Ligaz

Biyokimyada, ligaz (Latince ligāre fiilinden - "bağlanmak" veya "yapışmak" anlamında), iki büyük molekül arasında bir kimyasal bağ oluşturarak onları birleştiren bir enzimdir; genelde reaksiyonu sırasında bu büyük moleküllerden birine ait küçük bir kimyasal grup hidroliz olur. Genelde ligazlar aşağıdaki tip reaksiyonu katalizler:

Ab + C → A–C + b

veya bazen

Ab + cD → A–D + b + c

Küçük harfler, hidroliz olan küçük grupları temsil eder.

Adlandırma sistemi

Ligazların yaygın isimleri genelde "ligaz" sözcüğünü içerir, DNA ligaz gibi. Ligazlar için kullanılan diğer yaygın adların bazıları sentetaz sözcüğünü içerir, çünkü yeni moleküllerin sentezinde kullanılırlar veya karboksilaz sözcüğünü içerir, çünkü bir moleküle karbon dioksit eklenmesinde kullanılırlar.

"Sentetaz" ile "sentaz" sözcükleri karıştırılmamalıdır, çünkü sentazlar nükleozit trifosfatlardan (ATP, GTP gibi) enerji elde etmezler ve transferaz grubuna aittirler, oysa sentetazlar ligazdır ve nükleozit trifosfatlar kullanırlar.

Sınıflandırma

Ligazlar EC numara sınıflamasına göre "EC 6" olarak sınıflanırlar. Bu sistemde ligazlar aşağıdaki gruplara ayrılırlar:

• EC 6.1 karbon-oksijen bağları oluşturan ligazları içerir
• EC 6.2 karbon-kükürt bağları oluşturan ligazları içerir
• EC 6.3 karbon-azot bağları oluşturan ligazları içerir (argininosuksinat sentetaz dahil)
• EC 6.4 karbon-karbon bağları oluşturan ligazları içerir
• EC 6.5 fosforik ester bağları oluşturan ligazları içerir
• EC 6.6 azot-metal bağları oluşturan ligazları içerir

Kaynakça

• EC 6 giriş bölümü Queen Mary, University of London, kimya bölümünden. (İngilizce)