Remove ads
Rusya-Gürcistan Savaşı, Ağustos 2008 tarihinde Güney Osetya - Rusya - Gürcistan ve son olarak Abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.
| Rusya-Gürcistan Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sovyetler Birliği'nin dağılması, Gürcistan - Güney Osetya Sorunu ve Abhazya - Gürcistan Sorunu | |||||||
.svg) Gürcistan (Gürcistan'dan tek yanlı olarak bağımsızlığını ilan eden Abhazya ve Güney Osetya) ve Kuzey Kafkasya'daki Rusya. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Rusya Güney Osetya Kuzey Osetya Abhazya[6] |
 Gürcistan MPRI askeri danışmanları | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Eduard Kokoity Dmitri Medvedev Vladimir Putin Marat Kulakhmetov Anatoliy Serdyukov Vladimir Shamanov Sergey Bagapsh |
Mihail Saakaşvili Lado Gurgenidze Davit Kezerashvili Zaza Gogava Alexandre Lomaia | ||||||
| Güçler | |||||||
|
: yaklaşık 70,000[7]: 3,000[8] yaklaşık 1,000[9] |
: 29,000[8] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
163–170 ölü 354 yaralı 1 kayıp 39 esir |
180 ölü 1174 yaralı 4 kayıp 49 esir | ||||||
|
| |||||||
Savaş sonunda, Güney Osetya ve başkenti Tshinvali çok ağır hasar görmüştür ve büyük can kaybına yol açmıştır ama Gürcistan, Güney Osetya ve Abhazya'daki kısıtlı kontrolünü de yitirip savaşı kaybetmiştir. Ayrıca Güney Osetya ve Gürcistan, milyonlarca Amerikan doları zarara uğramıştır ve sonuç olarak Rusya, tek yanlı olarak bağımsızlıklarını ilan eden Abhazya ve Güney Osetya'yı tanıdığını açıklamıştır. Gürcistan ise Rusya'yla tüm diplomatik ilişkilerini kesmiştir ve Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan (BDT) ayrılmıştır.
Remove ads
.jpg)
Güney Osetya, 1922'de özerk bölge olarak Sovyetler Birliği yönetimindeki Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlandı. Sovyetlerin dağılmasının ardından Rusya'ya bağlı Kuzey Osetya ile birleşmeyi isteyen Güney Osetya ve Gürcistan arasındaki gerginlik 1989 sonlarından itibaren artış gösterdi. Bölgenin, 1990'da kendisini Demokratik Güney Osetya Sovyet Cumhuriyeti ilan etmesi üzerine Tiflis bölgenin özerkliğini kaldırmıştır.[25][26]
1991'de Gürcülerin, Güney Osetya başkenti Tshinval'ye girmesiyle çatışmalar başladı. 14 Temmuz 1992'de Ruslar, Gürcüler ve Osetlerden oluşan barış gücü ateşkesi sağlamıştır.[25][27][28] Gürcü askerleri şiddetli çatışmaların ardından 1994 yılında imzalanan ateşkes anlaşması uyarınca Abhazya'yı terk etmek zorunda kalmıştı. Anlaşma uyarınca Rusya burada 3 bin barış gücü askeri bulundurma hakkına sahip olmuş, ancak Moskova bugüne kadar orada sadece 2 bin 500 asker bulundurmuştu.[25][26]
1992 yılının Ocak ayında yapılan referandumunda Güney Osetler bağımsızlık yönünde oy kullanmıştır. Gürcistan’ın idari yönetim birimleri, 9 bölge ve başkent Tiflis ile Abhazya Özerk Cumhuriyeti ve Acara Özerk Cumhuriyeti’nden oluşmaktadır. Güney Osetya’nın isteğini kabul etmesi halinde, diğer bölge/özerk cumhuriyetlerin de ayrılmak isteyebileceğinden korkan Tiflis, buna izin vermemiştir. Böylece toprak kaybetmekten çekinen Gürcistan, bu isteği dikkate almayan politikalar gütmeye devam etmiştir. Bu arada, Rusya’da iktidara gelen Putin, Güney Kafkasya’ya ve Gürcistan içindeki olaylara Rus çıkarları doğrultusunda müdahil olmaktan kaçınmamıştır.[29]
Ruslara karşı Batı dünyasına yanaşma eğilimi göstermeye başlayan Gürcistan’da iç politika da 2000’li yılların başında yeni gelişmeler yaşanmıştır. 2003 yılının Kasım ayında yaşanan Gül Devrimi sonucunda Batı yanlısı Mikail Saakaşvili’nin Ocak 2004’te Başkan seçilmesi, nihayetinde Gürcistan’ın giderek Batı eksenine kayması Rusya’yı rahatsız etmiştir. Yeni Başkan, Avrupa-Atlantik sınırları içinde yer almak ve ilk önce NATO’ya sonra AB’ye üye olmak için Batı’yla temaslarını sıklaştırmıştır. Şaakaşvili, Gürcistan’ı üniter bir yapıya taşıma yönünde de bir politika izlemeye başlamıştır . Bunun üzerine ekonomik ambargo veya doğalgaz politikaları yoluyla Gürcistan’ı sıkıştıran Rusya, bölgede kendi gücünü ve hâkimiyetini yeniden oluşturmak amacıyla Abhazya ve Güney Osetya gibi sorunlu bölgeleri Gürcistan’ın etkisinden kurtarmaya yönelik her türlü girişimi desteklemiştir. Rusya’nın esas hedefi giderek Batıya yaklaşan Gürcistan üzerinden Batı’nın bu bölgede kurmak istediği hâkimiyeti kırmak olduğu değerlendirilmiştir.[29]
1992'de fiilen ayrıldıktan sonra ilk referandumda Osetlerin yüzde 98'i, 2006'daki ikinci referandumda ise yüzde 90'ı bağımsızlığı seçti. Fakat, 2008 yılına kadar Güney Osetya'nın bağımsızlığı hiçbir ülke tarafından tanınmamıştır.[27][28][30] 26 Ağustos 2008 tarihinde Rusya devlet başkanı Dmitri Medvedev, Rusya'nın Güney Osetya Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanıdığını açıklamıştır.[25][31]
Remove ads
Mihail Saakaşvili iktidara gelmesinden sonra NATO ülkeleri, İsrail ve Yuşçenko Ukrayna'sının desteği ile Abhazya ve Güney Osetya'ya karşı Gürcü saldırısı hazırlamaktaydı.[kaynak belirtilmeli][32]
Pentagon, saldırıdan kısa süre önce, Gürcistan silâhlı kuvvetlerine dövüş eğitimi verdi.[kaynak belirtilmeli] Bu eğitimler kısmen, MPRI'nin da aralarında bulunduğu özel askeri şirketler tarafından işe alınan eski ABD özel kuvvetleri mensupları tarafından veriliyordu.[33] MPRI (Askeri Profesyonel Kaynaklar Şirketi), 1995’te, Hırvat Ordusunu Krayina Sırp Cumhuriyeti'ni işgal etmeden önce eğitmek için Pentagon tarafından görevlendirilmişti; 250.000 insanın yerinden edilmesine yol açan bu işgal[kaynak belirtilmeli], Balkan savaşlarındaki en kötü etnik temizlik olaylarından biriydi. Böylelikle Gürcistan, Fırtına Harekâtı'nı taklit etmeye kalktı.[34]
![[icon]](#/media/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Remove ads
Olayların Gelişimi
1 Ağustos 2008 - 7 Ağustos 2008
Bu tarihler arasında oluşan olaylar gerilim ve ön hazırlık dönemidir. 1-7 Ağustos 2008 tarihleri arasında olayların gerilimi had safhaya çıkmış ve 8 Ağustos 2008'de başlayan savaşı hazırlamıştır.
