Karadeniz Ereğli, Zonguldak il sınırları içinde bulunan bir ilçedir. Türkiye'nin kuzeyinde, Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde yer almaktadır. Yüzölçümü 782 km²'dir. İlçeye bağlı 3 belde (Gülüç, Kandilli (Armutçuk) ve Ormanlı) ve 93 köy vardır. İlçenin ana geçim kaynağı madencilik ve demir-çelik sanayisidir.
 | Bu maddenin mevcut adı tartışmalıdır. (Kasım 2021) |
| Karadeniz Ereğli | |
|---|---|
 | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Zonguldak |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mehmet Yapıcı[1] |
| • Belediye başkanı | Halil Posbıyık (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 782 km² |
| Rakım | 5 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 175.605 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 67300 |
| İl alan kodu | 372 |
| İl plaka kodu | 67 |
Resmî site www.kdzeregli.bel.tr | |
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[2] | 43.123 | 5.180 | 37.943 |
| 1935[3] | 50.244 | 5.843 | 44.401 |
| 1940[4] | 52.044 | 5.415 | 46.629 |
| 1945[5] | 53.723 | 6.360 | 47.363 |
| 1950[6] | 61.737 | 7.132 | 54.605 |
| 1955[7] | 67.281 | 7.878 | 59.403 |
| 1960[8] | 76.259 | 8.812 | 67.447 |
| 1965[9] | 96.747 | 18.978 | 77.769 |
| 1970[10] | 111.298 | 28.904 | 82.394 |
| 1975[11] | 141.084 | 45.992 | 95.092 |
| 1980[12] | 162.853 | 50.105 | 112.748 |
| 1985[13] | 181.548 | 54.837 | 126.711 |
| 1990[14][a] | 152.710 | 63.987 | 88.723 |
| 2000[15] | 159.808 | 79.486 | 80.322 |
| 2007[16] | 170.371 | 94.736 | 75.635 |
| 2008[17] | 174.283 | 97.017 | 77.266 |
| 2009[18] | 174.727 | 98.545 | 76.182 |
| 2010[19] | 174.750 | 100.075 | 74.675 |
| 2011[20] | 174.456 | 101.485 | 72.971 |
| 2012[21] | 173.933 | 102.828 | 71.105 |
| 2013[22] | 174.185 | 111.449 | 62.736 |
| 2014[23] | 174.151 | 113.063 | 61.088 |
| 2015[24] | 173.886 | 114.274 | 59.612 |
| 2016[24] | 174.619 | 115.987 | 58.632 |
| 2017[24] | 175.351 | 118.030 | 57.321 |
| 2018[24] | 175.605 | 117.456 | 58.149 |
| 2019[24] | 175.622 | 118.764 | 56.858 |
| 2020[24] | 176.642 | 121.237 | 55.405 |
Mahalleler
Şehir merkezine 31 mahalle bağlı olup adları Akarca, Bağlık, Balı, Belen, Belen Yeni, Bölücek, Dağlar, Elmatepe, Güldere, Göktepe, Hamzafakılı, Kavaklık, Kepez, Kestaneci, Kışla, Kırmacı, Kıyıcak, Kirmanlı, Kocaali, Korubaşı, Köseler, Murtaza, Müftü, Orhanlar, Ömerli, Ören, Sarıkokmaz, Süleymanlar, Topçalı, Uzunçayır ve Uzunmehmet'tir.[25]
Gülüç beldesine bağlı mahalle sayısı 4 olup, adları Gülüç Merkez, Bekyeri, Çengelburnu ve Örencik'tir.
Armutçuk (Eski adıyla Kandilli) beldesine bağlı mahalle sayısı 5 olup, adları Armutçuk Merkez (diğer adıyla Çamlık), Geyikbeli, Şehitlik, Uzunmehmet Yayla ve Yeni Mahalle'dir.
