Taraz

Taraz, Tarâz veya Tıraz (Kazakça: Тараз), önceleri Talas, Jambıl veya Cambul (Kazakça: Жамбы́л) ve Evliya Ata (Kazakça: Әулие́-Ата, Çağatayca: اولياه اتا, Farsça: تراز), Kazakistan'ın Jambıl Eyaletinin merkezi olan bir şehirdir. Güney Kazakistan'da, Kırgızistan sınırına yakın olup Talas Nehri (Taraz) üzerindedir.

Taraz Kazakça: Тараз Auliye-Ata
Mühür
Taraz Şehrin Kazakistan'daki konumu
Ülke	Kazakistan
Eyalet	Jambıl Eyaleti
Rakım	610 m
Zaman dilimi	UTC+05.00 (UTC)
Resmî site http://www.gorakim.kz/

Tarih

Diğer verilen isimler: Auliye-Ata, Dzhambul, Zhambyl, Talas ve Jambul.^[1] Türkler ayrıca, Talas şehrine Altun Argu uluş (Altun Aryu ulus) adını vermişlerdir.^[2]

Xuanzang (Çince: 玄奘, Xuán Zàng) Erken Tang devrinden tanınmış bir Çinli Budist rahip, bilgin, gezgin ve dilmaç, 629 yılında Talas'ı gezmiş ve daha sonra şöyle yazmıştır:

"Yolda batıya doğru bin kaynak'tan (Eski Türkçe: Bin-üy, Çince: Tsyan-tsüan) 140 veya 150 li^[3] uzaklıktaki Daluosi şehrine geldik. Şehir 8 veya 9 li çapında ve Hu ( "Barbarlar") ve diğer ülkelerden gelen tüccarlar otururlardı. İklimi ve ürünleri hemen hemen Suyab'a benzerdi.".^[4]

Talas alfabesi, Orhun Yazıtları'ndaki Göktürklerin ilk alfabesi'nin bir başka çeşidi olup, ismini bu şehirden almıştır. Talas 751 yılında bugünkü Kırgızistan sınırları civarında Abbasiler ve müttefiki olan Karluklar ile Çin Tang Hanedanı arasında gerçekleşen çatışma, Talas Muharebesi olarak tarihe geçmiştir. Eski Taraz, 11. yüzyıldan 12. yüzyıla kadar Karahanlılar zamanında en parlak devrini yaşamıştır.

Kaşgarlı Mahmud, Divân-ı Lügati't-Türk'te;

"تلس Talas" "Taraz diye tanınmış olan bir şehir. Talas, ikidir; birine Uluğ Talas denir; ikincisi İslâm sınırında bulunur, Kiçi Talas denir.".^[5] Samanîler (Farsça: سامانیان Sāmāniyān) gelişleri ile, Taraz önceki Zerdüştlük (Mecusilik), Hristiyanlık, Budism ve Tengricilik dini yerini İslâm almıştır.

Şehname'de Firdevsi, Kabil'in padişahı Mihrab'ın güzel kızını betimlerken ''iki kaşı Tiraz yayı gibi'' der.Eski zamanlarda bu şehir güzelleriyle ünlüydü.

Kaynakça

1. "Taraz, Kazakhstan Page". 22 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2009.
2. Ancient Türkic dictionary (DTS) p. 40.
3. eski Çin uzunluk birimi ortalama 500 metredir.
4. Ji, Xianlin (1985). Journey to the West in the Great Tang Dynasty. Xi'an: Shaanxi People's Press. p. 27.
5. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 366.

^[1]

Dış bağlantılar

• Taraz için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft

1. zal ile rudabe