8 Ağustos 2008
8 Ağustos 2008 tarihinde Gürcü kuvvetler, bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya topraklarına operasyon düzenlediler. Gece saatlerinden başlayarak devam eden topçu ateşi, şehrin ağır hasarına ve sivil ölümlerine yol açtı. Oset kaynaklara göre 2 bin, Rus kaynaklara göre 1600 kişi hayatını yitirdi. Gürcü birlikleri başkent Tshinval'nin çevresindeki 8 yerleşim birimini kontrol altına aldılar, iki Rus uçağı düşürdüklerini ve üç Rus askerini yaraladıklarını iddia ettiler. Rus kaynaklar ise, Barış Gücü bünyesinde görev yapan 12 askerin öldüğünü, 150'sinin yaralandığını öne sürdü. Rusya, 150 kadar tank ve zırhlı aracın bulunduğu güçlü bir birlikle Güney Osetya'ya girdi ve Gürcü ordusuyla savaşmaya başladı, bunun üzerine Gürcistan'da seferberlik ilan edildi.[35][36]
Aynı gün içinde, modernizasyonunu Türkiye'nin yapmış olduğu, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'e 30 kilometre mesafedeki Marneuli Havaalanı'nı Rus savaş uçakları bombaladı.[37][38] Gürcistan'ın Tshinval'den çekildiğini açıklamasını müteakiben Rus ordusu Güney Osetya sınırındaki Gürcü kenti Gori'ye girdi. Ağır çatışmaların yaşandığı şehir, halk tarafından terkedildi.[39] Gürcistan TSİ 14:00 - 17:00 arası ateşkes ilan etmiştir.[40]
Gürcistan Başbakanı Lado Gurgenidze, yaptığı açıklamada, taraflar arasında ateşkes sağlandıktan birkaç saat sonra bölgedeki Gürcü köylerinin bombardımana tutulması üzerine askeri operasyona başlamak zorunda kaldıklarını söylemiştir.[41]
Rusya'ya ait Su-24 bombardıman uçakları, Gürcistan'ın çatışmaların devam ettiği Güney Osetya bölgesindeki Kareli kentindeki polis merkezini bombalamıştır. Uçaklar 2 bomba bırakmıştır.[42] Rusya'nın bölgedeki barış gücü birliklerinin komutanı Marat Kulakhmetov, Tkverneti köyündeki mevzilere karşı düzenlenen hava saldırısına 5 adet Rus yapımı Su-25 uçağının katıldığını söylemiştir.[43] 9 Ağustos 2008 tarihinde Rus savaş uçaklarının, bölgenin sınırındaki Gori kentinde attığı bombalardan biri, bir apartmana isabet etmiş, olayda 5 kişi ölmüş ve çok sayıda kişi yaralanmıştır.[44][45]
Gürcistan yönetimi, Irak'taki askerlerinden iki binini Güney Osetya'da çatışan birliklere yardımcı olma amacıyla geri çekme kararı almıştır.[46] Güney Osetyalı ayrılıkçı lider Eduard Kokoity ise 8 Ağustos 2008 tarihinde başlayan Gürcistan bombardımanı ve çatışmalar sonucu en az 1400 kişinin öldüğünü iddia etmiştir.[47]
Rusya'ya ait savaş uçaklarının yaptıkları bombardıman, Gürcistan'ın önemli limanlarından olan Poti limanını kullanılamaz hale gelmiştir. 8 Ağustos 2008 tarihinde gerçekleşen Rus bombardımanı sırasında ölen veya yaralanan olmamıştır.[39] Ayrıca Senaki üssünü de bombalamıştır. Rusya, Güney Osetya’ya 150 tanklık silahlı kuvvet göndermiş, Güney Osetya başkenti Tshinval’deki çatışmalar ise kentin güneyinde yoğunlaşmıştır.[48]
9 Ağustos 2008
Rusya Başbakan Yardımcısı Sergey Sobyanin'in Moskova'da düzenlenen toplantıda yaptığı açıklamada, son 36 saat içinde 30 binden fazla insanın Rusya sınırını geçtiğini belirtmiştir.[49] Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanı Ekaterina Sharashidze, Rusya'nın saldırı uçaklarının Bakü Tiflis Ceyhan Petrol Boru Hattı'na bomba attıklarını fakat isabetli olamadıklarını söylemiştir.[50]
Gürcistan'ın hukuken bir parçası olan ama tıpkı Güney Osetya gibi fiilen bağımsız olan diğer bölge Abhazya'da savaşa dahil olmuştur. Abhazya hava ve kara güçleri 9 Ağustos 2008 tarihinde Kodor Vadisini bombaladıklarını duyurmuştur.[51]
Gürcistan Parlamentosu, 9 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin istediği üzerine devletin 15 günlük savaş hali durumunda olduğunu onaylamıştır.[52]
Rusya'nın 395 bin, Gürcistan'ın ise 32 bin askeri bulunmaktadır. Seferberlik halinde askerlik hizmeti verebilecek 16-49 yaş arası erkek sayısı Rusya'da 73 milyon, Gürcistan'da ise 2.3 milyondur.Rusya'nın muharebe kapasitesine sahip 23 bin tankı var. Gürcistan'ın ise 128 adettir. Askerleri taşıyacak zırhlı araç sayısı Rusya'da 9900, Gürcistan'da 44 adet bulunmaktadır. Rusya'nın 2400'den fazla savaş uçağı, 1932 helikopteri bulunmaktadır. Gürcistan'ın ise sadece 8 savaş uçağı, 37 helikoptere sahip durumdadır.[42]
9 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan devlet başkanı Mihail Saakaşvili, Rusya'ya ateşkes çağrısında bulunmuş[53][54] ve Gürcistan'ın Güney Osetya'nın Başkenti Tshinval'den çekileceklerini açıklanmıştır.[55][56]
Rusya'da ulusal yayın yapan İzvestiya Gazetesi; “Gürcistan'ın son dört yılda savunma bütçesinin 30 kat artmıştır. Türkiye’nin Gürcistan’ın savunma harcamaları için 45 milyon dolar yardımda bulunmuş, ABD’nin de 40.6 milyon dolar hibe etmiştir. Türkiye çok sayıda gelişmiş silah ve mühimmat sağladı. Türkiye'nin Gürcistan'a vereceği silahlar arasında 100 araç, 50 adet PZRK tipi füze rampası, Kılıç 2 ve Doğan savaş gemileri, SkyWatcher hava erken uyarı sistemi, 80 adet MP5 otomatik silah, 1800 M72 el bombası, 10 milyon adet mermi, 160 MP5A3 silahı var” diyerek savaşın sorumlusunun Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye olarak iddia etmiştir.[57]
Gürcistan'da bir televizyon kanalı, Gürcistan silahlı kuvvetleri tarafından vurulan 2 Rus uçağının[39] esir pilotlarının görüntülerini yayınlamıştır. Uçakları vurulduktan sonra paraşütle kurtulan pilotlar yaralı olarak önce bir bölge hastanesine oradan başkent Tiflis'e sevk edilmiştir.[58]
10 Ağustos 2008