Ormanlı beldesine bağlı mahalle sayısı 4 olup, adları Ormanlı Merkez, Sarıkaya, Seyitahmetli ve Sinitli'dir.
Gökçeler (Eski adıyla Neyren) beldesine bağlı mahalle sayısı 5 olup, adları Gökçeler Merkez, Açıkhava, Kızılsu, Pazaryeri ve Yeni Mahalle'dir.
Güneşli (Eski adıyla Çaylıoğlu) beldesine bağlı mahalle sayısı 5 olup, adları Çaylıoğlu Merkez, Asarlı, Güneşli, Hacıosmanlar ve Kocalar'dır.
Çeşitli bilgiler
- İlçede 15 ağır sanayi kuruluşu, 81 orta ölçekli işletme faaliyet gösterir.
- Şehirde 5 modern hastane, 200'ü aşkın doktor vardır.
- Şehirde Karadeniz Ereğli Müzesi, Gazi Alemdar Gemisi Müzesi ve belediyenin kurmuş olduğu Kent Müzesi olmak üzere 3 müze bulunmaktadır. Karadeniz Ereğli Müzesi'nde 3.000'i aşkın arkeolojik eser sergilenmektedir. Ayrıca şehir merkezinde bulunan Cehennemağzı Mağaraları, Karadeniz Ereğli Müzesi'ne bağlı bir ören yeri olarak ziyaretçi kabul etmektedir.
- Karadeniz Ereğli, sınırları boyunca 80 kilometrelik kıyı şeridine sahiptir. Yükleme ve boşaltma olanağı olan Türkiye'nin en büyük limanları ve balıkçı barınakları ile uluslararası nitelikte tersaneleri bulunmaktadır. İlçeye bağlı Kandilli (2003'ten önceki adı Armutçuk) beldesinde, Türkiye Taşkömürü Kurumu'na bağlı Armutçuk Müessesesi bünyesinde taşkömürü ocakları, ilçe merkezinde Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları (Erdemir) bulunmaktadır. Sadece Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları'nda 10.000'e yakın işçi çalışmaktadır. 2006 yılında açılan yeni tersaneler bölgesi 7.000 kişiye iş olanağı sağlamıştır. Gelecekte faaliyete geçecek Organize Sanayi Bölgesi ise 5.000 kişilik istihdam sağlayacaktır.
- Türkiye'de taşkömürü 1829 yılında Karadeniz Ereğli'nin Kestaneci Mahallesi'nde yaşayan Uzun Mehmet tarafından bulunmuştur.
- İlçenin kıyıları boyunca, birçok doğal plajın yanı sıra; Karadeniz Ereğli Belediyesi, Erdemir Fabrikaları ve Karadeniz Bölge Komutanlığı'na ait kamp ve plaj tesisleri bulunmaktadır.
- Kent merkezi; sosyal alanlar, çevre düzenlemeleri ve ticari hareketliliğinden dolayı Zonguldak ve çevresinin çekim merkezi konumundadır. Bu nedenle gündüz saatlerinde Karadeniz Ereğli'nin nüfusu 200.000'i, araç sayısı da 60.000'i geçer.
- İlçe bazında alındığında Türkiye'de ilçe bazında kişi başına en fazla otomobil Karadeniz Ereğli'de bulunmaktadır (AB ortalamasına en yakın yer)[kaynak belirtilmeli].
- İlçede Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilköğretim ve liseler ile özel okullarda 40 bin öğrenci öğrenim görmektedir. Ayrıca Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’ne bağlı Karadeniz Ereğli Eğitim Fakültesi’nde 3.000’e yakın üniversite öğrencisi eğitim görmektedir.
- İlçe merkezinde 6 yaş üstü okuma-yazma oranı %93,8'dir.
- Ereğli eskiden Heraklia adıyla anılırdı. Eski Yunan mitolojisine göre tanrı Zeus'un oğlu Herkül üç başlı köpek olan Kerberos ile şu an ilçe merkezinde bulunan Cehennemağzı Mağarası'nda savaşmıştır. Cehennemağzı Mağarası zamanla biraz zarar görse de günümüzde koruma altındadır.
