From Wikipedia, the free encyclopedia
Formula 5000 (yoki F5000) bir oʻrindiqli formula chempionatlari tasnifidagi avtopoygalardan biri boʻlib, ushbu poygalardagi poyga mashinalari 1968-yildan 1982-yilgacha dunyoning turli mintaqalarida turli modellarda ishlab chiqarilgan. U dastlab ochiq gʻildirakli poyga avtomobillariga moʻljallangan arzon narxlardagi yangi poyga mashinasi sifatida moʻljallangan edi. Formula 5000 nominal qiymati avtomobillarda ruxsat etilgan maksimal 5,0 litr dvigatel hajmidan kelib chiqadi, garchi koʻp avtomobillar kichikroq dvigatellar bilan ishlagan boʻlsa-da. Ishlab chiqaruvchilar orasida McLaren, Eagle, March, Lola, Lotus, Elfin, Matich va Chevron bor edi.
Shimoliy Amerikada sotilishi kamayib borayotgan yillarida Formula 5000 yopiq gʻildirakka oʻzgartirildi, ammo baribir bir oʻrindiqli sport avtomobillari poygasi toifasi saqlanib qolgan.
Formula 5000 1968-yilda SCCA Formula A poygalari doirasida taqdim etilgan boʻlib, bu seriyada turli bir oʻrindiqli poyga mashinalari qatnashishi mumkin edi, lekin tez orada ishlab chiqarishga asoslangan Amerika V8 avtomobillari bilan jihozlangan avtomobillar ustunlik qila boshladi. Ishlatilgan dvigatellar odatda 5 litrli, yonilgʻi quyiladigan Chevrolet dvigatellari boʻlib, 8000 aylanish tezligida taxminan 500 ot kuchiga (370 kVt) ega, ammo boshqa markalar ham ishlatilgan[1]. Konsepsiya Can-Am seriyasining muvaffaqiyatidan ilhomlangan boʻlib, unda Amerika V8-laridan olingan juda kuchli dvigatellar bilan jihozlangan sport avtomobillari mavjud edi. Gʻoya ochiq gʻildirakli poyga avtomobillari yordamida konsepsiyani takrorlash edi. F5000 AQShda 1970-yillarning boshlarida mashhurlikka erishgan Mario Andretti, Al Unser, Bobby Unser, James Hunt, Jody Scheckter, Brian Redman, David Hobbs, Tony Adamowicz, Sam Posey, Ian Ashley, John Cannon va Eppie Wietzes kabi poygachilarni oʻz ichiga olgan.
Buyuk Britaniyada Cosworth DFV dvigatelining paydo boʻlishi endi koʻplab jamoalar yaxshi dvigatel/transmissiya paketi atrofida oʻz shassilarini qurish imkoniyatiga ega boʻlishlarini anglatardi, shuning uchun Cooper, Lotus va Brabham buyurtmachi Formula 1 avtomobillarini ishlab chiqarishni toʻxtatdilar. Afsuski, Buyuk Britaniyaning chempionatdan tashqari F1 musobaqalarida qatnashgan kichikroq shaxsiy jamoalari yaxshi natija qayd etishmadi va natijada mamlakatdagi RAC kompaniyasi tezda Amerika F5000 qoidalarini qabul qildi[2][3].
Avstraliya va Yangi Zelandiyada yillik Tasman seriyasiga mos avtomobillarni belgilovchi Tasman formulasi 1970-yilda Formula 5000 avtomobillari hamda mavjud 2,5 litrli avtomobillarni oʻz ichiga olgan holda kengaytirildi[4]. Tasman seriyasi Formula 1 tomonidan Yevropada qish boʻlgan paytda o‘tkazilgan va 1960-yillarda u mahalliy aholidan Jack Brabham, Denny Hulme, Bruce McLaren, Chris Amon, Graham Hill, Jim Clark, Jackie Stewart, Phil Hill, Piers Courage va Jochen Rindt kabi Gran-pri poygalaridagi eng buyuk nomlarni kashf qildi.
