EC numarası

Enzim Komisyonu numarası (EC numarası) enzimleri katalizledikleri kimyasal reaksiyonlarına bağlı bir numaralandırma sistemidir. Enzim adlandırma sistemi sonucunda her EC numarası ona karsılık gelen enzim için bir isimle eşlendirilmiştir.

Her enzim kodu "EC" harflerini izleyen, noktalarla ayrılmış dört sayıdan oluşur. Bu numaralar enzimin gittikçe daha ince sınıflandırmasına karşılık gelir. Örneğin, tripeptit aminopeptidaz enziminin kodu "EC 3.4.11.4"dür, bu sayılar şu enzim gruplarını belirtir: EC 3 enzimleri hidrolazlardır (bir molekülü parçalamak için suyu kullanan enzimler), EC 3.4 peptit bağına etki eden hidrolazlardır, EC 3.4.11 enzimleri bir polipeptidin amino ucundaki amino asidi ayırırlar ve EC 3.4.11.4 enzimleri tripeptitlerin amino ucunu keserler.

Grup	Katalizlenen Reaksiyon	Tipik reaksiyon	Örnek enzim(ler), basit isimleriyle
EC 1 Oksidoredüktazlar	yükseltgenme/indirgenme reaksiyonlarını katalizleme; bir maddeden öbürüne H ve O atomları veya elektronların aktarımı	AH + B → A + BH (B indirgenmiş) A + O → AO (A yükseltgenmiş)	Dehidrojenaz, oksidaz
EC 2 Transferazlar	Bir fonksiyonel grubun bir bileşikten diğerine aktarımı. Grup metil-, acil-, amino- veya fosfat olabilir	AB + C → A + BC	Transaminaz, kinaz
EC 3 Hidrolazlar	Hidroliz yoluyla bir substrattan iki ürünün oluşması	AB + H2O → AOH + BH	Lipaz, amilaz, peptidaz
EC 4 Liyazlar	Substratlardan hidrolitik olmayan yolla grupların eklenmesi veya alınması. C-C, C-N, C-O veya C-S bağları kopabilir	RCOCOOH → RCOH + CO2
EC 5 İzomerazlar	Molekül içi değişiklikler, yani tek molekülde izomerleşmeler	AB → BA	İzomeraz, mutaz
EC 6 Ligazlar	ATP parçalanmasıyla eş zamanlı olarak yeni C-O, C-S, C-N veya C-C bağların oluşumu sonucu iki molekülün birleşmesi	X + Y+ ATP → XY + ADP + Pi	Sentetaz

^[1]

Aslında EC numaraları enzimleri değil, enzimlerce katalizlenen reaksiyonları belirtirler. Eğer farklı enzimler (örneğin farklı organizmalarda bulunan) aynı reaksiyonu katalizlerlerse aynı EC numarasını alırlar. Uniprot tanımlayıcıları her bir proteini amino asit dizine göre tek olarak belirler.^[2]

Enzim isimlendirme sisteminin geliştirilmesine 1955'te, Brüksel'deki Uluslararası Biyokimya Kongresinin Enzim Komisyonunu kurmasıyla başlandı. İlk sürüm 1961'de yayımlandı. Uluslararası Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Birliğinın 1992'de yayımlamış olduğu şimdiki altıncı sürümde 3196 farklı enzim vardır.

Kaynakça

1. Moss, G.P., Recommendations of the Nomenclature Committee. International Union of Biochemistry and Molecular Biology on the Nomenclature and Classification of Enzymes by the Reactions they Catalyse http://www.chem.qmul.ac.uk/iubmb/enzyme/ 5 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2006-03-14)
2. ExPASy: ENZYME (Enzyme nomenclature database) http://www.expasy.org/enzyme/ 18 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2006-03-14)

Ayrıca bakınız

• Enzim listesi
• TC numarası (membran taşıma proteinlerinin sınıflandırması)