9 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan başkanı Mihail Saakaşvili yaptığı Güney Osetya'dan çekilme açıklaması üzerine Gürcistan ordusu çekilmeye başladığını bildirmiş, ama bu çekilme Rusya tarafından yalanlanıp, Gürcistan'ın daha önce yapmış olduğu ateşkes önerisini reddetmiştir.[59][60] Rusya, Gürcistan'ın Karadeniz kıyılarını donanmayla abluka altına almaya başlamış, bu ablukanın nedeni olarak da bir Rus yetkilinin yaptığı açıklamaya göre:“Gürcistan'a silah ve askeri donanım girmesini engellemek olduğunu” ve buna bağlı olarak Rusya Batı ülkeleri ve Ukrayna'yı, Gürcistan'a silah sağlamakla suçlamıştır.[61]Türkiye'deki Gürcüler de savaşmak için ülkelerine dönmeye başlamış Sarp sınır kapısında yığılmalar başlamıştır.[62]
.png)
Gürcistan'ın Acaristan bölgesinde bulunan Poti limanının bombalanması sonucu Gürcistan'a giden gemiler Trabzon'a yöneltilmeye başlanmıştır.[62]Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, yönetimin, Rus gemilerinin geri dönüşüne izin vermeme hakkını elinde tuttuğu belirtmiş, Rus gemileri de Güney Osetya'daki çatışmalara müdahil olmamaları konusunda uyarmıştır. Açıklamada "Ukrayna, çatışmaya katılan gemi ve botların, sorun çözülmeden Ukrayna'ya dönmelerini yasaklama hakkını elinde bulundurmaktadır" denilmiştir.[63]
Gürcistan'ın başkentindeki Tiflis Uluslararası Havalimanı bombalanmış, Rus savaş uçaklarınca atılan 3 bombanın, havaalanı yakınındaki 31'inci uçak fabrikasını vurmuştur. Fabrikada SSCB döneminden beri Su-25 tipi askeri uçaklar üretilmekteydi.[64] Ayrıca Rus uçaklarının, Gürcistan'ın ayrılıkçı Güney Osetya bölgesinin sınırında bulunan, 600 Gürcü Askerin bulunduğu, Gori'deki askeri üssü bombalaması sonucu 20 Gürcü askeri ölmüştür. Yatakhane olarak kullanılan binanın yakınına 50 kilo ağırlığında bomba düşmüştür.[65]Rusya'nın Gürcistan'ı çeviren deniz donanması, füze taşıyan bir Gürcü savaş gemisini çıkan çatışma sonucunda batırmıştır.[66]
Rus uçaklarının bombaladığı Gürcistan'dan tek yanlı olarak ayrılan Abhazya'ya sınır Zugdidi kenti boşaltılmıştır. Abhazya lideri Sergey Bağapş, "Yukarı Kodori Deresi'nden Gürcü birliklerinin çıkmasını" istemiştir.[67] Gürcistan Dışişleri Bakanlığı, Güney Osetya'daki çatışmayı bitirdiklerini söylemiş ve ateşkes yapılmasını Rusya'nın Tiflis Büyükelçiliğine iletmiştir.[68] Gürcistan'ın ateşkes istemesinden sonra Rusya’nın Birleşmiş Milletler temsilcisi Büyükelçi Viktor Çurkin, ABD'nin New York kentinde yaptığı açıklamada, “Savaşa bir son vermeye hazır olduğumuzu, Güney Osetya’daki güçlerimizi geri çekeceğimizi ve güç kullanmama yönünde bağlayıcılığı olan bir anlaşmayı imzalamaya hazır olduğumuzu net bir şekilde belirtelim” demiştir.[69] Ayrıca Gürcü - Rus çatışması nedeni ile Gürcistan vatandaşları Rusya'nın Tiflis Büyükelçiliğinin önünde ve Tiflis sokaklarında mitingler yapmıştır.[67]
Savaş nedeni ile 10 Ağustos 2008 tarihindeki Türk Hava Yolları'nın İstanbul - Tiflis seferleri yapılamamış ve yolcular Trabzon üzerinden üzerinden Tiflis'e gidebilmişlerdir.[70] Güney Osetya’nın Gori kentinden başkent Tshinval'ye hareket eden 4 Türk gazeteci, Oset askerler tarafından saldırıya uğramış ve 2 Türk gazeteci yaralanmıştır.[71]
Savaşın üçüncü gününde Güney Osetya'nın başkenti Tshinval ile Güney Osetya’nın büyük bir kısmı Rus askerleri ile Oset güçlerin kontrolüne geçmiştir. Güney Osetya’da Rus askerleri ve askeri silahları giderek artmıştır. Abhazya, Gürcistan ile barış görüşmelerini kesmiştir.[72]
Güney Osetya'da görev yapan NTV ve Kanaltürk haber ekibine Tshinval yolunda Oset kuvvetleri tarafından ateş açıldı. Bu ateş sonucunda Türk basın aracında bulunan NTV ekibinden Hilmi Hacaloğlu yara almazken, Cumhur Çatkaya, Kanaltürk muhabiri Levent Öztürk ile kameraman Güray Ervin hafif şekilde yaralandı.[73][74] Olay anı kamera tarafından görüntülendi.[75]
11 Ağustos 2008
.png)
Rusya, Gürcistan'dan tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Abhazya'daki Gürcü askerlerine Abhazya'dan çekilmeleri ve silahsızlanmaları için ültimatom vermiş, Rusya ordusuna bağlı 9 binden fazla paraşütçü asker ile 350 kadar silahlı kuvvetler, Gürcistan'ın diğer sorunlu bölgesi olan Abhazya'ya yönlendirilmiştir.[76] Rus birlikleri, öğle vakitlerine doğru Abhazya bölgesinin 40 kilometre kadar içerisine girmiş, esir alınan Gürcü askerlerinin görüntüleri Rus televizyonlarında yayınlanmaya başlamıştır.[77] Rus savaş uçaklarının Gürcistan'ın başkenti Tiflis yakınındaki Kocori askeri üssü ve diğeri de Makhata radar tesisi olmak üzere iki yeri bombalamıştır.[76]
Gürcistan güçleri sabah erken saatlerde Güney Osetya'nın başkenti Tshinval'ye silahlı saldırı düzenlemiş, saldırıda 3 Rus barış gücü askeri ölmüş, Gürcü güçlerinin saldırısında 18 Rus askeri de yaralanmıştır.[76] Rus savaş uçaklarının 11 Ağustos 2008 gecesi Tiflis uluslararası havaalanının radarlarını bombalamıştır. Radar tesislerinde hafif hasar meydana gelmiş, Havaalanındaki faaliyetler devam etmiştir. Ayrıca Rus savaş uçakları Gürcistan'ın iç kesimlerindeki Gori kentini de bombalamıştır.[76] Rus ve Oset birlikleri savaş boyunca 15 farklı şehri bombalamıştır.[78]
Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, AB temsilcilerinin önerdiği ateşkes taahhütnamesini, Gürcistan Cumhuriyeti'nde bulunan Avrupa Birliği dönem başkanı Fransa'nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ve AGİT dönem başkanı Finlandiya'nın Dışişleri Bakanı Alexander Stubb'ın yanında imzalamıştır.[79]
.JPG)
Rusya'nın savaş uçakları, Güney Osetya bölgesindeki çatışmalar nedeniyle Acara Özerk Cumhuriyeti'ndeki Türkiye sınırına 14 kilometre mesafedeki Gürcü köyü Mahvilauri'yi bombalamış, Batum'un Helvaçauri ilçesine bağlı birçok belde zarar görmüştür.[26]
