From Wikipedia, the free encyclopedia
Тайшет (рус. Тайшет) — Россиянең Иркутск өлкәсенда шәһәр, Тайшет районының үзәге.
| Тайшет | |
| рус. Тайшет | |
| Байрак | Илтамга |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 1897 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия[1] |
| Нәрсәнең башкаласы | Тайшетское муниципальное образование[d][1] һәм Тайшетский район[d][1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Тайшетское муниципальное образование[d][1] |
| Сәгать поясы | UTC+08:00 |
| Халык саны |
11 700 (1939)[2], 33 499 (1959)[3], 33 000 (1967)[2], 34 232 (1970)[4], 38 249 (1979)[5], 42 391 (1989)[6], 43 000 (1992)[2], 43 000 (1996)[2], 42 700 (1998)[2], 42 300 (2000)[2], 42 000 (2001)[2], 38 535 (2002)[7], 38 500 (2003)[2], 37 700 (2005)[2], 37 300 (2006)[2], 37 000 (2007)[2], 36 900 (2008)[2], 36 546 (2009)[8], 35 485 (2010)[9], 35 384 (2011)[10], 34 692 (2012)[10], 34 339 (2013)[11], 33 836 (2014)[12], 33 638 (2015)[13], 33 587 (2016)[14], 33 364 (2017)[15], 33 043 (2018)[16], 32 754 (2019)[17], 32 671 (2020)[18], 34 491 (2021)[19] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 320 метр |
| Мәйдан | 75,72 км² |
| Почта индексы | 665009 |
| Рәсми веб-сайт | gorodtaishet.ru |
| Җирле телефон коды | 39563 |
 | |
 Тайшет Викиҗыентыкта | |
Халык саны — 35 481 кеше, буйсындырылган торак пунктлары белән — 49 760 кеше.[20]
Шәһәр исеме ике кет сүзләреннән — та «суык», шет «елга» килеп чыккан.
Тайшет Тайшетка елгасына өстендә, Бирюса платосында, Иркутсктән 680 километр төньяк-көнбатыштарак урнаша. Көнчыгыш Себер тимер юлында Тайшет станциясе, эре тимер юл төене; Байкал-Амур магистраленең башлангыч пункты. Шәһәр аша М53 «Байкал» (Новосибирск — (Тум —) Кемерово — Красноярск — Иркутск) автоюлы бара.
| Тайшет климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | |
| Абсолют максимум, °C | 7,0 | 10,0 | 18,9 | 27,8 | 33,6 | 37,2 | 36,3 | 35,7 | 32,3 | 24,6 | 13,3 | 8,3 | |
| Уртача максимум, °C | −14,2 | −10,7 | −2,1 | 6,3 | 15,1 | 21,9 | 24,2 | 21,1 | 14,1 | 4,9 | −5,4 | −12,5 | |
| Уртача температура, °C | −18,6 | −15,9 | −7,6 | 1,3 | 9,4 | 16,0 | 18,5 | 15,2 | 8,4 | 0,3 | −9,2 | −16,4 | |
| Уртача минимум, °C | −24,3 | −22,6 | −14,8 | −4,4 | 2,1 | 8,3 | 11,5 | 8,5 | 2,4 | −4,5 | −14,4 | −21,9 | |
| Абсолют минимум, °C | −47,2 | −47,8 | −42,2 | −25,5 | −10,3 | −2,8 | 0,0 | −3 | −10 | −33 | −42,2 | −47 | |
| Явым-төшем нормасы, мм | 29 | 22 | 22 | 37 | 60 | 46 | 56 | 71 | 43 | 46 | 30 | 24 | |
| Чыганак: http://climatebase.ru/station/29594/ | |||||||||||||
Тайшет 1897 елда Транссебер магистрале төзүе сәбәпле бистә буларак оешты. 1910 елда паравыз депосы төзелә.
1937 елда шәһәр тибындагы бистә статусын, ә 1938 елда шәһәр статусын ала. 1930-50 елларда Тайшет ике ГУЛАГ частьләренең (ЮжЛАГ һәм ОзёрЛАГ) үзәге булган. 1940—1947 елларда вакытлыча туктаулар белән Тайшет—Братск тимер юл салынган, тимер юл төзелешендә япон һәм алман әсирләре дә катнашканнар.
1960 елдан — өлкә буйсынудагы шәһәр.
| 1939[21] | 1959[22] | 1970[23] | 1979[24] | 1989[25] | 2002[26] | 2010[20] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ~11 700 | 33 499 | 34 232 | 38 249 | 42 391 | 38 535 | 35 481 |
Милли состав (2002): руслар — 92,2%, татарлар — 2,3%, украиннар — 1,8%.[27]
Әлүмин заводы, шпаллар сеңдерү, гидролиз заводлары.
Азык-төлек һәм урман сәнәгатьләре ширкәтләре.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
