Kıbrıslı Türklerin mutfağı

Kıbrıslı Türklerin mutfağı veya Kıbrıs Türk mutfağı Kıbrıslı Türklerin mutfağıdır. Kıbrıslı Türklerin mutfağında, Bizans mutfağında ve Yunan mutfağında görülen zeytinyağlı yemekler ağırlıklı değildir.^[1]Osmanlı devletinin Osmanlı-Venedik Savaşı (1570-1573) ve ardından 6 Ağustos 1571 yılında Kıbrıs'ın fethinden ve 7 Mart 1573 Venedik ile yapılan barış anlaşması ile Kıbrıs'ın Osmanlıya bırakılmasından sonra Anadolu'nun farklı yerlerinde yaşayan Türkler göç ederek Kıbrıs'a yerleştirilmiştir.^[2] Gelen Türkler yemek kültürlerini de Kıbrıs'a getirmişlerdir. Bu yemek kültürleri coğrafi ve sosyal şartlarla şekillenmiştir. Şekillenen bu mutfak kültürü Rum, Arap ve İtalyan mutfak kültüründen etkilenmiştir.^[3]

Yemekler

Çorbalar

• Kıbrıs tarhanası

Sebze ve Et Yemekleri

Fırında patates ve tavuk

Tavuk dolma

• Molehiya yemeği
• Kolakas yemeği
• Şeftali kebabı
• Gulumbra
• Fırın kebabı
• Patates bullez
• Kıbrıs enginarı
• Tavuk dolma
• Gaynanmış gara ot
• Yumurtalı serçe otu
• Çiçeg dolması
• Hostez yemeği (Etli hostes yemeği)
• Mangallo turşusu (Kaz ayağı turşusu)
• Enginar dolması
• Kolokas musaggası (Kolokas musakkası)
• Gömeç yemeği
• Kavrulmuş serçe otu
• Yumurtalı ayrelli
• Aytotoro tavası
• Hellimli bulgur köfdesi (Hellimli bulgur köftesi)
• Sulu hurun kebabı (Sulu fırın kebabı)
• Lefkara tavası
• Etli badedez kebabı (Etli patates kebabı)
• Şiş kebabı
• Hurun magarınası (Fırın makarnası)
• Şiş köfde (Şiş köfte)
• Guru burun kebabı
• Tavuşan lalangısı

Hamur işleri ve kahvaltılıklar

• Sandüyüç
• Tahınnı
• Çöreg
• Pilavuna
• Gabak böreği
• Kafes
• Peksemet
• Nor böreği
• Hellimli bulla
• Hellim böreği
• Zeytinni bulla
• Gaymaglı sini gatmeri
• Pirohu
• Gavcar mantarı böreği
• Bişi
• Deligli bidda
• Çitlemitli bidda (çitlembikli bitta)

Tatlılar

Lefkoşa'da bir sulu muhallebi satıcısı

Lefkoşa'da bir baklava satıcısı

• Gullurikya
• Macun
• Şammali
• Bomba datlısı
• Şamişi
• Sütlü börek
• Gayık pasda
• Bastelli
• Sulu mahallebi
• Pamuk şeker
• Elmalı şeker^[4]
• Topak helvası
• Samsı
• Gaymaklı sac katmeri^[5]
• Sucug
• Simit helvası
• Köfter
• Egmeg Gadayıfı
• Paluze
• Gollifa
• Sütlaç
• Galombrama ^[6]

Salata ve meze çeşitleri

• Bıldırcın turşusu
• Bıldırcın yumurtası turşusu
• Amberibulya (Pulya bağ kuşu) turşusu
• Salyangoz (garavolli) turşusu ve salyangoz (garavolli)
• Ahtabot turşusu
• Girdama turşusu
• Bikla
• Sipya (sipga) turşusu
• Cikla turşusu
• Tahın salatası
• Hellimli keklik
• Çakıstes
• Gappar turşusu
• Haşlanmış börülce
• Tahın limon
• Ayrelli
• Pulya^[7]

Diğer Yiyecekler

Magarina bulli

Samarella

• Pirohu^[8]
• Bulgur köftesi
• Gabuklu fısdıg ve fısdıg gunnası
• Pasadembo
• Mücandra pilavı
• Magarına bulli
• Pastırma
• Samerella
• Fırın makarnası
• Kıbrıs dolması (enginar, çiçek vs.)
• Kıbrıs patates köftesi
• Zeytinli hellimli bulla
• Lalangı
• Yahnili makarna
• Katmer
• Bumbar
• El makarnası
• Soğan bastı
• Tatar böreği

Süt ürünleri

Hellim

• Talar peyniri
• Hellim

Kaynakça

1. Beratlı, Nazım (1995). İngiliz dönemi başlarına kadar Kıbrıslı Türklerin tarihi. Galeri Kültür Yayınları. 7 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2024.
2. "ZİVANİYA'DAN KAHVEYE KIBRIS TÜRK KÜLTÜRÜNDE İÇECEKLER VE SOSYO-KÜLTÜREL İŞLEVLERİ". SUTAD, Ağustos 2020; (49): 197-209 e-ISSN: 2458-9071. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
3. Gökbulut, Burak; Yeniasir, Mustafa (22 Aralık 2021). "KIBRIS TÜRK YEMEK KÜLTÜRÜNÜN DEĞİŞİMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (18): 42-61. doi:10.46400/uygur.980229. ISSN 2458-827X. 12 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2024.
4. Çavuşoğlu, Mehmet; Çavuşoğlu, Olena (27 Temmuz 2018). "Gastronomi Turizmi ve Kıbrıs Sokak Lezzetleri Üzerine Bir Araştırma". Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi. 2 (Ek1): 637-651. ISSN 2602-3008. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
5. Gökbulut, Burak; Yeniasir, Mustafa (22 Aralık 2021). "KIBRIS TÜRK YEMEK KÜLTÜRÜNÜN DEĞİŞİMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (18): 42-61. doi:10.46400/uygur.980229. ISSN 2458-827X. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
6. Çavuşoğlu, Mehmet (31 Ekim 2023). "YÖRESEL CITTASLOW ŞEHİR LEZZETLERİNİN GASTRONOMİ TURİZMİ AÇISINDAN ÖNEMİ: KUZEY KIBRIS ÖRNEĞİ". Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research. 7 (2): 407-418. doi:10.32958/gastoria.1368959. ISSN 2602-4144. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
7. Altun, Özlem; Elidemir, Servet Nasıfoglu (14 Mart 2023). "Kıbrıs Meyhane Lezzetlerinin Gastronomi Turizmi Bağlamında İncelenmesi". Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi. 6 (3): 410-426. doi:10.26677/TR1010.2023.1192. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
8. "YUNAN, TÜRK VE KIBRIS MUTFAKLARININ GASTRONOMİK KÜLTÜREL YANSIMASI" (PDF). Oktay ve Guden / Journal of Gastronomy, Hospitality, and Travel, 4(2) – 2021. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.