Rus tankları, Güney Osetya yakınındaki Gori kentine doğru ilerlemeye çalışmış, ancak Gürcü güçleri tarafından püskürtülmüştür.[79] Rus kuvvetleri yapılan çatışmalar sonucu akşama doğru Gori kentinin kontrolünü ele geçirmişler ve ilerlemeye devam etmişlerdir.[80] Rus güçleri Abhazya yakınındaki Zugdidi'ye ve Senaki'ye de girmiş ve polis karakolları ile Senaki'deki Gürcü askeri üssünü de ele geçirmişlerdir.[81] Gece vakitlerinde Rus askerleri, Gürcistan'ın Poti kenti ve limanını da ele geçirmişlerdir.[82] Gürcistan hükûmeti, çatışma bölgesindeki askeri birliklerini Tiflis’i korumak için geri çekmeye başlamıştır.[83]
12 Ağustos 2008
.jpg)
12 Ağustos 2008 de Rusya devlet başkanı Dmitri Medvedev operasyonları durdurma kararı almış ve ilk olarak Rus askerleri, Senaki'deki Gürcü askeri üssünden çekilmeye başlamıştır.[84] Ayrıca Gürcistan, Rusya'nın karşısında savaşmayı 300 Spartalı'nın Thermopylae Muharebesi'nde savaşmasına benzetmiştir.[85]
Kodor vadisinin üst kısmını ele geçirmek için askerî harekât başlatan Abhazya ordusu sabah saatlerinde Ajara köyünü ele geçirmiş, Abhaz bayrağını köye dikmiştir.[86] Rus ordusu çekileceğini açıklamasına rağmen savaş uçakları, Güney Osetya dışında bulunan iki Gürcü köyünü bombalamıştır.[87] Bu sabah ayrıca Rus savaş uçakları, Gürcistan'ın ayrılıkçı bölge Güney Osetya sınırındaki Gori kentini bombalamış, 5 kişi ölmüş ve 4 kişi yaralanmıştır. Gori'den Gürcü birliklerinin çekilmesi nedeni ile Gürcülere ait zırhlı araç, tank ve benzeri teçhizatların terk edilmiş görüntüleri televizyon kanallarında yayınlanmıştır.[88]
Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan ayrılacaklarını açıklamıştır.[89]
13 Ağustos 2008
Avrupa Birliği Dönem Başkanı ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'le imzaladığı ateşkes anlaşmasını belirleyecek altı maddeden biri Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'nin itirazı üzerine çıkartılırken diğer beş madde üzerinde Rusya Federasyonu ve Gürcistan Cumhuriyeti anlaşmaya varmıştır.[90] Kabul edilen beş madde;
- Tüm taraflar şiddeti bırakacaktır.
- Askeri eylemler duracaktır.
- İnsani yardıma sorunsuz erişim sağlanacaktır.
- Gürcü güçleri, kalıcı konumlarına dönecektir.
- Rus güçleri çatışma çıkmadan önceki konumlarına dönecek ve Rusya, Güney Osetya sınırları içinde ilave güvenlik tedbirleri alacaktır. şeklindedir.[90]
Rusya ateşkes imzalamayı kabul ettiğini bildirse de, sabah saatlerinde Gürcistan'ın Gori kentini bombalanmaya devam etmiş, Gori kentinden çıkan çok sayıda zırhlı araç ve tanklar Gürcistan'ın başkenti Tiflis'e doğru ilerlemeye başlamıştır.[91] Rus askerleri, Tiflis'i Güney Osetya'nın başkenti Tshinval'ye bağlayan ana yolu kapatmış, 2 insansız Gürcü uçağını düşürmüştür.[92] Abhazya kuvvetleri Kodor Vadisine havan topları ve uçaklarla saldırı düzenlemiş, Gürcistan kuvvetleri Kodor'dan çekildiklerini açıklamıştır.[93]
Oset güçleri, Gürcistan'ın Güney Osetya sınırındaki Gori kentinde bazı araç sürücülerini ve çevreyi yağmalayamaya başlamıştır.[94] Rusya Maliye Bakanı Aleksiy Kudrin, Güney Osetya'nın başkenti Tshinval'nin onarımı için 2009 yılı bütçesinden 400 milyon dolar ayıracaklarını, Güney Osetya'dan kaçan mülteciler içinde 20.5 milyon dolar para ayrıldığını söylemiştir.[95]
12 Ağustos 2008 tarihindeki Rus uçaklarının düzenlediği bombardımanın ardından Gürcü askerlerinin bölgeyi terk etmesi, limanı koruyan 120 güvenlik görevlisinin işi bırakması ile 8 kadar Rus tankı ve zırhlı araçları, Gürcistan'ın batısındaki Poti limanını ablukaya almıştır.[96]
14 Ağustos 2008
Güney Osetya cumhurbaşkanı Eduard Kokoity ve Abhazya cumhurbaşkanı Sergey Bagapsh, Avrupa Birliği ile Rusya arasında uzlaşılan ateşkeş anlaşmasını imzalamak için Rusya'ya gitmiş, iki başkan ateşkes bildirgesini imzaladıktan sonra “Uluslararası hukukun bütün kuralları çerçevesinde bağımsızlığa erişeceğiz” ve "Amaç bağımsızlık olarak ortaya konulmuştur, buna doğru birlikte adım atacağız” diye konuşmuştur.[97]
16 Ağustos 2008
Rusya ve Gürcistan arasında ateşkes görüşmeleri sonuçlanmış olup ateşkes imzalanmıştır.[98]
Diplomatik Gelişmeler
8 Ağustos 2008
Çatışma nedeni ile Rusya, Gürcistan'ın elektriğini kesti. Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, 8 Ağustos 2008 tarihinde Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ı arayarak Türkiye'den elektrik istemiştir. Türk tarafı öğle saatlerinden itibaren Gürcistan'a elektrik vermeye başlamıştır.[100]
Gürcistan Başbakanı Lado Gurgenidze ve Güvenlik Sekreteri Alexandre Lomaia, 8 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan'ın başkent Tiflis yakınlarındaki Vaziani askeri üssüne gitmişlerdir. Vaziani üssünde Gürcistan'daki genel seferberlik ilanından sonra silah altına alınan yedek askerlerin toplanması ve benzeri durumlarıyla ilgili incelemelerde bulunduklarını söylemiştir[101]
9 Ağustos 2008
2008 Yaz Olimpiyatları sebebi ile Çin'in başkenti Pekin'de bulunan Rusya Başbakanı Vladimir Putin, 9 Ağustos 2008 tarihinde ABD Devlet Başkanı George W. Bush ile görüşmesinin hemen ardından Kuzey Osetya'nın başkenti ve Rusların Güney Ordusu'nun karargahı Vladikavkaz'a inmiştir. Savaşla ilgili brifing almıştır.[51]
Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, 9 Ağustos 2008 tarihinde öğle saatlerinde ABD Başkanı George W. Bush ile bir telefon görüşmesi yapmıştır. Dmitri Medvedev, Güney Osetya krizinin tek çözümünün Gürcistan askerlerinin çatışma bölgesinden tamamen ayrılması olduğunu belirtmiştir.[51]
.png)
