İtalyan Libyası

İtalyan Libyası (İtalyanca: Libia Italiana; Arapça: ليبيا الإيطالية Lībyā al-Īṭālīya), İtalya Krallığı'nın Kuzey Afrika'daki bir kolonisi.^[1] Trablusgarp Savaşı'ndan sonra Libya'nın kontrolü Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalya'ya geçti.^[2]

İtalyan Libyası İtalyanca: Libia Italiana Arapça: ليبيا
1911-1947
Bayrak Arma
Yeşil: İtalya tarafından ilhak edilen bölge. Açık yeşil: Libya Sahrası. Koyu yeşil: İtalya Krallığı. Koyu gri: İtalya İmparatorluğu.
Tür	İtalya'nın Kolonisi
Başkent	Trablus
Yaygın dil(ler)	İtalyanca, Arapça (resmi) Libya Arapçası, Berberi dilleri, Domari
Resmî din	İslam, Kıpti Ortodoksluk, Yahudilik, Katoliklik
Hükûmet	Protektora (1912-1934) Sömürge (1934-1943)
Monark
• 1934–1943 III. Vittorio Emmanuele
Genel Vali
• 1934–1940 Italo Balbo • 1940–1941 Rodolfo Graziani • 1941 Italo Gariboldi • 1941–1943 Ettore Bastico • 1943 (temsili) Giovanni Messe
Tarihçe
• Kuruluşu 1911 • Trablusgarp ve Sirenayka'nın Birleşmesi 1 Ocak 1934 • Kıyı bölgelerinin ana kara İtalya'ya dahil edilmesi 9 Ocak 1939 • Müttefik kontrolüne geçmesi 13 Mayıs 1943 • Paris Antlaşması sonrası İtalya, Libya'yı terk etti. 10 Şubat 1947 • Dağılışı 1947
Yüzölçümü
• Toplam	1,759,541 km2
Nüfus
• Sayılan	893,774
Öncüller Ardıllar Trablusgarp Eyaleti Britanya Libyası Fransız Fizanı
Günümüzdeki durumu	Libya

1911'den 1934'te birleşik bir koloni kurulana kadar, iki koloninin toprakları bazen "İtalyan Libyası" veya İtalyan Kuzey Afrikası (Africa Settentrionale Italiana veya ASI) olarak anıldı. Her iki isim de birleşmeden sonra kullanıldı ve İtalyan Libyası yeni birleşik koloninin resmi adı oldu. Yaklaşık 150,000 İtalyan nüfusa sahipti.^[2]

Trablusgarp ve Sirenayka'daki İtalyan kolonileri, 1911-1912 İtalyan-Türk Savaşı sırasında İtalya tarafından Osmanlı İmparatorluğu'ndan alınmış ve İtalyan valiler tarafından yönetilmiştir. 1923 yılında Senusi Tarikatı'na bağlı yerli isyancılar, başta Sirenayka olmak üzere Libya'daki İtalyan yerleşimine karşı Libya direniş hareketini örgütledi. İsyan, Sirenayka nüfusunun dörtte birinin ölümüyle sonuçlanan sözde "pasifikasyon kampanyası "nın ardından 1932 yılında İtalyan güçleri tarafından bastırıldı.^[3] 1934 yılında koloniler, başkent Trablus olmak üzere vali Italo Balbo tarafından birleştirildi.^[4]

II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan Libyası, Kuzey Afrika Cephesi'nin ana bölgesi haline geldi. İtalyanlar 1943 yılında Müttefikler tarafından yenilgiye uğratılsa da İtalyan yerleşimcilerin çoğu Libya'da kalmaya devam etti. Libya 1951'deki bağımsızlığına kadar Birleşik Krallık ve Fransa tarafından yönetildi, ancak İtalya 1947 Paris Barış Antlaşması'na kadar resmi olarak hak iddiasından vazgeçmedi.^[5]

Kaynakça

1. "Chad-Libya Boundary" (PDF). 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2018.
2. "Libya - History, People, & Government". Britannica.com. 30 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018.
3. Mann, Michael (2006). The dark side of democracy: explaining ethnic cleansing (2. bas.). s. 309.
4. "International Boundary Study No. 3 (Revised) – December 15, 1978 Chad – Libya Boundary" (PDF). The Geographer Office of the Geographer Bureau of Intelligence and Research. 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
5. Robert Hartley. "Recent population changes in Libya: economic relationships and geographical patterns". Durham University, 1968 ( 9 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)