Tầng Santon

Tầng Santon là một kỳ trong niên đại địa chất hay một bậc trong địa tầng. Nó thuộc thế Creta muộn hoặc thống Creta trên, có niên đại kéo dài từ ~ 86.3 Ma (Ma: Megaannum, triệu năm trước) tới ~ 83.6 Ma. Tầng Santon theo sau tầng Cognac và đứng trước tầng Champagne.^[2]

Hệ/ Kỷ	Thống/ Thế	Bậc/ Kỳ	Tuổi (Ma)
Paleogen	Paleocen	Đan Mạch	trẻ hơn
Creta	Thượng /Muộn	Maastricht	66.0	72.1
		Champagne	72.1	83.6
		Santon	83.6	86.3
		Cognac	86.3	89.8
		Turon	89.8	93.9
		Cenoman	93.9	100.5
	Hạ/Sớm	Alba	100.5	~113.0
		Apt	~113.0	~125.0
		Barrême	~125.0	~129.4
		Hauterive	~129.4	~132.9
		Valangin	~132.9	~139.8
		Berrias	~139.8	~145.0
Jura	Thượng /Muộn	Tithon	già hơn
Phân chia kỷ Creta theo ICS năm 2017.[1]

Địa tầng

Tầng Santon được đề xuất bởi nhà địa chất học người Pháp Henri Coquand vào năm 1857. Nó được đặt tên dựa theo tên La tinh (Mediolanum Santonum) của quận lỵ Saintes trong khu vực Saintonge, nơi mà khu vực điển hình gốc nằm.

Đáy (móng) tầng Santon được xác định là sự xuất hiện của các loài thân mềm hai mảnh vỏ inoceramid Cladoceramus undulatoplicatus. Đỉnh của nó (đáy của tầng Champagne) được đánh dẫu bằng sự tuyệt chủng của loài huệ biển Marsupites testudinarius.^[3] GSSP (mặt cắt tham chiếu chính thức) cho đáy tầng Santon được định nghĩa tại 94,4 m ở ranh giới phía đông của mỏ đá Cantera de Margas, phía nam Olazagutia (Navarra, bắc Tây Ban Nha, tại tọa độ 42°52′5,3″B 2°11′40″T) và được đánh dấu là sự xuất hiện lần đầu tiên của loài động vật hai mảnh vỏ Platyceramus undulatoplicatus^[4].

Phân chia

Tầng Santon đôi khi được chia thành các phân tầng Hạ, Trung và Thượng. Trong đại dương Tethys tầng Santon cùng niên đại với một đới sinh vật cúc đá (Amonoidea) là Placenticeras polyopsis. Sinh địa tầng dựa trên Inoceramidae, nannoplankton hoặc trùng lỗ (Foraminifera) là chi tiết hơn.

Cổ sinh vật học

†Ankylosauria

Ankylosaurs ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
Hungarosaurus[5]
Pinacosaurus
Tsagantegia

Chim (khủng long chân thú biết bay)

Chim ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Apatornis[6]
†Neuquenornis[5]
†Parahesperornis[6]
†Patagopteryx[5]

Cá sụn

Cá sụn ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Hexanchus microdon
†Notidanodon
†Notidanoides[6]

†Ceratopsia

Ceratopsia ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
Craspedodon				Graciliceratops Udanoceratops
Graciliceratops
Udanoceratops[6]

Crocodylomorpha

Crocodylomorpha ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Notosuchus				Phục dựng của Notosuchus, một họ hàng của cá sấu
†Shamosuchus

Thú

Thú ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
Paracimexomys †Paracimexomys magister[5]

†Ornithopoda

Ornithopoda ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Arstanosaurus				Claosaurus Gryposaurus Nipponosaurus, một chi khủng long mỏ vịt
†Claosaurus[5]
†Gryposaurus
†Nipponosaurus

†Plesiosauria

Plesiosauria ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Dolichorhynchops	D. osborni (từ tầng Cognac tới tầng Champagne)	Fort Hays Limestone, Kansas, USA

†Pterosauria

Pterosauria ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Aralazhdarcho				Bakonydraco
†Caiuajara
†Bakonydraco
†Samrukia

†Sauropoda

Sauropods ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Quaesitosaurus

Bò sát có vảy

Bò sát có vảy ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Eonatator				Tylosaurus
Madtsoia †Madtsoia madagascariensis[6]
†Pannoniasaurus
†Tylosaurus

†Theropoda (phi chim)

Theropoda phi chim ở tầng Santon
Đơn vị phân loại	Thời gian tồn tại	Vị trí	Đặc điểm	Hình ảnh
†Achillesaurus[5]
†Achillobator
†Alectrosaurus
†Aucasaurus[5]

Thực vật

• Magnoliopsida: Thực vật hai lá mầm
  • Droseraceae: †Palaeoaldrovanda

Tham khảo

1. “ICS Timescale Chart”. www.stratigraphy.org.
2. Gradstein et al. (2004)
3. “GeoWhen Database - Santonian”. Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 10 năm 2007. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2015. Version 1.1.0.Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ (liên kết)
4. Santonian
5. Chỉ biết có tại tầng này
6. Niên đại không chắc chắn

Tài liệu

• Gradstein, F.M.; Ogg, J.G. & Smith, A.G.; 2004: A Geologic Time Scale 2004, Cambridge University Press.

Liên kết ngoài

• GeoWhen Database - Santonian
• Late Cretaceous timescale, at the website of the subcommission for stratigraphic information of the ICS
• Stratigraphic chart of the Late Cretaceous Lưu trữ 2004-05-11 tại Wayback Machine, at the website of Norges Network of offshore records of geology and stratigraphy

Cretaceous Period
Lower/Early Cretaceous	Upper/Late Cretaceous
Berriasian | Valanginian | Hauterivian Barremian| Aptian | Albian	Cenomanian | Turonian | Coniacian Santonian |Campanian | Maastrichtian