Türk Kızılayı, 9 Ağustos 2008 tarihinde bölgeye insani yardım götürüleceğini belirtmiştir. Şu açıklamayı yapmıştır; Türk Kızılayı Kafkasya Krizi İnsani Yardım Operasyonu kapsamında bölgeye sağlık ve uzman afet personelinden oluşan 37 kişilik ekiple 130 çadır, 2100 battaniye, 150 kampet, gıda ve su ulaştırdı. Türk Kızılayı yardım ekiplerinin bir kısmı Sarp Sınır Kapısı’na ulaşmış ve insani yardım çalışmalarını yürütmek için hazırlıklarına devam etmektedir. Yardım ekipleri tarafından sınırda Kafkasya Krizi İnsani Yardım Operasyonu Alan Koordinatörlüğü kurulmuştur. Türk Kızılayı Afet Operasyon Merkezinde kurulan Kriz Masası da bölgedeki gelişmeleri Dışişleri Bakanlığı ile koordineli şekilde takip etmektedir denilmiştir.[102] Türk Kızılayı, Gürcistan sınır bölgesine yığınak yapmıştır.[103]
10 Ağustos 2008
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev'in acil çağrısı üzerine toplanmış, ABD ve birçok konsey üyesi ülke de Rusya'ya toplantıda ateşkesi kabul etmesi yönünde baskı yapmasına karşın Rusya bunu reddetmiştir. Toplantıda ateşkes kararı alınamamıştır.[104]
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Ali Babacan, Gürcistan Dışişleri Bakanı Eka Tkeşelaşvili ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile telefonda görüşmüştür. "Gürcistan'ın Güney Osetya bölgesinde süregiden çatışmanın tırmanmasından duyulan endişeyi" dile getirmiştir.[105]
11 Ağustos 2008
Avrupa Birliği dönem başkanı Fransa’nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın dönem başkanı Finlandiya’nın Dışişleri Bakanı Alexander Stubb ile birlikte bölgeye giderek Gürcistan ve Rusya'da temaslarda bulunmuşlardır.[69]
Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Dick Cheney, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'yi arayarak Rusya'nın saldırganlığı cevapsız bırakılmamak zorundadır ve buna devam etmesinin ABD ve daha geniş çerçevede uluslararası toplumla ilişkilerinde ciddi sonuçları olacaktır demiştir.[76]
Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, ayrılıkçı Güney Osetya bölgesine sınır Gori kentine Avrupa Birliği dönem başkanı Fransa’nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın dönem başkanı Finlandiya’nın Dışişleri Bakanı Alexander Stubb ile birlikte gitti. Gori kentinde incelemelerde bulunmuştur.[106]
Gürcistan'ın Ankara Büyükelçisi Irakli Koplatadze, Ankara Büyükelçiliği'nde düzenlediği basın toplantısında; Gürcistan Dışişleri Bakanlığı'nın, tüm dost ve kardeş ülkeler ile uluslararası örgütlere çağrı yaparak, askeri yardım konusunda talepte bulunmaktadır demiş, Askeri yardım çağrısı Türk yetkililere notayla iletildi diye bildirmiştir.[107]
12 Ağustos 2008
Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Gürcü - Rus çatışmaları nedeni ile Rusya'ya gitmiş, Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ile yaptıkları basın toplantısında Rusya'nın savaş öncesindeki duruma döneceğini ve ayrılıkçı bölgelerde askeri varlığını devam ettireceğini, ayrıca şu anda barışın sağlanamadığı sadece geçici ateşkes durumundadır demiştir.[108]
Rusya Genelkurmay Başkan Yardımcısı Anatoliy Nogovitsin, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattının Rus uçakları tarafından bombalandığı iddialarının, "Türkiye’yi etkilemeye çalışan Gürcü tarafının provokasyonu olduğunu söylemiş, Irak’ta petrol yatakları ve boru hatlarının ABD işgali sırasında vurulduğunu, bunların hiçbir sonuç vermediğini kaydeden Nogovitsin, Gürcü tarafının çatışmanın boyutunu genişleterek Türkiye’yi de dahil etmek için bu tür iddiaları ortaya attığına inanıyorum" diye belirtmiştir.[109]
ABD Başkanı George W. Bush, "Rusya'nın, bağımsız bir komşu ülkeyi işgal ettiğini ve bu ülkenin demokratik olarak seçilmiş hükûmetiyle halkını tehdit ettiğini belirtti. Böyle bir girişimin 21. yüzyılda kabul edilemez" diye söylemiş ve "Gürcistan hükûmeti, bir barış anlaşmasının unsurlarını kabul etti. Rus hükûmetine daha önce bu anlaşmayı kabul etme istekliliğini ifade etmişti. Hemen ateşkesin ardından Rusya, çatışma bölgesinden güçlerini çekmeli, askeri statükoyu 6 Ağustos’tan önceki duruma çevirmeli ve güç kullanmaktan kaçınacağı sözü vermeli" diye konuşmuştur.[110]
Polonya Devlet Başkanı Lech Kaczynski ve Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, Estonya Devlet Başkanı Toomas Hendrik Ilves, Litvanya Devlet Başkanı Valdas Adamkus ve Başbakanı Ivars Godmanis, Letonya Devlet Başkanı Valdis Zatlers, Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko gibi liderlerler birlikte Gürcistan'a gelmişler ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Mikhail Sakaaşvili ile birlikte Gürcistan parlamentosu önüne gelerek halkı selamlamışlardır. Ukrayna, Polonya ve Baltık ülkelerinin liderleri konuşmalar yapmış ve genel olarak konuşmalarında Gürcistan'ın yanında olduklarını belirtmişlerdir.[111]
14 Ağustos 2008 ve 16 Ağustos 2008
Avrupa Birliği, Gürcistan'a 1 milyon avro ayırmış ve Avrupa ülkeleri de ardı ardına Gürcü mülteciler için yapacakları yardım miktarlarını ilan etmiştir. Almanya 1 milyon avro, Hollanda 500 bin avro yardım yapacağını açıklamış ve Avustralya da Gürcüler için 1 milyon Avustralya Doları ayırmıştır.[112]
ABD, İtalya ve Yunanistan'ın insani yardımları Tiflis'e ateşkes anlaşmasından sonra yollanmış, yardım malzemesiyle dolu beş gemisini yola çıkaran Kızılhaç iki uçak kaldırmıştır. Dünya Gıda Programı ve BM Mülteciler Yüksek Komiserliği de Gürcistan'a ikişer uçak gönderdi.[112]
Türk Kızılayı da Tiflis'e 150 çadır, 2500 battaniye ve 1000 içme suyu yolladı. Yardımların tamamı Güney Osetya'dan kaçan Gürcü mültecilere dağıtılmıştır.[112]
16 Ağustos 2008 tarihinde Rusya ve Gürcistan arasında imzalanan ateşkes görüşmelerine Fransa cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy aracılık etmiş olup barış antlaşmasına önayak olmuştur.[113]
26 Ağustos 2008: Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya'yı tanıması
.png)
Ayrıntılı bilgi için Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarının uluslararası tanınması maddesine bakınız...
