Sevda Şener

Prof. Dr. Sevda Şener (1928, İstanbul - 22 Temmuz 2014, Ankara), Türk yazar, dramaturg, akademisyen.

Sevda Şener
Doğum	Azime Sevda Şener[1] 1928 İstanbul, Türkiye
Ölüm	22 Temmuz 2014 (86 yaşında) Ankara, Türkiye
Defin yeri	Karşıyaka Mezarlığı, Ankara
Meslek	Yazar, akademisyen, dramaturg
Milliyet	Türkiye
Vatandaşlık	Türkiye
Eğitim	Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi

Türk tiyatrosuna katkıları ve kitapları ile hizmet veren ve Türkiye'de tiyatro dünyasında "Hocaların hocası" lakabıyla anılan bir bilim insanıdır. Uzun yıllar Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü'nü yönetti; gerek bu kurumda gerekse Türkiye'deki birçok başka üniversitede tiyatro, estetik, eleştiri kuramları gibi dersler verdi.

Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Türkiye Merkezi'nin kurucularındandır. "Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi" adlı kitabı en çok baskısı yapılan, ders kitabı olarak okutulan eserlidir.

Yaşamı

1928 yılında İstanbul'da doğdu. Orta öğrenimini Ankara ve Eskişehir'de tamamladıktan sonra, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden 1956 yılında mezun oldu. 1958 yılında aynı fakültede açılan Tiyatro Enstitüsü'nün ilk asistanı oldu.^[2]

Akademik kariyeri sırasında İngiltere'de Bristol Üniversitesi'nin Dram Bölümü'nde iki dönem, Avusturya'da Viyana Üniversitesi Tiyatro Bilimi Enstitüsü'nde de bir dönem seminerlere ve derslere katıldı. Musahipzade Celal üzerine tezi ile 1962 yılında doktor unvanını aldı; tezini 1963 yılında Musahipzade Celal ve Tiyatrosu adıyla kitaplaştırdı.^[3] 1967 yılında "Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlak Ekonomi Kültür Sorunları" başlıklı tezi ile doçent oldu.^[3] 1972 yılında profesör unvanlarını aldı. Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan adıyla kitaplaştırdığı profesörlük tezinde 1923-1972 tarihleri arasında yazılmış olan yerli oyunlarda insanın ele alınışını inceledi.^[3]

Uzun yıllar Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümünü yönetti ve ders verdi. Ayrıca Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı, Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi Tiyatro Bölümü, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü ve Yeditepe Üniversitesi'nde de tiyatro, estetik, eleştiri kuramları, modern ve modern sonrası tiyatro ve metin çözümlemeleri gibi dersler verdi. 1990 yılında kurulan Tiyatro Eleştirmenleri Birliği'nin kurucu üyeleri arasında yer aldı.1995 yılında DTCF Tiyatro Bölüm Başkanlığı görevinden emekli oldu.

Birçok makale, kitap ve eleştiri yazan Şener'in ilk baskısı 1982 yılında yayımlanan Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi adlı yapıtı, en tanınmış eseri oldu. Antik Yunan’dan günümüze tiyatro kuramlarını konu alan bu kitapta her dönemin tiyatro yazarlığını o dönemin felsefi hareketleri, edebiyat ve tiyatro kuramlarıyla açıklamıştır. Şener, Yaşamın Kırılma Noktasında Drama Sanatı adlı kitapta tiyatroya dair kavram ve terimleri açıkladı ; dram sanatının tarih içindeki evrimini inceledi. Cumhuriyet’in 75.Yılında Türk Tiyatrosu adlı büyük hacimli kitabında Türk Tiyatro Tarihini herkesin anlayabileceği bir dil ve düzen içinde anlattı.

Sevda Şener'in mezarı, Karşıyaka Mezarlığı.

22 Temmuz 2014 tarihinde Ankara'da öldü.^[4] Adı, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde Müze Gazhane'de bulunan İstanbul Şehir Tiyatroları sahnesine verilmiştir.

Ödülleri

İstanbul Şehir Tiyatroları'nın Müze Gazhane'de bulunan Prof. Dr. Sevda Şener Sahnesi.

