Sodyum kromat Na2CrO4 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Tetra-, hekza- ve dekahidratlar oluşturabilen sarı higroskopik bir katı olarak bulunur. Cevherlerinden krom özütlemesinde bir ara maddedir.
Adlandırmalar | |
---|---|
Sodyum kromat | |
Diğer adlar Kromik asit, (Na2CrO4), disodium tuzu Krom disodyum oksit Rakromat | |
Tanımlayıcılar | |
3D model (JSmol) |
|
ChEBI | |
ChemSpider | |
ECHA InfoCard | 100.028.990 |
EC Numarası |
|
PubChem CID |
|
RTECS numarası |
|
UNII | |
UN numarası | 3288 |
CompTox Bilgi Panosu (EPA) |
|
| |
| |
Özellikler | |
Molekül formülü | Na2CrO4 |
Molekül kütlesi | 161,97 g/mol |
Görünüm | sarı kristaller |
Koku | kokusuz |
Yoğunluk | 2,698 g/cm3 |
Erime noktası | 792 °C (1.458 °F; 1.065 K) (susuz) 20 °C (dekahidrat) |
Çözünürlük (su içinde) | 31,8 g/100 mL (0 °C) 84,5 g/100 mL (25 °C) 126,7 g/100 mL (100 °C) |
Çözünürlük | etanolde hafifçe çözünür |
Çözünürlük (metanol içinde) | 0,344 g/100 mL (25 °C) |
+55.0·10−6 cm3/mol | |
Yapı | |
ortorombik ( 413 °C’nin üstünde hekzagonal) | |
Termokimya | |
Isı sığası (C) |
142,1 J/mol K |
Standart molar entropi (S⦵298) |
174,5 J/mol K |
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298) |
−1329 kJ/mol |
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵) |
-1232 kJ/mol |
Tehlikeler | |
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH): | |
Ana tehlikeler | Zehirli |
GHS etiketleme sistemi: | |
Piktogramlar | |
İşaret sözcüğü | Tehlike |
R-ibareleri | R45, R46, R60, R61, R21, R25, R26, R34, R42/43, R48/23, R50/53 |
G-ibareleri | S53, S45, S60, S61 |
Tehlike ifadeleri | H301, H312, H314, H317, H330, H334, H340, H350, H360, H372, H410 |
Önlem ifadeleri | P201, P202, P260, P261, P264, P270, P271, P272, P273, P280, P281, P284, P285, P301+P310, P301+P330+P331, P302+P352, P303+P361+P353, P304+P340, P304+P341, P305+P351+P338, P308+P313, P310, P312, P314, P320, P321, P322, P330, P333+P313, P342+P311, P363, P391, P403+P233, P405, P501 |
NFPA 704 (yangın karosu) |
|
Parlama noktası | Yanıcı değil |
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC): | |
LD50 (medyan doz) |
136 mg/kg (oral, sıçan) |
AB sınıflandırması | Carc. Cat. 2 Muta. Cat. 2 Repr. Cat. 2 Çok zehirli (T+) Zararlı (Xn) Aşındırıcı (C) Çevre için tehlikeli (N) |
Güvenlik bilgi formu (SDS) | ICSC 1370 |
Benzeyen bileşikler | |
Diğer anyonlar |
Sodyum bikromat Sodyum molibdat Sodyum tungstat |
Diğer katyonlar |
Potasyum kromat Kalsiyum kromat Baryum kromat |
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa). | |
Bilgi kutusu kaynakları |
Üretimi ve reaktiflik
Krom cevherlerinin sodyum karbonat ve hava ile kavrulmasıyla geniş bir ölçekte elde edilir :
- 2Cr2O3 + 4 Na2CO3 + 3 O2 → 4 Na2CrO4 + 4 CO2
Bu işlem, demir oksitleri geride bırakarak kromu su ile ekstrakte edilebilir bir forma dönüştürür. Tipik olarak, oksijen kullanımını artırmak ve silisyum ve alüminyum safsızlıklarını çözünmez bir formda tutmak için karışıma kalsiyum karbonat katılır. İşlem sıcaklığı tipik olarak 1100 °C civarındadır.[1] Laboratuvar ve küçük ölçekli kromit cevheri hazırlanması için, düşük sıcaklıklarda reaksiyona giren sodyum hidroksit ve sodyum nitrat kullanılabilir (benzer potasyum kromat sisteminde bile 350 °C).[2] Oluşumundan sonra, kromat tuzu çoğu krom bileşiğine ve maddesine, öncül madde olan sodyum bikromata dönüştürülür.[3] Krom(III) oksit endüstride çoğunlukla sodyum bikromatın kükürtle indirgenmesiyle elde edilir.
Asit-baz davranışı
Sodyum kromat, asidik ortamda portakal sarısı rengindeki sodyum bikromata dönüşür:
- 2 Na2CrO4 + 2HCl → Na2Cr2O7 + 2NaCl + H2O
Daha fazla asitleştirme krom trioksiti verir:
- Na2CrO4 + H2SO4 → CrO3 + Na2SO4 + H2O
Kullanımı
Cevherlerinden krom üretiminde baş rolünün yanı sıra, sodyum kromat petrol endüstrisinde bir korozyon önleyici olarak kullanılır.[3] Aynı zamanda tekstil endüstrisinde boyama yardımcı maddesisir.[3] Alyuvar hacminin belirlenmesinde tanısal bir ilaçtır.[4]
Organik kimyada, sodyum kromat, birincil alkolleri karboksilik asitlere ve ikincil alkolleri ketonlara dönüştüren bir oksitleyici madde olarak kullanılır.[5]
Güvenlik
Diğer Cr(VI) bileşiklerinde olduğu gibi, sodyum kromat kanserojen bir maddedir.[6] Bileşik ayrıca aşındırıcıdır ve maruziyet ciddi göz hasarı veya körlüğe neden olabilir.[7] İnsan maruziyeti ayrıca doğurganlığı, kalıtsal genetik hasarı ve doğmamış çocuklara verilen zararı da kapsar.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Daha fazla bilgi için
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.