- İlçe sınırları içerisindeki tek tabiat parkı, 57 hektarlık bir alana sahip olan Danaağzı Tabiat Parkı'dır.[26]
- İlçede 4 yerel radyo istasyonu yayın yapmaktadır.[27][28][29][30]
Festivaller
Karadeniz Ereğli’de her yıl 18 Haziran'da Osmanlı Çileği Kültür ve Sanat Festivali düzenlenmektedir. Sonradan kaldırılmış olan Hamsi Festivali kapsamında 22 Aralık 2002 tarihinde 2.002 metre uzunluğunda “Dünya’nın En Uzun Mangalı” rekoru kırılmaya çalışılmış, 1.600 metrenin kabul edilmesi sonucu ilçe Guinness Rekorlar Kitabı'na adını yazdırmıştır. Türkiye'nin En Büyük Festivali olan Sevgi Barış Dostluk Festivali 1994 yılından itibaren her yıl temmuz ayının ilk haftasında yapılıp yüzbinlerce kişiye ev sahipliği yapar.[31] 2003 yılına kadar Osmanlı Çileği Kültür Festivali, 2004 yılından itibaren Uluslararası Sevgi Barış Dostluk Festivali olarak devam etmektedir.
Tarihçe
Ereğli, tarihsel kökleri MÖ 2000'li yıllara uzanan çok eski bir kenttir. Bir uygarlık beşiğidir. Tarihsel veriler, ilçenin İyonlardan Türk egemenliğine kadar çok sayıda Anadolu Uygarlığını barındırdığını, bu şekilde bir uygarlıklar mozayiği oluşturduğunu göstermektedir. Ereğli bu özelliğini Batı Karadeniz'deki belli başlı iki doğal limandan birisine sahip olmasına borçludur. Ancak tarihsel veriler kıyı ticaretinin Ereğli'yi, hakkettiği gelişmişlik düzeyine ulaştırmakta yersiz kaldığını göstermektedir. Bunun nedeni, Ereğli'yi bir liman kenti olarak üretken iç kesimlere bağlayan karayollarının olmamasıdır, yani Ereğli bir hinterlanda sahip olamamıştır. 1334 (1918) tarihli Müstakil Bolu Sancağı Salname-i Resmiyesi'nde de bu gerçek vurgulanmakta; Ereğli'nin önemli çapta bir ticari hareketliliğine kavuşamaması, iç kesimlerle irtibatının olmayışına bağlanmaktadır. Ereğli'yi geliştiren, 1848 yılında işletmeye açılan taşkömürü madeni ile 1965 yılında işletmeye alınan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları olmuştur. Bu dönemden itibaren sınai kentleşme sürecine giren ilçe, coğrafi yapısının da elverişli olması nedeniyle, giderek Batı Karadeniz'in ağır sanayi merkezlerinden birisi haline gelmiştir. Ereğli son yıllarda güçlü ekonomik yapısını ve gelişmiş sosyo-kültürel yaşamının doğal bir sonucu olarak uluslararası barış ödüllerinden, ulusal çevre ödüllerine uzanan kentsel ve kültürel başarılara da sahne olmuş, kardeş ilçe anlaşmalarıyla Yunanistan'dan Almanya'ya kadar geniş bir bölge içerisinde sevgi, barış ve dostluk köprüleri kurmuştur.
Müzeler
- Karadeniz Ereğli Müzesi
- Arkeoloji Müzesi
- Gazi Alemdar Gemisi Müzesi
Şive
Ereğli ilçesinde kullanılan Türk şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre şöyledir:
Spor
Ereğli, kadın futbolunda aktif bir şehirdir. Karadeniz Ereğli Belediyespor Kadınlar 1. Ligi'nde mücadele etmektedir.[32] Ayrıca Karadeniz Ereğli Spor, Yıldız Kızlar Türkiye Şampiyonası'nın 2011 yılı şampiyonu olmuştur.[33] Bunun dışında, Ereğli'deki erkek futbol takımları da amatör liglerde mücadele etmektedir.
2000'li yıllarda, Erdemirspor bünyesinde başarılı profesyonel spor takımları mevcuttu. Erkek voleybol takımı Erkekler Voleybol Ligi'nde 3 defa şampiyon olmuş (2001-02, 2003-04, and 2004-05), fakat 2007'de ligden çekilmiştir.[34] Erkek basketbol takımı, Erdemir tarafından 2013'te kapatılana kadar Basketbol Süper Ligi'nde 7 sezon mücadele etmiş,[35] alt lig olan Türkiye Basketbol Ligi'nde ise iki şampiyonluk kazanmıştır (2003-04, 2007-08). Ayrıca, 2000'li yıllarda kadın basketbol takımı da Kadınlar Basketbol Süper Ligi'nde mücadele etmiştir.
Ereğli'de satranç da yaygın bir spordur. İlçede iki satranç kulübü bulunmakta,[36] yılda yaklaşık 10 satranç turnuvası düzenlenmektedir.[37]
Erdemir
1954 yılında Sümerbank öncülüğünde, ilgili bakanlıklardan temsilcilerin yer aldığı bir komisyon oluşturularak ulusal demir çelik sanayisinin gerekliliği gündeme getirildi. 1959 yılında ise Sanayi Bakanlığı'nca kurulan bir heyet ile ABD'de Koppers şirketi tarafından yapılabilirlik etüdü ve tesisi kuracak şirketin statüsü üzerine çalışmalar başlatıldı. Koppers Associates SA, İş Bankası A.Ş., Demir ve Çelik İşletmeleri Umum Müdürlüğü ile Ankara Ticaret ve Sanayi Odası yassı çelik üretecek şirketin kurucuları arasında yer aldı. Bu kuruluşlarca 1959 yılı sonunda imzalanan bir protokol ile kurulacak şirket için kanun tasarısı, Kurucular Anlaşması ve Şirket Esas Sözleşmesi gibi esasları hazırlamak ve yürütmek için bir müteşebbis heyeti seçildi. Türkiye'nin ilk yassı çelik üreticisi tesisinin kurulması için 12 Şubat 1960'ta Kurucular Anlaşması imzalandı. 28 Şubat 1960 tarihinde kabul edilen 7462 sayılı bir kanunla Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş. (Erdemir) adıyla bir anonim şirket kurulması için Bakanlar Kuruluna yetki verildi. Süratle sanayileşme hamlesi yapan Türkiye'de gerek mevcut sanayinin beslenmesi gerekse yeni sanayi kollarının kurulup gelişmesi için 11 Mayıs 1960'ta fabrikanın kuruluşu resmen tescil edildi. 1961 yılında başlayan inşaat ve montaj çalışmaları 42 ay gibi kısa bir sürede tamamlandı ve Erdemir, 15 Mayıs 1965'te yaklaşık 0,5 milyon ton ham çelik ve 0,4 milyon ton yassı çelik kapasitesiyle üretime başladı. Türkiye'nin en büyük sanayi yatırımlarından olan 1,5 milyar dolar tutarındaki Kapasite Artırma ve Modernizasyon Yatırımları (KAM I ve KAM II) 1996'da tamamlandı. 1998 yılında Karadeniz'in ve Türkiye'nin en büyük limanlarından olan Yeni Liman Tesisleri hizmete girdi. 1999'da Kalay/Krom Kaplama Tesisi'nin, 2001 yılında Erenco'nun kurulması büyüme stratejileri doğrultusundaki ilk adım oldu. 2002'de ERDEMİR Çelik Servis Merkezi faaliyete başlarken, İSDEMİR, ÇELBOR ve ERDEMİR Romanya satın alındı. Bunu 2004 yılında ERDEMİR Lojistik ile ERDEMİR Gaz'ın kurulması ve ERMADEN'in satın alınması izledi. Böylece Erdemir, Türkiye'nin en büyük şirketler topluluğundan biri haline geldi. Özelleştirme doğrultusunda Erdemir, 27 Şubat 2006'da 2 milyar 960 milyon $'a OYAK'a devredildi. 2008 yılında Yeni 1 No.lu Yüksek Fırın "Ayşe" üretime başladı.
Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.'nin amiral gemisi olduğu ERDEMİR Grubu'nda; 2001 yılında kurulan Erenco (Erdemir Mühendislik Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.) ve ERDEMİR Çelik Servis Merkezi, 2002 yılında alınan ERDEMİR Romania S.R.L., İSDEMİR (İskenderun Demir ve Çelik A.Ş.) ve ÇELBOR Çelik Çekme Boru San. ve Tic. A.Ş, 2004'te kurulan ERDEMİR Lojistik A.Ş. ve ERDEMİR Gaz San ve Tic A.Ş. ile aynı yıl satın alınan ERDEMİR Madencilik San. ve Tic. A.Ş., yer almaktadır.
Kardeş kentler
Ocak 2013 itibarıyla Kdz. Ereğli'nin 7 tane kardeş kenti bulunmaktadır.
Hydra, Yunanistan (1995)
Târgovişte, Romanya (2004)
Alchevsk, Ukrayna (2007)
Düren, Almanya (2010)[38]
Jinhua, Çin (2010)[39]
Brindisi, İtalya (2011)[40]- Monfalcone, İtalya (2011)[41]
Türkiye - Yunanistan ilişkilerinin gergin olduğu bir dönemde Ereğli ve Hydra'nın 1995'te kardeş şehir ilan edilmesi geniş yankı bulmuş, iki şehrin belediye başkanları Halil Posbıyık ve Anastopoulos Konstantinos 1996 Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü'ne layık görülmüştür.[42]
Siyaset
| Karadeniz Ereğli Belediye Başkanları (1963-günümüz) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Dündar Güçeri | 17 Kasım 1963 | 9 Aralık 1973 | Adalet Partisi | ||
| Ruhi Cöbekoğlu | 9 Aralık 1973 | 12 Eylül 1980 | Cumhuriyet Halk Partisi | ||
| İsmail Sıdal | 12 Eylül 1980 | 25 Mart 1984 | Bağımsız | ||
| Ruhi Cöbekoğlu | 25 Mart 1984 | 27 Mart 1994 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | ||
| Halil Posbıyık (1) | 27 Mart 1994 | 8 Mayıs 2007 | Anavatan Partisi | ||
| Murat Sesli | 15 Mayıs 2007 | 29 Mart 2009 | Adalet ve Kalkınma Partisi | ||
| Halil Posbıyık (2) | 30 Mart 2009 | 31 Mart 2014 | Cumhuriyet Halk Partisi | ||
| Hüseyin Uysal | 1 Nisan 2014 | 31 Mart 2019 | Adalet ve Kalkınma Partisi | ||
| Halil Posbıyık (3) | 1 Nisan 2019 | Görevde | Cumhuriyet Halk Partisi | ||
- Halil Posbıyık 2007 Genel Seçimlerinde aday olabilmek için istifa etti ve Demokrat Parti'den milletvekili adayı oldu fakat seçilemedi
- Hüseyin Uysal 2019 Yerel Seçimlerinde aday gösterilmeyince istifa etti ve Büyük Birlik Partisinden aday oldu fakat seçilemedi.
- Daha önce uzun yıllar belediye Başkanlığı yapmış olan Halil Posbıyık 31 Mart 2019 seçimleri ile tekrar belediye başkanı seçilmiştir.
Notlar
- Alaplı ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