AQSh Formula A/F5000 chempionati (1967-1976) Bir oʻrindiqli Can-Am (1977-1986) |
F5000 Yevropa chempionati [5] | Tasman Series (F5000 years) Rothmans International Series (1976-1979) |
Avstraliya avtopoygachilar chempionati — CAMS Gold Star]] (F5000) |
Yangi Zelandiya oltin yulduzi (F5000)[6] |
Janubiy Afrika oltin yulduzi (F5000) |
Kanada Formula A chempionati | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Yil | Poygachi | Poyga mashinasi | Yil | Poygachi | Poyga mashinasi | Yil | Poygachi | Poyga mashinasi | Yil | Poygachi | Poyga mashinasi | Yil | Poygachi | Poyga mashinasi | Yil | Poygachi | Poyga mashinasi | Yil | Poygachi | Poyga mashinasi |
1967 | Gus Hutchison | Lotus 41 | ||||||||||||||||||
1968 | Lou Sell | Eagle Mk4 | 1968 | Jackie Pretorius | Lola T140 | |||||||||||||||
1969 | Tony Adamowicz | Eagle Mk5 | 1969 | Peter Gethin | McLaren Automotive M10A | 1969 | John McNicol | Lola T142 | 1969 | Eppie Wietzes | Lola T142 | |||||||||
1970 | John Cannon | McLaren Automotive M10B | 1970 | Peter Gethin | McLaren Automotive M10B | 1970 | Graeme Lawrence | Ferrari 246T | 1969/70 | Graham McRae | Begg FM2 McLaren Automotive M10A |
1970 | Bob Olthoff | McLaren Automotive M10A | 1970 | Eppie Wietzes | McLaren Automotive M10B | |||
1971 | David Hobbs | McLaren Automotive M10B | 1971 | Frank Gardner | Lola T192 Lola T300 |
1971 | Graham McRae | McLaren Automotive M10B | 1971 | Max Stewart | Mildren | 1970/71 | Graeme Lawrence | Ferrari 246T Brabham BT29 |
1971 | Paddy Driver | McLaren Automotive M10B | |||
1972 | Graham McRae | McRae GM1 | 1972 | Gijs van Lennep | Surtees TS11 McLaren Automotive M18 |
1972 | Graham McRae | Leda LT27 | 1972 | Frank Matich | Matich A50 | 1971/72 | David Oxton | Begg FM4 | 1972 | Eddie Keizan | Surtees TS5 | |||
1973 | Jody Scheckter | Trojan T101 Lola T330 |
1973 | Teddy Pilette | Chevron B24 | 1973 | Graham McRae | McRae GM1 | 1973 | John McCormack | Elfin MR5 | 1972/73 | David Oxton | Begg FM5 | 1973 | Paddy Driver | McLaren Automotive M10B | |||
1974 | Brian Redman | Lola T332 | 1974 | Bob Evans | Lola T332 | 1974 | Peter Gethin | Chevron B24 | 1974 | Max Stewart | Lola T330 | 1973/74 | David Oxton | Begg FM5 | ||||||
1975 | Brian Redman | Lola T332 Lola T400 |
1975 | Teddy Pilette | Lola T400 | 1975 | Warwick Brown | Lola T332 | 1975 | John McCormack | Elfin MR6 | 1974/75 | Graeme Lawrence | Lola T332 | ||||||
1976 | Brian Redman | Lola T332C | 1976 | Vern Schuppan | Lola T332 | 1976 | John Leffler | Lola T400 | 1975/76 | Ken Smith | Lola T332 | |||||||||
1977 | Patrick Tambay | Lola T333CS | 1977 | Warwick Brown | Lola T430 | 1977 | John McCormack | McLaren Automotive M23 | 1976/77 | Dave McMillan | Ralt RT1 | |||||||||
1978 | Alan Jones | Lola T333CS | 1978 | Warwick Brown | Lola T333CS | 1978 | Graham McRae | McRae GM3 | ||||||||||||
1979 | Jacky Ickx | Lola T333CS | 1979 | Larry Perkins | Elfin MR8 | 1979 | Johnnie Walker | Lola T332 | ||||||||||||
1980 | Patrick Tambay | Lola T530 | 1980 | Alfredo Costanzo | Lola T430 | |||||||||||||||
1981 | Geoff Brabham | Lola T530 VDS 001 |
1981 | Alfredo Costanzo | McLaren Automotive M26 | |||||||||||||||
1982 | Al Unser Jr. | Frissbee GR2 Frissbee GR3 |
||||||||||||||||||
1983 | Jacques Villeneuve | Frissbee GR2 Frissbee GR3 |
||||||||||||||||||
1984 | Michael Roe | VDS 002 VDS 004 |
||||||||||||||||||
1985 | Rick Miaskiewicz | Frissbee GR3 | ||||||||||||||||||
1986 | Horst Kroll | Frissbee KR3 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.