Gürcistan'dan tek yanlı olarak bağımsızlıkları ilan eden Güney Osetya ve Abhazya, Güney Osetya Savaşı'nın ateşkeş ile bitmesinden sonra Rusya'ya kendilerini tanıması için başvurmuştu. 25 Ağustos 2008 tarihinde Rus parlamentosunun alt kanadı Duma ve üst kanadı Federasyon Konseyi'ndeki siyasetçilerinin hepsinin tanınması yönündeki oyları ile tasarı, Rusya Federasyonu devlet başkanı Dmitri Medvedev'e sunuldu. 26 Ağustos 2008 tarihinde Rusya Federasyonu devlet başkanı Dmitri Medvedev, "Bu konuda artık bizim de bir karar almamız gerekiyor. İlgili bütün uluslararası hukuku göz önünde bulundurarak bu cumhuriyetlerin bağımsızlıklarını tanıyoruz" diyerek tasarıyı onayladı ve Güney Osetya ve Abhazya Cumhuriyeti'ni tanıdıklarını ilan etti.[31]
Güney Osetya Cumhuriyeti devlet başkanı Eduard Kokoity, "Rusya bizi soykırımdan kurtardı. Kendi topraklarımızda yaşamamız ve kalkınmamız için bize imkân sundu. Biz yüzyıllardır Rusya ile birlikteyiz." dedi.[31] Abhazya Cumhuriyeti devlet başkanı Sergey Bagapş ise "Abhazya'nın bağımsızlığının tanınması yönünde atılan bu adımdan dolayı Rusya yönetimi ve Rus halkına minnettarım. Biz uzun zamandır bağımsızlık yolunda ilerliyoruz. Biz her zaman Rusya ile beraberiz." diye konuşmuştur.[31]
Gürcistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Giga Bokeria, "Rusya'nın bu davranışı ile Gürcistan'ın topraklarının ilhak ettiğini ifade etti. Bu, Gürcistan'ın parçası olan bölgelerin açık bir şekilde ilhakıdır." demiştir.[31]
27 Ağustos 2008: Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya'yı tanımasına tepkiler
ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı John McCain, Rusya'nın Güney Osetya ve Abhazya'yı tanımasından sonra “Batı ülkeleri, Rusya tarafından kanlı şiddete maruz kalan Kuzey Kafkasya ve Çeçenya'nın bağımsızlığını düşünmeli. Rusya Batı'yı iki yüzlülükle suçluyor. Bu suçlamayı Kremlin'e iade ediyoruz ve Çeçenya ile Kuzey Kafkasya konusundaki iki yüzlülüğüne işaret ediyoruz.” demiş ve Kuzey Osetya ile Çeçenya'nında bağımsızlıklarını tanıma konusunda çalışma yürüteceklerini söylemiştir.[114].
Rusya'nın tanımasına olumlu yaklaşan ilk ülkelerden olan Belarus'un Liberal Demokrat Parti lideri Sergey Gaydukeviç, "Beyaz Rusya’nın da Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıması gerekmektedir. Rusya ile çok sayıda işbirliği belgesi imzaladık, müttefik devlet oluşturduk, bundan dolayı bana göre, Belarus'un, Rusya'nın bu tür adımlarını desteklememesi mümkün değil" diye konuşmuş[115] ama Belarus Birleşik Vatandaşlık Partisi lideri Anatoli Lebedko başta olmak üzere "Post-Sovyet coğrafyada olduğu gibi dünyanın diğer yerlerinde de egemenlik geçidine iyi gözle bakmıyorum. Bu konuda risk ve tehlikelerin derecesi her zaman artıyor ve biz de defalarca buna şahit olduk. Şu anda tüm post-sovyet coğrafyada gerginliğinin tırmanışına şahit oluyoruz" diyerek tanımaya olumlu yaklaşmamışlardır [116].
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, “Rusya’nın Güney Osetya ve Abhazya’yı bağımsız ülke olarak tanıması, Rusya’nın başta BM Güvenlik Konseyi kararlarındaki imzalarının ihlalidir” demiş[117] ve Rusya'dan tanımayı geri çekmesini istemiştir[118]. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Robert Wood, gazetecilere açıklamasında, “Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev’in, Abhazya ve Güney Osetya’yı tanıma kararı bizim için kabul edilemez” diye belirtmiş, Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, “Bu adım egemen bir komşu ülkenin toprak bütünlüğünü ihlal etmektedir. Bu bizim için kabul edilemez bir durum. Abhazya ve Güney Osetya’daki krizlerin çözümü böylece daha da zor bir hal almıştır” diyerek Rusya'ya sert çıkışmıştır[117]. Ayrıca ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da bu konuda açıklama yaparak, "Üzücü bir karardır. Amerika Birleşik Devletleri, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi bir üyesidir ve bu kararın Güvenlik Konseyi'ne gelmesine bile gerek yok. Rusya bu kararla kendisinin de üye olduğu BM Güvenlik Konseyi'ne karşı koydu" diye konuşmuştur[117].
Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, "Türkiye, Gürcistan’ın bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne önem atfetmekte ve son gelişmelerden büyük endişe duymaktadır. Türkiye, mevcut sorunun barışçı yollarla çözümlenmesinden yanadır. " açıklaması yaparak Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne saygı duyduğunu söylemiştir[119]. Ayrıca Rusya, NATO'nun bağımsızlıkları tanımayı geri al uyarısı üzerine Şangay İşbirliği Örgütü'nün 28 Ağustos 2008 günü Tacikistan'da toplanması için Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan'a ile örgütün gözlemci üyeleri Moğolistan, Pakistan, Hindistan ve İran'ın yanı sıra Türkmenistan ve Afganistan devlet başkanlarına çağrıda bulunmuştur[120].
