Al-Qaeda
một tổ chức đa quốc gia của chiến binh Hồi giáo dòng Sunni do Osama Bin Laden thành lập / From Wikipedia, the free encyclopedia
Al-Qaeda (/ælˈkaɪdə,
al-Qaeda القاعدة | |
---|---|
Tham dự trong Chiến tranh toàn cầu chống khủng bố, Chiến tranh Afghanistan, Chiến tranh Iraq, và Mùa xuân Ả Rập | |
Hoạt động | 1988–nay |
Lý tưởng | Dòng Hồi giáo Sunni[1][2] Chủ nghĩa cơ yếu Hồi giáo[3] Takfirism[4] Chủ nghĩa liên hồi Khalifah[5][6][7][8][9] Qutbism Chủ nghĩa thánh chiến Salafi[10][11] Bài trừ phương Tây Chủ nghĩa hồi giáo cực đoan Chủ nghĩa bài Hoa Kỳ Chủ nghĩa bài Do Thái Chủ nghĩa bài LGBT Chủ nghĩa bài Shia |
Người đứng đầu | Osama bin Laden † (1988–2011) Ayman al-Zawahiri † (2011–2022) Saif al-Adel (2022–nay) |
Khu vực hoạt động |
Toàn cầu
|
Sức mạnh | Tại Afghanistan - 800 (2018)[12] Tại Iraq - 2,500[13] Tại Maghreb – 800–1,000+ (2015)[14] Tại Ấn Độ – 300[15][16] Tại Syria – 7,000–11,000 (2018)[17][18] Tại Yemen – 6,000–8,000 (2018)[19] Tại Nga– 100 |
Đồng minh |
|
Đối thủ | Lực lượng hỗ trợ An ninh Quốc tế Lực lượng đa quốc gia - Iraq (former) Syria Iraq Iran Hoa Kỳ Nga Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan Đơn vị Bảo vệ Nhân dân Hezbollah[24] Pháp Ai Cập Israel Somalia Ethiopia Pakistan Algeria Yemen |
Tham chiến | Ở Afghanistan: Nội chiến Afghanistan (1992–96) Nội chiến Afghanistan (1996–2001) Chiến tranh Afghanistan Không kích tên lửa hành trình vào Afghanistan và Sudan (tháng 8 năm 1998) Ở Tajikistan: Nội chiến Tajikistan Ở Nga/Chenchenya: Chiến tranh Chechen lần thứ hai Ở Yemen: Nội chiến Algeria Cuộc nổi dậy của al-Qaeda ở Yemen Nội chiến Yemen (2015-nay) Ở Maghreb: Cuộc nổi dậy ở Maghreb (2002–nay) Xung đột Bắc Mali Ở Iraq: Cuộc nổi dậy Iraq Chiến tranh Iraq Vụ tấn công 11 tháng 9 Ở Pakistan: Nổi dậy ở Khyber Pakhtunkhwa Ở Somalia: Chiến tranh Somalia (2006–09) Nội chiến Somalia (2009–nay) Ở Ai Cập: Cuộc nổi dậy Sinai Khủng hoảng Ai Cập (2011-2014) Ở Syria: Nội chiến Syria Can thiệp quân sự chống lại ISIL Hoa Kỳ can thiệp quân sự vào Syria Ở Ấn Độ: Cuộc nổi dậy ở Jammu và Kashmir Vụ tấn công đáng chú ý: Vụ tấn công 11 tháng 9 |
Al-Qaeda القاعدة | |
---|---|
Vị thế pháp lý | Tổ chức khủng bố quốc tế |
Al-Qaeda hoạt động như một mạng lưới gồm các phần tử Hồi giáo cực đoan và thánh chiến Salafist. Tổ chức này đã bị Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Vương quốc Anh, Nga, Ấn Độ và nhiều quốc gia khác chỉ định là một nhóm khủng bố. Al-Qaeda đã tiến hành các cuộc tấn công vào các mục tiêu phi quân sự và quân sự ở nhiều quốc gia khác nhau, bao gồm cả vụ đánh bom đại sứ quán Hoa Kỳ năm 1998, vụ tấn công ngày 11 tháng 9 và vụ đánh bom Bali năm 2002.[25]
Chính phủ Hoa Kỳ đã đáp trả các cuộc tấn công ngày 11 tháng 9 bằng cách phát động "Cuộc chiến chống khủng bố", nhằm tìm cách làm suy yếu al-Qaeda và các đồng minh của nó. Cái chết của các thủ lĩnh chủ chốt, bao gồm cả Osama bin Laden, đã khiến hoạt động của al-Qaeda chuyển từ tổ chức từ trên xuống và lập kế hoạch tấn công, sang việc lập kế hoạch tấn công được thực hiện bởi một mạng lưới lỏng lẻo gồm các nhóm liên kết và do các sói đơn độc điều khiển. Al-Qaeda đặc trưng tổ chức các cuộc tấn công bao gồm các cuộc tấn công liều chết và ném bom đồng thời vào một số mục tiêu.[29] Các nhà tư tưởng của Al-Qaeda tưởng tượng một tương lai với việc loại bỏ mọi ảnh hưởng của nước ngoài đến các nước Hồi giáo.[30][31]
Các thành viên Al-Qaeda tin rằng một liên minh Cơ đốc giáo - Do Thái đang âm mưu tiêu diệt Hồi giáo.[32] Là các chiến binh thánh chiến Salafist, các thành viên của al-Qaeda tin rằng việc giết những người không tham chiến sẽ bị trừng phạt về mặt tôn giáo. Al-Qaeda cũng phản đối những gì nó coi là luật nhân tạo, và muốn thay thế chúng bằng một hình thức nghiêm ngặt của luật sharia.[29]
Al-Qaeda đã thực hiện nhiều cuộc tấn công nhằm vào những người mà tổ chức này coi là kafir.[33] Nó cũng chịu trách nhiệm về việc xúi giục bạo lực giáo phái giữa những người theo đạo Hồi.[34] Al-Qaeda coi những người Hồi giáo tự do, Shias, Sufis và các giáo phái khác là dị giáo và các thành viên cũng như những người có thiện cảm đã tấn công các nhà thờ Hồi giáo và các cuộc tụ tập của họ.[35] Ví dụ về các cuộc tấn công theo giáo phái bao gồm vụ thảm sát Ashoura năm 2004, các vụ đánh bom ở Thành phố Sadr năm 2006, các vụ đánh bom ở Baghdad vào tháng 4 năm 2007 và các vụ đánh bom cộng đồng Yazidi năm 2007.[36]
Sau cái chết của Osama bin Laden vào năm 2011, tổ chức này do Ayman al-Zawahiri người Ai Cập lãnh đạo, và đến năm 2021 Al-Qaeda được cho là đã bị mất quyền chỉ huy trung tâm đối với các hoạt động trong khu vực.[37]