Siesta

Siesta, öğle arasında dik güneş ışınlarının sıcaklığından veya öğle yemeği sonrası metabolizma faaliyetlerinin hızlanması sebebiyle vücudun anlık mayışma durumunun, kısa süreli uyku ile hissedilen dinlenme ihtiyacına siesta denir.^[1][2]

Öğle arasında siesta yapan biri (Peru, Cusco).

Kelime olarak Latince hora sexta'dan türetilmiştir.^[1] (Hora sexta) ise çeviri bakımından "Altıncı Saat" anlamındadır.^[1][3] Gün doğumundan sonraki altı saati temsil eder bu da yaklaşık öğle saatlerine denk gelir.^[3][4] İspanyolcadaki karşılığı ise siestadır. Genellikle sıcak tropikal iklim tipi görünen Latin Amerika ülkelerinde oldukça yaygın olan bu uyku safhası, yıllar geçtikçe tüm dünyada farklı isimlerde dile gelmiştir.^[2] Örneğin, Arapça ḳayl masdar ekinden türemiş olan kaylûle ve kāile, siesta ile aynı anlamdadır.^[4] İngilizcede ise "Nap" kelimesi yine siesta ile aynı anlamı taşımaktadır.^[1]

Tarihçe

Hamak üzerine siesta yapan genç kadın (The hammock, Gustave Courbet (1844))

Siesta uykusunun tam olarak kesin yargılar ile tarihçesi bilinmemekle beraber, üzerinde düşünülmüş ve en kabul göreni ise;

Sıcak Latin Amerika ülkelerinde yaşayan çiftçilerin tarlalarındayken günün en sıcak vakti olan öğle vaktinden, bir nebze olsun kaçmak ve günün erken saatlerinde uyanmanın yorgunluğu üzerlerinden atıp, tekrardan daha enerjik bir şekilde başlandığı amacıyla yapıldığı düşünülen, siesta için en kabul gören düşüncedir.^[1] Siesta genellikle İspanya ve Latin Amerika ülkeleri ile ilişkilendirilse de tahminlere göre siesta'nın İtalya'da, Roma İmparatorluğu'nda ortaya çıktığı düşünülen fenomenler arasındadır.^[5][6] Çünkü Roma'da günün 12 saatlik olduğu ve periyotlar halinde ilerlediği bilinmektedir. 12 saatin, yarısı olan altıncı saat roma halkı için istirahat ve yemek molasıydı.^[5][6] Zengin bir dağılım gösteren siesta uykusu İslam hukukunda da yer almaktadır. Kaylûle ismi ile anılan ve Kur'an'da bahsi geçildiği tarih kayıtlarında bulunmaktadır.^[4][6] Birçok coğrafyada farklı olarak dağılım göstermesi sebebi ile kesin bir kökenden bahsetmek olağan değildir. Günümüzde ise; Dünyada, İspanyolca konuşan ülkelerde ayrıca Yunanistan, İtalya, Filipinler, Nijerya, Meksika gibi sıcak iklime sahip ülkelerde yaygındır.^[1]

Ayrıca bakınız

• Uyku

• Uyku döngüsü

• Güneş ışığı