• 1990: Avni Dilligil Jüri Özel Ödülü - Tiyatro ve Televizyon Yazarları Derneği Hizmet Ödülü
• 1992: İtalya Adelaide Ristori Ödülü
• 1993: Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı - Tiyatro Eleştiri, İnceleme ve Araştırma Ödülü
• 1994: Nisa Serezli Tiyatroda Yılın Kadını Ödülü
• 1999: 3. Afife Tiyatro Ödülleri - Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü: Yaşamı Boyunca Tiyatro Dalında Başarılı Çizgisini Sürdürmüş ya da Tiyatro Sanatına Katkıları Bulunmuş Kişi
• 2002: Ankara Sanat Kurumu Onur Ödülü
• 2004: Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali - Emek Ödülü
• 2015: Onur ödüllü

Eserleri

• 1963: Musahipzade Celal ve Tiyatrosu (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara)
• 1971: Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlak Ekonomi Kültür Sorunları (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara)
• 1971: Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan (Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara)
• 1983: Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi (Adam Yayınları, İstanbul)
• 1993: Oyundan Düşünceye (Gündoğan Yayınları, Ankara / ISBN 975-520-072-X)
• 1997: Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı (Yapı Kredi Yayınları, İstanbul / ISBN 975-363-703-9)
• 1998: Cumhuriyet'in 75. Yılında Türk Tiyatrosu (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul / ISBN 975-458-135-5)
• 2001: Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı (Dost Kitabevi, ISBN 978-975-8457-99-1)
• 2002: Elveda Dünya Merhaba Kainat Mehmet Baydur'un Ardından (Mitos - Boyut Yayınları, ISBN 978-975-8648-17-7)
• 2002: Nazım Hikmet'in Oyun Yazarlığı (Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara)
• 2003: Gelişim Sürecinde Türk Tiyatrosu (Alkım Kitabevi, ISBN 978-975-6363-12-6)
• 2003: Gelişim Sürecinde Türk Tiyatrosu (Alkım Yayınevi, İstanbul)
• 2003: Dram Sanatı: İnsanı Geçitlerde Sınayan Sanat (Mitos - Boyut Yayınları, ISBN 978-975-8648-40-5)
• 2006: İzleri Kaldı Tiyatro Eleştirileri (Dünya Yayıncılık, ISBN 978-975-304-287-1)
• 2007: Oyunlar ve Gerçekler (Dost Kitabevi, ISBN 978-975-298-315-1)

Makale ve bildirileri

• “Images of Woman in Turkish Drama as İllustrated by the Plays of Adalet Ağaoğlu”, JTL (Journal of Turkish Literature, Bilkent University Center for Turkish Literature, 2005. S 85-92.
• “Ihlamur Ağacı”, İnce Anlatılar Ustası Vüs’at O. Bener, Tüyap Tüm Fuarcılık Yapım A.Ş. 2005. S:73-82.
• “Klasikten Moderne Tiyatro Yazarının Etik Duyarlığı”, Erdem. Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, Cilt 15, Sayı 44, Eylül 2005. S: 73-82.
• “Kültürel Kimliğin Tiyatrodaki Yansımaları”, Türk Kültürü ve Kimliği, İstanbul Kültür Üniversitesi yayını, 2006. S: 136-157.
• “Tiyatro”, Türk Edebiyatı Tarihi IV. Cilt, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. 2006. S. 181-210
• “ Shakespeare’s World of Intrique”, Tribute to Professor Oya Başak, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2005. S: 379-385.
• “ Sanat Eleştirisinde Özgün Yorum ve Yaratıcılık”,8. Ulusal Sanat Sempozyumu 18-20 Ekim 2006, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları, 2006. S: 581-588.
• “Tiyatro Sanatında Zaman ve Mekân”, İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi’nde düzenlenen Sempozyumda bildiri olarak verildi. Kasım 2005
• “Fırtına”, Adana Devlet Tiyatrosu Dergisi, 2005
• “Bir Yaz Dönümü Gecesi Rüyası” Ankara Devlet Tiyatrosu Dergisi, 2005- 2006.
• “Yangın Bacayı Sarınca”, Tiyatro dergisi…..
• “Mutlu Günler - Oyun Sonu”, Tiyatro dergisi, Temmuz 2006.
• “Yönetmenin İmzasını Öne Çıkaran Bir Tragedya : Antigone”, Gösteri Dergisi, 2006.

Kaynakça

1. Ankara Büyükşehir Belediyesi Mezarlık Bilgi Sistemi, Karşıyaka Mezarlığı, Ada: L4, Parsel: 323
2. Ocakçı, Petek (2021). "Türk tiyatro eleştirmenlerinin yazılarında yapısalcılığın yeri". Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü yüksek lisans tezi. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.
3. Erkek, Hasan (1 Aralık 2009). "SEVDA ŞENER'İN TİYATRO KİTAPLARI YA DA BİR ÖMRÜN IŞIKLI ÇİÇEKLERİ". Tiyatro Araştırmaları Dergisi. 30 (30): 183-197. doi:10.1501/TAD_0000000259. ISSN 1300-1523.
4. "Hocaların hocası Sevda Şener hayatını kaybetti". Hürriyet. 22 Temmuz 2014. 10 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2014.

Dış bağlantılar

• Yazar'ın Kafkas Tebeşir Dairesi oyun eleştirisi
• "Nasıl Bir Çocuk Tiyatrosu" adlı yazısı. 23 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.