Loading AI tools
3. Gürcistan devlet başkanı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Miheil Saakaşvili (Gürcüce: მიხეილ სააკაშვილი, Ukraynaca: Михайло Ніколозович Саакашвілі Mychajlo Nikolosowytsch Saakaschwili) (d. 21 Aralık 1967 Tiflis), Gürcü ve Ukraynalı siyasetçi ve hukukçudur. Gürcistan'ın 2004-2007, 2008-2013 yılları arasında iki farklı dönemde devlet başkanıydı.
 | Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Ekim 2015) |
 | Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Aralık 2022) |
| Miheil Saakaşvili | |
|---|---|
 | |
| Odessa Valisi | |
| Görev süresi 30 Mayıs 2015 - 9 Kasım 2016 | |
| Yerine geldiği | İgor Palitsa |
| Yerine gelen | Maxim Stepanov |
| 3. Gürcistan Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 20 Ocak 2008 - 17 Kasım 2013 | |
| Yerine geldiği | Nino Burcanadze (vekaleten) |
| Yerine gelen | Giorgi Margvelaşvili |
| Görev süresi 25 Ocak 2004 - 25 Kasım 2007 | |
| Yerine geldiği | Nino Burcanadze (vekaleten) |
| Yerine gelen | Nino Burcanadze (vekaleten) |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 21 Aralık 1967 Tiflis, Gürcistan |
| Partisi | Birleşik Ulusal Hareket |
| Evlilik(ler) | Sandra Roelofs |
| İmzası |  |
Saakaşvili, Mayıs 2015'ten Kasım 2016'ya kadar, Ukrayna'nın Odesa Oblastı'nın valisiydi.[1] Birleşik Ulusal Hareket partisinin kurucusu ve eski başkanıdır. Saakashvili, 7 Mayıs 2020'den beri Ukrayna Ulusal Reform Konseyi'nin yürütme kuruluna başkanlık ediyor. Şu anda Gürcistan'da, görevi kötüye kullanmak ve muhalefet milletvekilinin ağır şekilde yaralanmasını organize etmek suçundan hapis cezasını çekmektedir.[2]
Lisans eğitimini Kiev Üniversitesi Uluslararası Hukuk Fakültesi'nde alan Saakaşvili, yüksek lisansını New York'taki Columbia Üniversitesi'nde yaptı. Hukuk doktorasını ise Washington'daki George Washington Üniversitesi'nde tamamladı. Strazburg Uluslararası İnsan Hakları Enstitüsü'nden de diploma alan Miheil Saakaşvili, 1995'te Gürcistan parlamentosunun reform ve hukuk komitesine başkan seçildi ve 1999'da milletvekili oldu.
Eduard Şevardnadze'nin 2000 yılının Ekim ayında Adalet Bakanı yaptığı Saakaşvili, hükûmette bulunduğu süre içinde olup bitenlerden rahatsızlık hissetti. Adalet Bakanlığı görevine gelişi bir yılı bile bulmamışken, yolsuzlukları gerekçe göstererek 2001 yılının Eylül ayında görevi bıraktı.
Hükûmetteki görevinden ayrılan Saakaşvili, ardından Birleşik Ulusal Hareket adlı siyasal oluşumu başlattı. Partisi Haziran 2002'de yapılan yerel seçimlerden zaferle çıktı. Ardından Saakaşvili, Tiflis şehir konseyi başkanlığına getirildi.
2 Kasım 2003'te yapılan parlamento seçimlerine hile karıştığını iddia eden Saakaşvili, Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze'ye karşı muhalefet başlattı. Aynı dönemde bölgede birçok ülkede aynı anda, bir düğmeye basılmış gibi ortaya çıkıveren "Kadife Devrim", "Turuncu Devrim" gibi hareketlerin benzeri, Gürcistan'da da, tarihin en önemli devlet adamlarından ve birçok uzman tarafından stratejik deha olarak tanımlanan Şevardnadze'ye karşı ortaya çıktı. Bunun sonucunda Gül Devrimi adıyla anılan barışçı halk hareketinin baskılarına dayanamayan Şevardnadze istifa etti; 4 Ocak 2004'te yapılan seçimlerde devlet başkanlığı koltuğuna ABD ve Avrupa ülkelerinin büyük desteğini arkasına almış olan Saakaşvili oturdu.
Ekim-Kasım 2007'de muhalefet partilerin yönetime karşı ortaklaşa kitlesel gösteriler yapması ve başkent Tiflis'teki mitingin 7 Kasım'da güç kullanılarak dağıtılmasının ardından Saakaşvili, görevinin dolmasına daha bir yıl varken başkanlık makamından istifa etti. 5 Ocak 2008'de başkanlık seçimlerini ilk turda yüzde 53 oy oranıyla kazanan Saakaşvili yeniden devlet başkanı olarak seçildi. Bölgede ortaya çıkıveren gelişmelerin ve Saakaşvili iktidarının Gürcistan millî menfaatlerine etkileri, yıllarca Şevardnadze'nin stratejik dehasıyla büyük bir diplomatik başarıyla idare edilmiş Osetya meselesinin gelmiş olduğu durumla ve sonuçlarıyla da net olarak görülebilir.
Koyu bir Batı ve AB yanlısı olan Saakaşvili, evli ve iki oğlu var.
Bir iddiaya göre Rus Ordusu Gürcistan'a girmiş ve Saakaşvili'yi öldürmüştür. Ancak Gürcistan Devlet Başkanı'nın Basın Sözcüsü olan Manana Mancgaladze, bunun üzerine açıklama yaparak, Rusya'nın ülkesine saldırı tehlikesinin bulunmadığını açıkladı.[3]
Batı yanlısı politikalar izleyen Saakaşvili'nin 2008'de Rusya ile savaşa girmesinin ardından ekonomik ve siyasi alanda etkinliği giderek azaldı. Yasa gereği aday olamadığı 2013 Ekim'inde yapılan başkanlık seçiminde Bidzina İvanişvili’nın desteklediği aday Giorgi Margvelaşvili yüzde 62 oyla Gürcistan'ın dördüncü devlet başkanı seçildi. Saakaşvili’nin desteklediği eski meclis başkanı David Bakradze sadece yüzde 22’lik oy oranıyla ikinci oldu. Saakaşvili, 17 Kasım 2013'te görevini Giorgi Margvelaşvili'ye devretti.
Aralık 2013 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Tufts Üniversitesi, öğretim üyesi ve üst düzey devlet konumunu kabul etti. 7 Mart 2014 tarihinde Saakaşvili, Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in 22 Şubat'ta devrilmesinden sonra Ukrayna'daki kargaşa bağlamında ve Kırım'da 16 Mart 2014 tarihindeki referandumdan önce, "Putin, ülkemi işgal ettiğinde" başlıklı bir yazı kaleme aldı.[4]
İmedi televizyonunun kurucusu Badri Patarkaçişvili'nin mülküne el konulması ve görevini kötüye kullanmakla suçlanan Saakaşvili'ye Tiflis Mahkemesi tarafından 1 Ağustos 2014 tarihinde ''gıyaben tutuklama'' kararı verilmiştir.[5]
Yanukoviç'in devrilmesiyle birlikte Petro Poroşenko tarafından Ukrayna'ya davet edilmiş ve Ukrayna vatandaşlığına geçmiştir. Bununla da sınırlı kalmayıp Yanukoviç'in devrilmesiyle beraber Rusya karşıtı bir politika izleyen Poroshenko yönetimi tarafından 30 Mayıs 2015 tarihinde Odessa valisi olarak atanmıştır.[6][7][8] Odessa Güney Batı Ukrayna'da bulunan ve nüfusunun çoğunluğu Rus yanlıların oluşturduğu bir Karadeniz şehridir. Ukrayna'nın Odessa Valisi ve Gürcistan eski Devlet Başkanı Miheil Saakaşvili, Gürcistan vatandaşlığından Aralık 2015 itibarıyla çıkarılmıştır. Gürcistan Devlet Başkanı Giorgi Margvelaşvili'nin, Odessa Valiliği görevini yürüten Saakaşvili'nin vatandaşlıktan çıkartılmasına ilişkin kararnameyi onayladığı açıklanmıştır. Saakaşvili, Gürcistan hükûmetinin, kendisinin 2016 yılındaki parlamento seçimlerine katılmasının yolunu kesme çabası içinde olduğunu iddia ederek, tüm bu gelişmelerin arkasında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev'in bulunduğunu da ileri sürmüştür.[9]
Aralık 2015 tarihinde hükûmet tarafından Gürcistan vatandaşlığından çıkartıldığı açıklanmıştır.[10]
7 Kasım 2016'da Saakaşvili Odessa Valiliği görevinden istifa ettiğini açıklayıp, Kiev yönetiminin yolsuzlukla mücadele etme konusundaki isteksizliği nedeniyle bu kararı aldığını belirtti.[11] Dört gün sonra, Yeni Kuvvetler Hareketi adlı yeni bir siyasi parti yaratma amacını ilan etti.[12] Bundan sonra "Hedefimiz, mümkün olan en kısa sürede yapılacak erken parlamento seçimleridir" dedi.[13] 27 Kasım 2016'da parti (şimdi Yeni Kuvvetler Hareketi olarak anılmaktadır)[14] ilk toplantılarını Kiev'de gerçekleştirdi.[15]
26 Temmuz 2017 tarihinde Saakaşvili'nin Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko tarafından Ukrayna vatandaşlığının geri aldığı bildirilmiştir. Söz konusu vatandaşlığın geri alınmasının Saakaşvili'nin vatandaşlık alımı esnasında yalan beyanda bulunduğu gerekçesiyle alındığı ifade edilmiştir.[16][17]
Saakaşvili, vatandaşlığın kaldırılmasına tepki olarak şunları söyledi: "Tek bir vatandaşlığa sahibim, Ukrayna vatandaşlığı ve bundan mahrum kalmayacağım! Şimdi beni zorla mülteci olmaya zorlayan bir girişim var. Bu olmaz! The Economist'e göre, gözlemcilerin çoğu, Poroshenko'nun vatandaşlığının "sadece siyasi bir rakibin ortadan kaldırılması olarak" görüldü (Saakaşvili'nin siyasi partisi Yeni Kuvvetler Hareketi'nin varsayımsal bir erken seçimde yaklaşık% 2 civarında olmasını sağladı). 28 Temmuz (2017) tarihinde Saakaşvili Newshour'a "oradaki eski yolsuz seçkinlerden kurtulmak" için Ukrayna'ya geri dönmek istediğini söyledi.
4 Ağustos'ta Saakaşvili Polonya'da ortaya çıktı; Litvanya'ya "Avrupa'da seyahat edeceğim" iddiasıyla 4 gün sonra ülkeyi terk etti. Saakashvili 16 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, 10 Eylül'de (2017) Krakovets kontrol noktasından Ukrayna'ya geri döneceğini ve kontrol noktasında kendisiyle görüşmeye çağırdığını söyledi.
10 Eylül'de Saakaşvili'nin Ukrayna'ya girmeye çalıştığı tren, Polonya Przemysl'deki bir tren istasyonunda tutuldu. Ardından aynı gün otobüsle Medyka-Shehyni sınır kapısına gitti ve burada Ukrayna sınırındaki Polonya kontrol noktasından geçmesine izin verildi ancak geçici sınır muhafızları tarafından Ukrayna kontrol noktasına ulaşımı geçici olarak engellendi. Sonunda, kendi taraftarı olan bir kalabalık zorla Ukrayna tarafına girdi ve bu kalabalık Saakaşvili'yi Ukrayna'ya aldı. Ukrayna'nın ceza kanununa göre, bu suçun üç yıla kadar hapis cezası, altı aylık tutukluluk veya elli minimum maaş ödemesine kadar para cezası bulunmaktadır. 12 Eylül'de (Lviv'deki Leopolis Otelinde), Ukrayna Sınır Muhafızı Servisi, Saakaşvili'ye idari ihlal konulu protokolü "Yasadışı geçme veya Ukrayna devlet sınırının yasadışı geçişi girişiminde bulunduğunu" söyledi.
13 Eylül'de batıdaki Chernivtsi kentinde düzenlenen bir toplantıda Saakaşvili, destek toplamak amacıyla diğer bazı şehirlere seyahat ettikten sonra 19 Eylül'de Kiev'e döneceğini açıkladı.
22 Eylül'de, Lviv bölgesindeki Mostysky Bölge Mahkemesi Saakashvili'yi devlet sınırını yasadışı olarak geçmekten suçlu buldu. Mahkemenin kararına göre, vergilendirilemez minimum 200(3400 UAH) ceza ödemesi gerekiyor.
2017 yılının ilk yarısında ve Aralık 2018 ve Ocak 2019'da Saakashvili, "Zik" TV kanalında siyasi talk-show'lara ev sahipliği yaptı. Saakashvili, programının 2019'da yayınlandığını, çünkü Yulia Timoşenko'nun 2019 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimine adaylığı konusundaki görüşünün çarpıtıldığını iddia etti (TV şovunun tam tersini önerirken adaylığını desteklediğini iddia etti).
5 Aralık 2017'de, o sırada hükûmet karşıtı protestolara öncülük eden Saakashvili, Kiev'in merkezindeki oturduğu apartmanının çatısında bulunan Ukrayna Güvenlik Hizmeti tarafından geçici olarak gözaltına alındı ve evi arandı. Polisin elinden büyük bir protestocu grubu tarafından serbest bırakıldı. Saakashvili'nin avukatı, politikacının Ukrayna'nın anayasal sistemini devirmeye teşebbüs etmek için gözaltına alındığını bildirdi. 8 Aralık'ta Ukrayna Başsavcısı Yuriy Lutsenko, Ulusal Polis memurlarının, Saakashvili'nin yerini bulduğunu, tutuklandığını ve geçici bir gözaltı merkezine yerleştirdiğini açıkladı. Ertesi gün, Saakashvili, zorunlu beslenmeye yönelik her türlü girişime karşı olduğunu iddia ederek belirsiz bir açlık grevine başladı. 11 Aralık'ta bir Ukrayna mahkemesi onu gözaltına aldı.
12 Şubat 2018'de Saakaşvili Polonya'ya sürüldü. Ukrayna sınır servisi "Bu kişi yasadışı olarak Ukrayna topraklarındaydı ve bu nedenle tüm yasal prosedürlere uygun olarak geldiği ülkeye geri gönderildi" dedi. Saakashvili'nin daha sonra Ukrayna sınır hizmetleri tarafından Ukrayna'ya 2021 yılına kadar girmesi yasaklandı. Saakashvili son aylarda, Gürcistanlı korumalarının ve destekçilerinin kaçırıldığını, işkence görüp Gürcistan'a sürüldüğünü iddia etti. 14 Şubat 2018'de Hollanda'da ailesiyle yeniden bir araya gelmek suretiyle daimi ikamet hakkı verildi.
.jpg)
Mayıs 2019'da, Ukrayna'nın yeni Devlet Başkanı Volodımır Zelenskıy, Saakashvili'ye tekrar Ukrayna vatandaşlığını verdi.[18][nb 1] 29 Mayıs'ta (2019) Saakashvili, Ukrayna'ya döndü; ancak kısa bir süre sonra Ukrayna'da siyasi hırslarının olmadığını belirtti.[20]
4 Haziran'da Kiev Belediye Başkanı Vitali Klitschko, UDAR partisine katılmak ve UDAR ile Temmuz 2019'daki erken parlamento seçimlerine katılması için Saakashvili'ye teklif verdi.
Saakashvili, 22 Nisan 2020 tarihinde Facebook sayfasında, Başkan Zelensky'den Shmyhal Hükûmetindeki reformlar için Ukrayna'nın Başbakan Yardımcısı olma önerisini aldığını yazdı.[21] Saakashvili Financial Times gazetesine şunları söyledi: "Başkan Zelensky, IMF ile görüşmelerden sorumlu olmamı istiyor ... Tecrübem var" şeklinde konuştu.[22] Ukrayna parlamentosu, 24 Nisan ve 30 Nisan 2020'deki toplantılarında konuyu değerlendirmedi.[23] 7 Mayıs 2020'de Başkan Zelensky, Saakashvili'yi Ulusal Reform Konseyi'nin başına atadı.[24]
1 Ekim 2021'de Saakashvili, sekiz yıllık bir aradan sonra Gürcistan'a döndüğünü iddia etti ve takipçilerini başkent Tiflis'e yürümeye çağırdı.[25][26] Ancak Gürcü polisi, Saakaşvili'nin ülke sınırını geçmediğini iddia etti.[26] Daha sonra 1 Ekim 2021'de Gürcistan'da tutuklandı ve hapishaneye gönderildi.[27]
Saakaşvili, devletin kendisini ve Gürcistan'ı yok edeceğini söylediği suçlamalarla kendisine adil bir yargılama yapmayı reddetmesini protesto etmek için açlık grevine başladı.[28] 10 Ekim 2021'de özel doktoru, tutuklanmasından bu yana açlık grevine devam ettiği ve sağlık durumunun kötüleştiği iddia edildiğinden yetkililerden onu hastaneye kaldırmalarını istedi.[29]
8 Kasım 2021'de Saakashvili, Gldani cezaevi hastanesine taşındı. 9 Kasım'da Uluslararası Af Örgütü, Twitter'a Saakashvili hakkında şu açıklamayı yükledi: "#Gürcistan: eski Devlet Başkanı #Saakashvili (açlık grevinin 5. haftası) şiddetli bir şekilde cezaevi hastanesine transfer edildi; iddiaya göre tehdit edildi; haysiyet, mahremiyet ve yeterli sağlık hizmeti verilmedi. Sadece seçici değil adalet ama görünüşte siyasi intikam."[30]
Gürcistan'ın insan hakları ombudsmanı, Saakashvili'ye uygun tıbbi bakım verilmediğini ve diğer mahkûmlar tarafından istismara uğradığını belirtti.[31] 18 Kasım 2021'de ABD Dışişleri Bakanlığı, Gürcistan Hükûmetini Saakashvili'ye adil davranmaya ve onun adil yargılanma hakkını güvence altına almaya çağırdı ve ayrıca hapishane koşullarını eleştiren bağımsız sağlık ekibini övdü.[32] Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski de, Saakashvili'nin 2015 yılında Gürcistan vatandaşlığından çıkarılan bir Ukrayna vatandaşı olduğu için Saakashvili'nin serbest bırakılmasını sağlamak için çalışacağını belirtti.[31]
Saakaşvili, sivil bir hastaneye götürülmek istemesine rağmen Gori'deki bir askerî hastaneye götürüldü. Saakashvili'nin doktoru Nokoloz Kipshidze ve avukatı Nika Gvaramia'ya göre, 19 Kasım 2021 itibarıyla, yetkililer onu hastaneye götürmeyi kabul ettikten sonra 50 günlük açlık grevini sonlandıracaktı.[33]
12 Aralık 2021'de, Gürcistan'ın insan hakları komiseri ile bir doktor olan Otar Toidze, Saakashvili'nin yurtdışında uzman tedavisine ihtiyacı olduğunu söyledi.[34]
Muhalif liderlere ve medyaya göre 29 Aralık 2021'de hastaneden Rustavi hapishanesine götürüldü, sağlık koşulları hala kötüydü ve avukatı Nika Gvaramia'ya göre hala kilo vermeye devam ediyordu.[35][36]
28 Haziran 2022'de Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Mikheil Saakashvili'nin yurtdışındaki özel bir kurumda derhal muamele edilmesi gerektiğini söyledikleri beyan yayınladı.
1 Aralık 2022'de Saakashvili'nin avukatları, mahkemeye Saakashvili'nin cezasının ertelenmesi veya tıbbi gerekçelerle hapishaneden serbest bırakılması için itirazda bulundu.
24 Ocak 2023'te Saakashvili'nin COVID-19 testi pozitif çıktı.[37]
1 Şubat'ta Saakaşvili mahkemede uzaktan ifade verdi.[38] Çıkıntılı kaburgalarını ɡösterdiği gibi, çok fazla kilo kaybetmiş gibi görünüyordu. 195 cm boyunda, sadece 69,7 kilo olan Saakashvili'nin avukatına göre, 1 Ekim 2021'den bu yana 52 kilo vermiş ve tekerlekli sandalye olmadan hareket edemiyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, Gürcistan hükûmetini Ukrayna vatandaşı Saakaşvili'ye "alenen işkence yapmakla" ve onu "öldürmeye" çalışmakla suçladı.
Yanıt olarak Gürcistan Adalet Bakanı Rati Bregadze, Saakashvili'nin kendine zarar vererek hapishaneden kaçmaya çalıştığını söyledi. Saakashvili'nin işkence gördüğüne dair ilgili bir kanıt olmadığını belirtti ve "tıbbi reçetelere uymayı reddetmesi de dahil olmak üzere mahkumun kendine zarar vermesinden devletin sorumlu tutulamayacağını" kaydetti.[39][40]
6 Şubat'ta mahkeme, Mihail Saakaşvili'nin cezasının ertelenmesine veya serbest bırakılmasına ilişkin davada savunmanın yaptığı önergeyi kabul etmedi.[41]
Mart 2023'te Polonya, Saakaşvili'nin sağlığıyla ilgili endişeler üzerine doktorların Gürcistan'a gönderilmesini önerdi.[42]
14 Temmuz 2023'te 44 Avrupa Parlamentosu Üyesi, Cumhurbaşkanı Zurabishvili, Parlamento Başkanı Papuashvili ve Başbakan Garibashvili'ye hitaben bir mektup yazarak eski Gürcistan Cumhurbaşkanı Mikheil Saakaşvili'nin Avrupa Birliği üye ülkelerinden birine transfer edilmesi çağrısında bulundu. Milletvekilleri, Saakaşvili'nin gerekli ve uygun tıbbi bakımı alması gerektiğini vurguladı.
Saakaşvili hapishanedeyken siyasi olarak aktif kaldı. Newsweek Ağustos 2023'te, Saakashvili'nin Gürcistan'a dönme kararını ve hapishanede karşılaştığı zorlukları[43] yansıttığı kapsamlı bir görüş yazısını yayınladı:
Bir yıl önce, sağlığımın önemli ölçüde bozulduğu ve ölümün yakınlaştığı bir dönemde Gürcistan'na döndüğüme pişman olmuştum. Kendi kendime, eğer bu çileyi atlatırsam, özgürlüğün tadını yeniden tadabilirsem, Gürcü siyasetini tamamen geride bırakacağımı düşündüm. Fedakarlığımın bir yanlış hesaplama, bir budalalık olduğunu hissettim. Ancak Gürcü siyasetine sırtımı dönmeye çalıştığımda bile Gürcü siyaseti bana dönmeye devam etti. Dışarıyla sınırlı teması olan bir mahkum olarak bile Gürcistan'ın geleceğinde oynayacağım çok önemli bir rolün olduğunu fark ettim; bu, öylece bırakıp gidemeyeceğim bir rol..
1993 yılında Strazburg'da tanıştığı Hollandalı dilbilimci Sandra Roelofs ile evlidir. Saakaşvili akıcı derecede İngilizce, Fransızca, Rusça ve Ukraynaca[44][45] konuşuyor ve biraz Osetçe ve İspanyolca bilmektedir.[46][47]
2014'te yapılan haberde, Saakaşvili egzersiz yapmaktan hoşlanır ve genellikle bisikletleriyle halk arasında görülmekteydi.[48]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
