Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan
Cuộc xung đột giữa các lực lượng quân sự Liên Xô ủng hộ chính phủ Cộng hòa Dân chủ Afghanistan chống lại lực lượng Mujahideen. / From Wikipedia, the free encyclopedia
Chiến tranh Liên Xô tại Afghanistan, hay còn được gọi là Xung đột Afghanistan - Liên Xô và Chiến tranh Afghanistan là cuộc xung đột kéo dài 10 năm giữa các lực lượng quân sự Mujahideen chiến đấu nhằm lật đổ chính quyền Cộng hòa Dân chủ Afghanistan của Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan (PDPA) theo chủ nghĩa cộng sản chống lại lực lượng Mujahideen được sự hỗ trợ của Hồng quân Liên Xô. Liên bang Xô viết ủng hộ chính phủ trong khi phe đối lập (Mujahideen) nhận được sự ủng hộ từ nhiều phía gồm Hoa Kỳ, Pakistan và các quốc gia Hồi giáo khác trong bối cảnh cuộc Chiến tranh Lạnh. Cuộc xung đột xảy ra đồng thời với Cách mạng Iran năm 1979 và Chiến tranh Iran-Iraq, ảnh hưởng tới sự trỗi dậy của lực lượng Mujahideen tại Trung Á.
Chiến tranh Liên Xô–Afghanistan | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Một phần của Xung đột Afghanistan thuộc Chiến tranh Lạnh | |||||||
Một người lính Liên Xô đang canh gác tại Afghanistan năm 1988. Ảnh của Mikhail Evstafiev. | |||||||
| |||||||
Tham chiến | |||||||
Hỗ trợ không tham chiến: |
Sunni Mujahideen:
Pakistan[4]
Hỗ trợ bởi: Shia Mujahedeen: Hỗ trợ bởi:
| ||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
|
Mulavi Dawood (AMFFF) | ||||||
Lực lượng | |||||||
Lực lượng Afghan:
|
Mujahideen: 200,000–250,000[17][18][19] | ||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||
Lực lượng Liên Xô:
|
Mujahideen:
| ||||||
Dân thường (Afghan): |
Tập đoàn quân số 40 Liên Xô bắt đầu triển khai tại Afghanistan ngày 25 tháng 12 năm 1979. Vào giữa thập niên 1980 quân số quân đội Liên Xô tăng lên tới 108.800 lính và chiến tranh lan ra khắp lãnh thổ Afghanistan. Vào giữa năm 1987, Liên Xô dưới sự lãnh đạo của Mikhail Gorbachev tuyên bố là sẽ rút quân. Việc rút quân bắt đầu ngày 15 tháng 5 năm 1988, và chấm dứt hoàn toàn ngày 15 tháng 2 năm 1989.
Chỉ riêng thường dân, ước tính từ 850.000 đến 1,5 triệu người đã bị chết trong cuộc chiến[27][29] và hàng triệu người Afghanistan đã chạy ra khỏi nước tị nạn, hầu hết tới Pakistan và Iran.
Cuộc chiến tranh được xem như là một phần của cuộc chiến tranh lạnh. Vì đó là một cuộc chiến tranh dai dẳng nên nó thỉnh thoảng được ví như là cuộc "chiến tranh Việt Nam của Liên Xô" hay "cái bẫy gấu" bởi báo chí Phương Tây vì họ cho rằng Hoa Kỳ có thể đã tạo điều kiện để Liên Xô can thiệp sâu vào cuộc chiến này và kết quả là nước này bị "sa lầy" tại Afghanistan trong suốt 10 năm. [30][31][32] Cuộc chiến này đã có những tác động rất lớn đối với Liên bang Xô viết và thường được nhắc đến như là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô vào năm 1991.