissie neer te lê.

Lewe na die NP en sterfte

Mulder se grafsteen in die Greenhills-begraafplaas op Randfontein.

Na sy skorsing uit die Nasionale Party het Mulder die Nasionale Konserwatiewe Party gestig in 1979. Die NKP het aan die 1981-verkiesing deelgeneem en het 2% van die stemme op hom verenig. Mulder wat in Randfontein gestaan het, het onder omstandighede goed gevaar en met ’n paar honderd stemme verloor.^[1] op 11 September 1981 het Mulder tydens die NKP se kongres aangekondig dat ’n oorkoepelende regse organisasie gestig sou word as verenigde front teen die Nasionale Party, gesien in die lig van die goeie stempersentasie vir regse partye in die pas afgelope verkiesing. Die organisasie sou bekendstaan as ARBSA (Aksie Red Blanke Suid-Afrika) en sou die NKP, die AWB, die Kappiekommando, Aksie Eie Toekoms en die South Africa First Campaign bestaan. ARBSA het amptelik op 16 September 1981 tot stand gekom met generaal Colin Cockcroft, voormalige hoof van die Suid-Afrikaanse Geneeskundige Diens.^[1] Nie lank daarna nie, op 20 Maart 1982, het die Nasionale Konserwatiewe Party saam met Aksie Eie Toekoms onder leiding van prof. Alkmaar Swarts, die South Africa First Campaign onder leiding van mnr. Brendan Wilmer, die "Onafhanklike Nasionaliste" (’n stuk of agtien Volksraadslede waaronder drr. Andries Treurnicht en Ferdi Hartzenberg) en enkele ander klein organisasies die Konserwatiewe Party in die Skilpadsaal in Pretoria gestig. Tydens die stigtingskongres van die KP is Mulder verkies tot die dagbestuur van die KP-hoofraad.

In die algemene verkiesing van 1987 is Mulder gekies as L.V. vir Randfontein (die kiesafdeling is by die NP afgeneem). Dr. Connie Mulder is na 'n lang siekbed op 12 Januarie 1988 in Johannesburg aan kanker oorlede en in Randfontein begrawe. Ná sy afsterwe het die kiesafdeling vakant geraak en in die tussenverkiesing van 29 Maart 1988 is sy jongste seun, Corné, met 64% van die stemme as L.V. vir Randfontein verkies.

Erkenning en nalatenskap

• Op 20 Januarie 1978 ontvang hy “Ereburgerskap van die Dorp” van Randfontein.^[2]
• Die Connie Mulder Sentrum vir veelvuldig-gestremde volwassenes in Randfontein is na hom vernoem.

Bronne

• Venter, E.A. 400 Leiers in Suid-Afrika oor vier eeue. Privaat uitgegee. ISBN 0-620-03622-2
• Jonker, Koot. Vegters teen Politieke Boelies. Griffel Uitgewers. ISBN 978-0-9814177-2-1
• Rhoodie, Eschel. Die Ware Inligtingskandaal. Orbis SA (Edms) Bpk. ISBN 0-620-07057-9
• Aanlyn-biografie by SAHistory.org.za Geargiveer 30 Mei 2010 op Wayback Machine

Verwysings

1. Kemp, Arthur (2012). "Hoofstuk drie: Die regse opbou". Oorwinning of geweld: die verhaal van die AWB van Suid-Afrika (in Engels) (3de uitg.). Ostara Publications.
2. Randfontein 1929-1979: ’n Kort geskiedenis. Randfonteinse Stadsraad. p. 60.

Eksterne skakels

• Tuisblad van die Connie Mulder Sentrum vir veelvuldig-gestremde volwassenes