28 Ağustos 2008 ve 29 Ağustos 2008
28 Ağustos 2008 tarihinde Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de gerçekleşen Şanghay İşbirliği Örgütü toplantısında Rusya, Güney Osetya ve Abhazya'nın tanınması konusunda destek alamadı. Rusya devlet başkanı Dimitri Medvedev, örgüt üyesi ülke başkanları ile de ikili görüşmeler yaptı. Çin Devlet Başkanı Hu Jintau ile bir araya gelmiş, ikili görüşmede bağımsızlıkların tanınması konusunda destek alamamıştır.Tayvan ve Tibet gibi sorunlu bölgelerin bulunması nedeni ile Moskova'ya resmî destek vermemiştir. Diğer örgüt üyesi Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan da Abhazya ve Güney Osetya'yı tanımaya yanaşmamıştır.[121]
Rusya'nın Gürcistan'ın özerk bölgeleri Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını tanımasına karşı Avrupa Birliği ülkeleri tepkilerini sürdürmüştür. Avrupa Birliği Dönem Başkanı Fransa'nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Rusya'ya yaptırım uygulamayı değerlendirdiklerini duyurmuştur. Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'nin çağrısı üzerine AB liderleri, Gürcistan'a yapılacak yardım ve Rusya'ya uygulanacak yaptırımları görüşmek üzere 1 Eylül 2008'de toplanmaya karar vermiştir.[121]
Gürcistan Parlamentosu 29 Ağustos 2008 tarihinde Rusya ile diplomatik ilişkilerin kesilmesine yönelik karar tasarısını 106 milletvekilinin onayıyla kabul etmiştir. Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'ye de Rus güçlerinin Gürcistan'da bulunmalarının yasa dışı olduğunu, Abhazya ile Güney Osetya'nın işgal edildiğini beyan etmesi çağrısında bulunmuştur.[121]
Rusya Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Karadeniz'de NATO'nun 10 savaş gemisi bulunduğunu açıklamıştır. Bunlardan 3'ü ABD, 4'ü Türkiye ve birer de İspanya, Almanya ve Polonya'ya ait olduğunu belirtmiş ve NATO'nun daha 8 savaş gemisinin daha Karadeniz'e geleceğini iddia etmiştir.[121][122]
29 Ağustos 2008 ve 11 Eylül 2008
Belarus devlet başkanı, Rusya'yı desteklediklerini söyledi. Devlet başkanı Sergei Kostian, "Tümüyle doğru karar olarak düşünüyorum. Ülkelerin tek taraflı bağımsızlıklarına son verdikleri için Batı ve tüm Dünya, Rusya'ya destek vermeli. Nasıl onlar Afganistan'ı, Irak'ı bombaladıklarında ve Sırbistan'dan Kosova'nın tek yanlı bağımsızlığına destek verdikleri unutulmamalı!" diye açıklama yapmıştır[123]
Venezuela Cumhurbaşkanı Hugo Chavez, Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını tanımasında haklı olduğunu söyledi. Hugo Chavez, "Rusya, Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını tanıdı. Biz Rusya'yı destekliyoruz. Rusya haklı. Kendi çıkarlarını savunuyor." diye konuşma yaparak tanıyabilecekleri söylemiştir.[124]
5 Eylül 2008 tarihinde Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega,Nikaragua devletinin Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıdığını bildirmiştir.[125][126] 11 Eylül 2008 tarihinde de facto Güney Osetya Cumhuriyeti cumhurbaşkanı olan Eduard Kokoeti, Rusya'nın içinde bulunan Kuzey Osetya ile birleşerek Rusya'nın bir toprak parçası olmak istediklerini söylemiştir.[127]
Remove ads
Kuvvetler
Ordular
- Gürcistan ordusu kara ve hava kuvvetlerinden oluşmaktadır. Deniz kuvveti bulunmamaktadır. Bu yüzden askeri yönden Rusya'nın hayli gerisindedir. Gürcü subayları Türk subaylar eğitmektedir. Türk otokar yapımı 100 adet Otokar Kobra ve belirsiz sayıda yavuz tipi 8x8 zırhlı personel taşıyıcıya sahiptir.Amerika ise Gürcü ordusuna cephane ve teknoloji yardımı yapmaktadır. Gürcistan ordusunun piyadeler harici en büyük gücü T-55 ve T-72 tanklarıdır. Bu tanklar SSCB döneminden kalmadır. Asker sayısı 30 000 civarındadır. Seferberlik ilan edildiğinden asker sayısında artma beklenmektedir. Seferberlik ile birlikte 18-55 yaş arası eli silah tutan tüm erkekler ile birlikte ordu mevcudu 30.000'den 37.000'i bulacaktır.[42][133]
- Güney Osetya'da Rus etkisi fazladır.[133] Rusya, Osetyalılar Rus pasaportlu kişiler olduğu için bölgeye bu neden üzerine girdiklerini belirtmiştir.[51] Böylece Güney Osetya ordusu Rusya destekli bir ordu olmuştur. Güney Osetya ordusunun askerî personeli nüfusu az olduğundan kaynaklı olarak azdır. Hava kuvvetleri bulunmamaktadır. Denizlere kıyısı olmadığından deniz kuvvetleri de yoktur. Savaşın geçtiği bölgede yer almaktadır. Böylece Osetyalı askerler tecrübe kazanmaktadır. Güney Osetya ordusunun mevcudu 3000'dir. Ordu sayısında artma beklenmemektedir.[42][133]
- Abhazya, Gürcistan'ın 2005'te işgal ettiği alanları geri alabilmek için durumdan faydalanarak savaşa girmiştir. Abhaz askerler, Abhazya-Gürcistan sınırına yığınak yapmaya başlamışlardır. Gürcistan'ın Osetya'da Rus ve Osetya ordusu ile mücadelesinden faydalanmıştır. Bu şekilde topraklarını genişletmeyi hedeflemektedir. Abhazya'nın Gürcülere göre üstünlüğü hava ve deniz kuvvetleri olmasıdır. Abhaz hava kuvvetleri sınırlarındaki Gürcü birimlere saldırdığı öne sürülmüştür. Asker sayısı yaklaşık 1000 kişidir. Seferberlik ilan etmediğinden asker sayısında artma beklenmemektedir.[42][133]
- Rusya ordusu dünyadaki en modern ordularından biridir.Ülkenin büyüklüğünden kaynaklı sınır ordularında daha fazla asker mevcuttur. Rus Ordusu, Kafkasyanın kuzeyinde konuşlanmış olan 58. Ordu ile bu operasyonu gerçekleştirmiştir. Ordunun toplam mevcudu 300 000'dir.[42][133] Rus ordusunun kafkas kolunun tüm uçak mevcudu 1800'dür. Bu uçakların tümü operasyona katılmıştır. Ayrıca bu uçaklar tarafından korunan bombardıman uçaklarıda vardır. Bu uçaklar stratejik bir kent olan Gori'yi ve Tshinval'yi bombalamıştır. Ayrıca Rus ordusu Tiflis kuşatması esnasında 25 tonluk füzeleri şehir merkezine atmıştır. Rus ordusu bu takviyelerle beraber az kayıpla çok toprak işgal etmiştir.[42][133]
Remove ads
Uluslararası örgütler
Avrupa Birliği dönem başkanı Fransa, Gürcistan'dan tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'da "düşmanlığın hemen sona erdirilmesi" çağrısında bulunarak, krizin çözümlenebilmesi amacıyla temasların artırılacağını bildirmiştir.[134]
NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, Gürcistan ile Güney Osetya arasındaki çatışmalardan "büyük endişe duyulduğunu" açıkladı. Taraflara silahlı kuvvet kullanmamaları ve uzlaşma arayışı için doğrudan görüşmeler başlatmaları çağrısında bulunmuştur. Genel Sekreter, NATO'nun gelişmeleri yakından izlediğini bildirmiştir.[135]
