Şükri el-Kuvvetli
Suriyeli siyasetçi (1891-1967) / From Wikipedia, the free encyclopedia
Şükri el-Kuvvetli (Arapça: شكري القوّتلي, 6 Mayıs 1891 - 30 Haziran 1967), bağımsızlık sonrası Suriye'nin ilk devlet başkanıydı. Kariyerine Osmanlı İmparatorluğu'nun Arap topraklarının bağımsızlığı ve birliği için çalışan bir muhalif olarak başladı ve bu nedenle aktivizmi nedeniyle hapsedildi ve işkence gördü. Suriye Krallığı kurulduğunda, Kuvvetli bir hükûmet yetkilisi oldu, ancak monarşizmden hayal kırıklığına uğradı ve cumhuriyetçi Bağımsızlık Partisini kurdu. Kuvvetli, 1920'de Suriye'yi kontrol altına alan Fransızlar tarafından derhal ölüme mahkûm edildi. Daha sonra, Suriye-Filistin Kongresi'nin baş büyükelçisi olarak görev yaptığı ve Suudi Arabistan ile özellikle güçlü bağlar geliştirdiği Kahire'ye yerleşti. Bu bağlantılarını Büyük Suriye İsyanı'nı (1925-1927) finanse etmek için kullandı. 1930'da Fransız yetkililer Kuvvetli'yi affetti ve Kuvvetli ardından Suriye'ye döndü ve yavaş yavaş Ulusal Blok'un başlıca lideri oldu. 1943'te Suriye devlet başkanı seçildi ve üç yıl sonra ülkenin bağımsızlığını sağladı.
Şükri el-Kuvvetli Arapça: شكري القوّتلي | |
---|---|
8. Suriye Devlet Başkanı | |
Görev süresi 17 Ağustos 1943 - 30 Mayıs 1949 | |
Yerine geldiği | Ata Bey el-Eyyubi |
Yerine gelen | Hüsnü Zaim (askerî yönetim) |
Görev süresi 6 Eylül 1955 - 22 Şubat 1958 | |
Yerine geldiği | Haşim el-Etâsî |
Yerine gelen | Cemal Abdünnasır (Birleşik Arap Cumhuriyeti) |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 6 Mayıs 1891 Şam, Suriye Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 30 Haziran 1967 (76 yaşında) Beyrut, Lübnan |
Partisi | Ulusal Blok (1947'ye kadar) Ulusal Parti (1947'den sonra) |
Kuvvetli 1948'de yeniden seçildi, ancak 1949'da Hüsnü Zaim tarafından bir askeri darbeyle devrildi. Daha sonra Mısır'a sürgüne gitti. Kuvvetli devlet başkanlığı seçimlerine katılmak için 1955'te Suriye'ye döndü ve seçimleri kazandı. Giderek solcuların egemen olduğu bir hükûmete muhafazakar bir başkanlık yapan Kuvvetli, Soğuk Savaş'ın ortasında resmen tarafsızlığı benimsedi. ABD'den istediği yardım talebinin reddedilmesi üzerine Doğu Bloğuna yakınlaştı. Ayrıca Bağdat Paktının etkisine karşı koymak için Mısır ve Suudi Arabistan ile bir savunma anlaşması yaptı. 1957'de ABD ve Pakt ülkelerinin devirmeye çalıştıkları ancak başarısız oldukları Kuvvetli, Suriye'deki solcu dalgayı durdurmaya çalıştı, ancak başarılı olamadı. O zamana kadar ordu, Kuvvetli'nin eski müttefiki Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır ile bağımsız olarak koordine halinde Kuvvetli'nin yargı yetkisini atladıkça, siyasi otoritesi azaldı.
Aylarca süren birlik görüşmelerinin ardından 1958'de Kuvvetli, Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni kurmak için Suriye'yi Mısır ile birleştirdi ve Nasır'ın cumhurbaşkanı olarak hizmet etmesi için istifa etti. Nasır minnetle Kuvvetli'ye "Birinci Arap Vatandaşı" fahri unvanını verdi. Ancak Kuvvetli, birliğin Suriye'yi Mısır'a bağlı bir polis devletine indirgediğine inanarak bu birliğe olan inancını yitirdi. 1961'de Suriye'nin ayrılmasını destekledi, ancak cumhurbaşkanlığını daha sonra tamamlama planları gerçekleşmedi. Kuvvetli, 1963 Baas Darbesi'nin ardından Suriye'den ayrıldı ve Suriye'nin 1967 Altı Gün Savaşı'ndaki yenilgisinden haftalar sonra Lübnan'da kalp krizinden öldü. 1 Temmuz 1967'de Şam'da toprağa verildi.