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Antonio Guterres, Kafkasya'daki çatışmanın bütün taraflarını, sivillerin güvenliğini sağlamaya çağırmıştır. Çatışmalardan kaçan sivillerin güvenliğinden kaygı duyduğunu belirterek, çatışan taraflardan sivillere zarar vermemelerini ve serbest geçişlerine izin vermelerini istemiştir.[136]- Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Terry Davis, yaptığı yazılı açıklamada, Güney Osetya'daki çatışmalarda sivillerin ölmesinden endişe duyulduğunu, önceliğin "hemen ve koşulsuz" ateşkesin ilan edilmesi olduğunu belirtmiştir. Açıklamada, ateşkesi, barışçı ve daimi bir çözüme varılması için doğrudan görüşmelerin izlemesi gerektiği vurgulanarak, ülkenin bölge halkı için çok kötü sonuçlar doğurabilecek bir savaşın eşiğinde olduğu ifade edilmiştir.[137]
- Şablon:Ülke veri Kızılhaç - Şablon:Ülke veri the Red Crescent Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi, Güney Osetya'daki yaralılar için insani yardım koridoru açılmasını istemiştir. Kızılhaç sözcüsü Anna Nelson, gazetecilere yaptığı açıklamada, ambulansların olay yerine ulaşması ve yaralı sivillerin tahliye edilmesi için insani yardım koridoru açılması gerektiğini belirtmiştir.[101]
Ülkeler
Tanınan Ülkeler
ABD başkanı George W.Bush olayı endişe ile izlediğini ve Rusya'nın bir an önce bombardımanı durdurmasını istediğini bildirmiştir.[138] Ayrıca Avrupalı müttefikleri ile uluslararası bir arabuluculuk girişiminin başlatılması için görüştüklerini belirterek, ABD'nin diyaloğu başlatmak için ayrıca çatışmanın bütün tarafları ile ilişki içinde olduğunu söylemiştir.[139] ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, "Rusya'yı, Gürcistan'a yönelik savaş uçakları ve füzelerle yürütülen saldırıları durdurmaya, Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne saygı göstermeye ve Gürcü topraklarından muharip güçlerini geri çekmeye çağırıyoruz." demiştir.[140]
Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev ise "Vatandaşlarımızın ölümlerinin cezasız kalmasına izin vermeyeceğiz." diye konuşmuştur.[140] Güney Osetya krizinin tek çözümünün Gürcistan askerlerinin çatışma bölgesinden tamamen ayrılması olduğunu belirtmiştir.[51]Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Moskova'daki konuşmasında Gürcistan'ın etnik temizlik yaptığını söylemiştir.[141]
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, "Bölgede bulunan bir ülke olarak bu tabi öncelikle bizi rahatsız eden bir durumdur. Özellikle barışa yönelik öncelikleri olan bir ülke olmamız sebebi ile çevremizde böyle bir durumun olması bir diğer taraftan Gürcistan'ın toprak bütünlüğü konusunda bir sıkıntı yaşamasını da istemeyiz. Temennimiz o ki ateşkes bir an önce temin edilir ve diplomatik yollara başvurulur" demiştir.[142] Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığından; "Ülkemiz, komşusu ve dostça ilişkiler sürdürdüğü Gürcistan’ın sorunlarının barışçıl yollardan çözümlenmesi gerektiği görüşündedir. Bu görüşlerimizi hem ikili düzeyde, hem uluslararası forumlarda dile getirmekteyiz. Bu çerçevede ülkemiz, bölgesel barış ve güvenliği tehdit edebilecek bu çatışma ortamının itidal, sağduyu ve diyalog yoluyla aşılması ve yeni gerginliklere yol açabilecek adımlardan kaçınılması gerektiğine inanmakta ve taraflara çatışma ve askeri eylemleri durdurarak birbirleriyle doğrudan görüşmeleri yönünde çağrıda bulunmaktadır." denilmiştir.[143] Başbakan Erdoğan, ayrıca, Kafkas İttifakı önerisinde bulunmuştur.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Kafkasya'daki şiddete derhal son verilmesini isterken, ABD devlet başkanı George W.Bush, Rusya'dan bombardımanı derhal durdurmasını isteğini tekrarladı ve konuyla ilgili Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ile telefon görüşmesi yapmıştır.[136] Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier, Rusya ve Gürcistan yetkilileri ile yaptığı telefon görüşmelerinde, "Rus ve Gürcü hükûmetlerinin bu krize siyasi çözüm bulmaları için doğrudan görüşmeleri başlatmaları gerektiğini" söylemiştir.[144]
Fransa, Gürcistan'dan tek yanlı bağımsızlığını ilan eden Güney Osetya'da "düşmanlığın hemen sona erdirilmesi" çağrısında bulunarak, krizin çözümlenebilmesi amacıyla temasların artırılacağını bildirmiştir.[134]
Çin devlet haber ajansı Xinhua, "Pekin Olimpiyat Oyunları'nın açılmasıyla, dünya bir Olimpiyat dönemine girdi. Bu özel günlerde, Güney Osetya'da silahlı çatışmaların çıkması dünya halklarının görmek istediği bir şey değil." demiştir.[145]
Letonya, 
Litvanya, 
Estonya ve 
Polonya devlet başkanlarının yaptığı ortak açıklamada, "AB ve NATO inisiyatif almak ve Avrupa'nın doğusunda, emperyalist ve revizyonist politikaların yayılmasına karşı çıkmak zorunda." denilmiştir. Açıklamada, ayrıca Polonya ve Baltık ülkelerinin, "Moskova'nın, Avrupa'daki küçük bir devlete saldırısının, sessizce ya da kurbanlarla failleri bir tutan anlamsız açıklamalarla geçiştirilmemesi için ellerinden gelen her şeyi yapacakları" belirtilmiştir.[103]
İngiltere'nin daimi temsilci yardımcısı Büyükelçi Karen Pierce, Rusya'nın bu tutumunu, "Rusya'nın bu isteklerle, çatışmaları uzatmanın yolunu aramakta olduğu çok net biçimde ortada. Ne ateşkesi kabul ediyor ne de birliklerini çekmeyi" diye konuşmuştur.[104] İngiltere Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Gürcistan'daki İngiliz vatandaşlarına, "eğer kalmalarını gerektiren acil bir durum yoksa" en kısa zamanda ülkeyi terk etmelerini istemiştir. Vatandaşların "bazı uçak seferleri sürüyorken ve henüz sınırlar açıkken" ülkeyi terk etmeleri önerilmiştir.[146]
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hasan Gaşghavi, "İran, masum insanların ölümüne sebep olan krizden oldukça endişelidir. İran ihtilafa derhal son verilmesini istemektedir" demiştir.[147]
Belli oranda tanınan Ülkeler
Abhazya yönetimi Dışişleri Bakanı Sergey Şamba, "Abhaz silahlı kuvvetleri Gürcüleri Yukarı Kodori bölgesinden çıkartmak için operasyon düzenlemiştir" demiştir. Kodori Vadisi bölgesinin bombalaması için savaş uçakları gönderdiklerini belirtmiştir.[148] Ayrıca 15 Ağustos'ta Gürcistan'la yapılacak görüşmelere katılmayacağını açıklamıştır. Abhaz lider Sergey Bağaşbili, Almanya'nın arabuluculuğunda Berlin'de yapılması öngörülen barış görüşmelerine katılmama gerekçesi olarak, 9 Ağustos 2008 - 10 Ağustos 2008 tarihinde yaşanan çatışmaları göstermiştir.[149]
Remove ads
- 2001 yapımı Tom Clancy'nin "Ghost Recon" oyununun senaryosu 2008 yılının Ağustos ayında, Rusya ile Gürcistan arasında gerçekleşecek savaşta geçer.[150]
- Savaş sırasında,Türk gazeteci ekibi ateş altında (Video) 16 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads