Loading AI tools
Vikimedya liste maddesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Aşağıda, artan sayısal sırayla numaralandırılmış küçük gezegenlerin bir listesi bulunmaktadır. Kuyruklu yıldızlar hariç, asteroitler, uzak cisimler ve cüce gezegenler dahil olmak üzere küçük gezegenlerin tümü Güneş Sistemi'ndeki küçük gök cisimleri olarak bilinir.[2][3] Bu gezegenlerin listeleri, her biri 1000 küçük gezegen içeren yüzlerce sayfalık kataloglardan oluşmaktadır. Uluslararası Astronomi Birliği adına, Küçük Gezegen Merkezi, Minor Planet Sirkülerlerinde her yıl binlerce yeni numaralandırılmış küçük gezegen yayınlamaktadır. Haziran 2024 itibarıyla, toplamda 1.367.486 adet gözlemlenen cisimden 669.991 tanesi numaralandırılmış küçük gezegenlerdir.[4] Geriye kalanlar ise henüz numaralandırılmamış küçük gezegenler ve kuyruklu yıldızlardır.
Kataloğun ilk nesnesi, 1801 yılında Giuseppe Piazzi tarafından keşfedilen 1 Ceres iken, en bilinen kaydı 134340 Pluto olarak listelenen cüce gezegen Plüton'dur. Küçük gezegenlerin büyük çoğunluğu (%97) asteroit kuşağındaki asteroitlerden oluşmaktadır. Kataloglarda bir cismin dinamik sınıflandırmasını belirtmek için bir renk kodu kullanmaktadır. Giderek artan kayıtlı gözlemevleri listesinden gözlem yapan binden fazla farklı küçük gezegen kaşifi bulunmaktadır. Sayılar açısından en üretken keşif görevleri LINEAR, Spacewatch, MLS, NEAT ve CSS olarak bilinmektedir.[2][5] Çoğunlukla mitoloji ve kurgu dünyasından kişi, yer ve figürlerin adlarını taşıyan 23.542 adet adlandırılmış küçük gezegen de bulunmaktadır,[6] bunlar tüm numaralandırılmış katalog girişlerinin yalnızca %3,8'ini oluşturmaktadır. (4596) 1981 QB ve 677772 Bettonvil şu anda sırasıyla en düşük numaralı adlandırılmamış ve en yüksek numaralı adlandırılmış küçük gezegenlerdir.[2][5]
Vera C. Rubin Gözlemevi (LSST) tarafından yapılan olan ankete göre, önümüzdeki on yıl içinde 5 milyon küçük gezegen daha keşfedilmesi beklenmektedir. Bu durum mevcut rakamlardan on kat artış göstermesi anlamına gelmektedir. Çapı 10 kilometrenin üzerinde olan tüm ana kuşak asteroitleri zaten keşfedilmiş olsa da, Jüpiter'in yörüngesinde 10 trilyon 1 metre veya daha büyük boyutlu cisimlerin olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, Kuiper kuşağında yüzlercesi olası cüce gezegen olmak üzere bir trilyondan fazla küçük gezegen bulunduğu değerlendirilmektedir.[7][8]
Küçük gezegenlerin listesi, her biri 10 tablo halinde gruplandırılmış 1000 küçük gezegen içeren 500'den fazla kısmi listeden oluşmaktadır. Veriler Küçük Gezegen Merkezi'nden (MPC) elde edilmektedir. Ayrıca JPL SBDB (ortalama çap), Johnston arşivi (alt sınıflandırma) ve diğerlerinden gelen verilerle genişletebilmektedir.
Küçük bir gezegen için verilen bilgiler, kalıcı ve geçici bir adlandırma, küçük gezegen adlarının anlamlarına (yalnızca adlandırılmışsa), keşif tarihi, konum ve itibarlı kaşifler ile bağlantılı bir alıntı içerir. Ek olarak, arka plan rengiyle temsil edilen ana gruplamadan daha ayrıntılı bir sınıflandırmaya sahip bir kategori, JPL SBDB'den alınan veya italik olarak başka şekilde hesaplanan tahminler ve MPC ile JPL SBDB'deki ilgili sayfalara bir referans içermektedir.
MPC, bir veya birkaç astronomu, bir araştırmayı veya benzer programı ve hatta gözlemevini keşifle ilişkilendirebilmektedir. Tablonun ilk sütununda, mevcut tek başına bir maddeye kalın harflerle bağlantı verilirken, (kendi kendine) yönlendirmelere asla bağlantı verilmez. Keşfedenler, keşif bölgesi ve kategori yalnızca önceki katalog girişinden farklıysa bağlantılıdır.
Belirtme | Keşif | Özellikler | Ref | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kalıcı | Geçici | Alıntı | Tarih | Yer | Kaşif(ler) | Kategori | Çap | |
189001 | 4889 P-L | — | 24 Eylül 1960 | Palomar | PLS | — | 3,4 km | MPC · JPL |
189002 | 6760 P-L | — | 24 Eylül 1960 | Palomar | PLS | NYS | 960 m | MPC · JPL |
189003 | 3009 T-3 | — | 16 Ekim 1977 | Palomar | PLS | — | 5,1 km | MPC · JPL |
189004 Capys | 3184 T-3 | Capys | 16 Ekim 1977 | Palomar | PLS | L5 | 12 km | MPC · JPL |
189005 | 5176 T-3 | — | 16 Ekim 1977 | Palomar | PLS | — | 3,5 km | MPC · JPL |
Yukarıdaki örnek, kısmi listelerden birinden beş katalog girişini göstermektedir. Beş asteroidin tümü, Palomar-Leiden araştırması (PLS) tarafından Palomar Gözlemevinde keşfedilmiştir. MPC, araştırmanın baş araştırmacılarına, yani astronomlar Cornelis van Houten, Ingrid van Houten-Groeneveld ve Tom Gehrels'e doğrudan itibar etmektedir. (Bu, küçük gezegenler listesinin resmi MPC listesindeki Keşif Koşullarından ayrıldığı tek örnektir.) 16 Ekim 1977'de keşfedilen 189004 Capys, adlandırılmış tek küçük gezegendir. Arka plan rengi, yaklaşık 12 kilometre çapında olduğu tahmin edilen bir Jüpiter truvası (Jüpiter'in L5'teki Truva kampından) olduğunu göstermektedir. Diğer tüm nesneler, asteroit kuşağının iç (beyaz), orta (açık gri) ve dış bölgelerinden (koyu gri) daha küçük asteroitlerdir. Tüm nesneler için geçici adlandırma, yaygın olmayan bir araştırma atamasıdır.[9][10]
Küçük gezegenler keşfedildikten sonra örneğin 1989 AC gibi geçici bir isim alırlar, daha sonra parantez içinde (4179) 1989 AC gibi bir sıra numarası verilerek kalıcı bir isme (numaralandırılmış küçük gezegen) dönüştürülürler. İsteğe bağlı olarak, belirtmenin geçici kısmının yerine bir isim verilebilir, örneğin 4179 Toutatis. (Wikipedia'da, adlandırılmış küçük gezegenler de parantez içinde gösterilmezler).
Modern zamanlarda, bir küçük gezegen ancak en az 4 karşı konum boyunca birkaç kez gözlemlendikten sonra ardışık bir numara alır.[11] Yörüngeleri (henüz) tam olarak bilinmeyen küçük gezegenler geçici adlarıyla anılırlar. Bu kurala daha önceki zamanlarda her zaman uyulmamış ve bazı cisimler bir numara almış ancak daha sonra kayıp küçük gezegenler haline gelmiştir. Yaklaşık 89 yıldır kayıp olan 719 Albert'in 2000 yılında bulunması, numaralandırılmış son kayıp asteroidi tarihe karıştırmıştır.[12] Küçük gezegenler yalnızca numaralandırıldıktan sonra bir isim almaya hak kazanırlar. Genellikle keşfeden kişinin bir isim seçmek için 10 yıl kadar süresi vardır; birçok küçük gezegen günümüzde isimsiz kalmaktadır. Özellikle yirminci yüzyılın sonlarına doğru, LINEAR gibi büyük ölçekli otomatik asteroit keşif programları keşiflerin hızını o kadar artırmıştır ki, küçük gezegenlerin büyük çoğunluğu büyük olasılıkla hiçbir zaman isim alamayacaktır.
Bu nedenlerle, sayı dizisi keşif zaman çizelgesiyle yalnızca yaklaşık olarak eşleşmektedir. Kayıp küçük gezegenler gibi uç durumlarda, önemli bir uyumsuzluk olabilir: örneğin yüksek numaralı 69230 Hermes ilk olarak 1937'de keşfedilmiş, ancak 2003 yılına kadar kaybolmuştur. Ancak yeniden keşfedildikten sonra yörüngesi belirlenebilmiş ve kendisine bir numara atanabilmiştir.
MPC 1,000'den fazla profesyonel ve amatör gök bilimciyi küçük gezegen kaşifi olarak kabul etmektedir. Bunların birçoğu sadece birkaç küçük gezegen keşfetmiş ya da yalnız bir tanesini diğer kaşiflerle birlikte keşfetmiştir. Üstelik bir kaşifin mutlaka bir insan olması da gerekmemektedir. Keşifçi olarak tanınan yaklaşık 300 program, araştırma ve gözlemevi bulunmaktadır. Bunlar arasında az sayıdaki bir grup ABD programı ve araştırması bugüne kadar yapılan keşiflerin çoğunu gerçekleştirmiştir (bkz. pasta grafik). Sayıları her yıl on binlerle ifade edilen küçük gezegenlerin toplam sayısı arttığından, tüm istatistiki rakamlar sürekli değişmektedir. Bu maddede gösterilen ilk 10 kaşifin aksine, MPC keşiflerin toplamını biraz daha farklı bir şekilde, yani farklı kaşif gruplarına göre özetlemektedir. Örneğin, Palomar-Leiden Araştırması'nda keşfedilen cisimler doğrudan programın baş araştırmacılarına atfedilmektedir.[15]
Küçük Güneş Sistemi cisimlerinin astrometrik gözlemlerini MPC'ye rapor eden gözlemevleri, teleskoplar ve araştırmalar, Palomar Gözlemevi için 675 veya Mount Lemmon Araştırması için G96 gibi sayısal veya alfanümerik bir kod almaktadır. Bu şekilde kodlanmış sınıflamalarda MPC bir veya birkaç astronom yerine araştırma veya programı keşfeden olarak atfetmektedir.[16]
Bu katalogda, küçük gezegenler 8 ana yörünge grubundan birine sınıflandırılmış ve farklı bir renkle vurgulanmıştır. Bunlar:
Dünya'ya yakın cisim | Asteroit kuşağı (iç) | Asteroit kuşağı (dış) | Centaur |
Mars'la kesişen | Asteroit kuşağı (orta) | Jüpiter truvaları | Neptün ötesi cisim |
Sınıflandırılmamış | |||
Küçük gezegenlerin büyük çoğunluğu, Güneş'e 2,5 ve 2,82 AU mesafede bulunan iki Kirkwood boşluğu ile ayrılan asteroit kuşağının iç, orta ve dış kısımları arasında eşit olarak dağılmıştır. Tüm küçük gezegenlerin yaklaşık %97,5'i ana asteroit kuşağı asteroitleridir (MBA), Jüpiter truvaları, Mars geçişli ve Dünya'ya yakın asteroitlerin her biri genel nüfusun %1'ini veya daha azını oluşturmaktadır. Şimdiye kadar sadece az sayıda uzak küçük gezegen, yani centaurlar ve Neptün ötesi nesneler numaralandırılmıştır. Kısmi listelerde, "kategori" adlı sütundaki veriler bu ana gruplandırmayı daha rafine hale getirmektedir:
Ana yörünge grubu(c) | KG'ler (#) | KG'ler (%) | Dağılım | Yörünge kriterleri |
---|---|---|---|---|
Dünya'ya yakın cisim(a) | 3.279 | 0,47% | q < 1.3 AU | |
Mars kesişen | 6.886 | 0,98% | 1,3 AU < q < 1,666 AU; a < 3,2 AU | |
MBA (İç) | 12.265 | 1,75% | a < 2,5 AU; q > 1,666 AU | |
MBA (Orta) | 648.249 | 92,61% | 2,5 AU < a < 2,82 AU; q > 1,666 AU | |
MBA (Dış) | 20.575 | 2,94% | 2,82 AU < a < 4,6 AU; q > 1,666 AU | |
Jüpiter truvalısı | 7.543 | 1,08% | 4,6 AU < a < 5,5 AU; e < 0,3 | |
Centaur | 180 | 0,03% | 5,5 AU < a < 30,1 AU | |
Neptün ötesi cisim | 997 | 0,14% | a > 30,1 AU | |
Toplam (numaralandırılmış) | 699.991(b) | 100% | Kaynak: JPL's SBDB[25] |
Varsa, bir küçük gezegenin metre (m) veya kilometre (km) cinsinden ortalama çapı, Küçük Cisim Veritabanı'nın da benimsediği NASA'nın Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Kaşifi'nin NEOWISE görevinden alınmıştır.[26] Ortalama çaplar 100 kilometreden küçükse anlamlı iki haneye yuvarlanır. Tahminler italiktir ve cismin yörünge parametrelerinden elde edilen varsayılan bir albedo veya varsa aileye özgü ortalama albedo kullanılarak büyüklük-çap dönüşümünden hesaplanmıştır (ayrıca bkz. asteroit ailesi tablosu).[lower-alpha 5]
Bu, numaralandırılmış küçük gezegenlerin (LoMP) mevcut tüm kısmi listelerine genel bir bakıştır. Her bir tablo 100.000 küçük gezegeni, her bir hücre ise sırayla numaralandırılmış 1.000 cisimden oluşan belirli bir kısmi listeyi temsil etmektedir. Veriler Küçük Gezegen Merkezi'nden alınmıştır.[1]
1–1000 | 1,001 | 2,001 | 3,001 | 4,001 | 5,001 | 6,001 | 7,001 | 8,001 | 9,001 |
10,001 | 11,001 | 12,001 | 13,001 | 14,001 | 15,001 | 16,001 | 17,001 | 18,001 | 19,001 |
20,001 | 21,001 | 22,001 | 23,001 | 24,001 | 25,001 | 26,001 | 27,001 | 28,001 | 29,001 |
30,001 | 31,001 | 32,001 | 33,001 | 34,001 | 35,001 | 36,001 | 37,001 | 38,001 | 39,001 |
40,001 | 41,001 | 42,001 | 43,001 | 44,001 | 45,001 | 46,001 | 47,001 | 48,001 | 49,001 |
50,001 | 51,001 | 52,001 | 53,001 | 54,001 | 55,001 | 56,001 | 57,001 | 58,001 | 59,001 |
60,001 | 61,001 | 62,001 | 63,001 | 64,001 | 65,001 | 66,001 | 67,001 | 68,001 | 69,001 |
70,001 | 71,001 | 72,001 | 73,001 | 74,001 | 75,001 | 76,001 | 77,001 | 78,001 | 79,001 |
80,001 | 81,001 | 82,001 | 83,001 | 84,001 | 85,001 | 86,001 | 87,001 | 88,001 | 89,001 |
90,001 | 91,001 | 92,001 | 93,001 | 94,001 | 95,001 | 96,001 | 97,001 | 98,001 | 99,001 |
100,001 | 101,001 | 102,001 | 103,001 | 104,001 | 105,001 | 106,001 | 107,001 | 108,001 | 109,001 |
110,001 | 111,001 | 112,001 | 113,001 | 114,001 | 115,001 | 116,001 | 117,001 | 118,001 | 119,001 |
120,001 | 121,001 | 122,001 | 123,001 | 124,001 | 125,001 | 126,001 | 127,001 | 128,001 | 129,001 |
130,001 | 131,001 | 132,001 | 133,001 | 134,001 | 135,001 | 136,001 | 137,001 | 138,001 | 139,001 |
140,001 | 141,001 | 142,001 | 143,001 | 144,001 | 145,001 | 146,001 | 147,001 | 148,001 | 149,001 |
150,001 | 151,001 | 152,001 | 153,001 | 154,001 | 155,001 | 156,001 | 157,001 | 158,001 | 159,001 |
160,001 | 161,001 | 162,001 | 163,001 | 164,001 | 165,001 | 166,001 | 167,001 | 168,001 | 169,001 |
170,001 | 171,001 | 172,001 | 173,001 | 174,001 | 175,001 | 176,001 | 177,001 | 178,001 | 179,001 |
180,001 | 181,001 | 182,001 | 183,001 | 184,001 | 185,001 | 186,001 | 187,001 | 188,001 | 189,001 |
190,001 | 191,001 | 192,001 | 193,001 | 194,001 | 195,001 | 196,001 | 197,001 | 198,001 | 199,001 |
200,001 | 201,001 | 202,001 | 203,001 | 204,001 | 205,001 | 206,001 | 207,001 | 208,001 | 209,001 |
210,001 | 211,001 | 212,001 | 213,001 | 214,001 | 215,001 | 216,001 | 217,001 | 218,001 | 219,001 |
220,001 | 221,001 | 222,001 | 223,001 | 224,001 | 225,001 | 226,001 | 227,001 | 228,001 | 229,001 |
230,001 | 231,001 | 232,001 | 233,001 | 234,001 | 235,001 | 236,001 | 237,001 | 238,001 | 239,001 |
240,001 | 241,001 | 242,001 | 243,001 | 244,001 | 245,001 | 246,001 | 247,001 | 248,001 | 249,001 |
250,001 | 251,001 | 252,001 | 253,001 | 254,001 | 255,001 | 256,001 | 257,001 | 258,001 | 259,001 |
260,001 | 261,001 | 262,001 | 263,001 | 264,001 | 265,001 | 266,001 | 267,001 | 268,001 | 269,001 |
270,001 | 271,001 | 272,001 | 273,001 | 274,001 | 275,001 | 276,001 | 277,001 | 278,001 | 279,001 |
280,001 | 281,001 | 282,001 | 283,001 | 284,001 | 285,001 | 286,001 | 287,001 | 288,001 | 289,001 |
290,001 | 291,001 | 292,001 | 293,001 | 294,001 | 295,001 | 296,001 | 297,001 | 298,001 | 299,001 |
300,001 | 301,001 | 302,001 | 303,001 | 304,001 | 305,001 | 306,001 | 307,001 | 308,001 | 309,001 |
310,001 | 311,001 | 312,001 | 313,001 | 314,001 | 315,001 | 316,001 | 317,001 | 318,001 | 319,001 |
320,001 | 321,001 | 322,001 | 323,001 | 324,001 | 325,001 | 326,001 | 327,001 | 328,001 | 329,001 |
330,001 | 331,001 | 332,001 | 333,001 | 334,001 | 335,001 | 336,001 | 337,001 | 338,001 | 339,001 |
340,001 | 341,001 | 342,001 | 343,001 | 344,001 | 345,001 | 346,001 | 347,001 | 348,001 | 349,001 |
350,001 | 351,001 | 352,001 | 353,001 | 354,001 | 355,001 | 356,001 | 357,001 | 358,001 | 359,001 |
360,001 | 361,001 | 362,001 | 363,001 | 364,001 | 365,001 | 366,001 | 367,001 | 368,001 | 369,001 |
370,001 | 371,001 | 372,001 | 373,001 | 374,001 | 375,001 | 376,001 | 377,001 | 378,001 | 379,001 |
380,001 | 381,001 | 382,001 | 383,001 | 384,001 | 385,001 | 386,001 | 387,001 | 388,001 | 389,001 |
390,001 | 391,001 | 392,001 | 393,001 | 394,001 | 395,001 | 396,001 | 397,001 | 398,001 | 399,001 |
400,001 | 401,001 | 402,001 | 403,001 | 404,001 | 405,001 | 406,001 | 407,001 | 408,001 | 409,001 |
410,001 | 411,001 | 412,001 | 413,001 | 414,001 | 415,001 | 416,001 | 417,001 | 418,001 | 419,001 |
420,001 | 421,001 | 422,001 | 423,001 | 424,001 | 425,001 | 426,001 | 427,001 | 428,001 | 429,001 |
430,001 | 431,001 | 432,001 | 433,001 | 434,001 | 435,001 | 436,001 | 437,001 | 438,001 | 439,001 |
440,001 | 441,001 | 442,001 | 443,001 | 444,001 | 445,001 | 446,001 | 447,001 | 448,001 | 449,001 |
450,001 | 451,001 | 452,001 | 453,001 | 454,001 | 455,001 | 456,001 | 457,001 | 458,001 | 459,001 |
460,001 | 461,001 | 462,001 | 463,001 | 464,001 | 465,001 | 466,001 | 467,001 | 468,001 | 469,001 |
470,001 | 471,001 | 472,001 | 473,001 | 474,001 | 475,001 | 476,001 | 477,001 | 478,001 | 479,001 |
480,001 | 481,001 | 482,001 | 483,001 | 484,001 | 485,001 | 486,001 | 487,001 | 488,001 | 489,001 |
490,001 | 491,001 | 492,001 | 493,001 | 494,001 | 495,001 | 496,001 | 497,001 | 498,001 | 499,001 |
500,001 | 501,001 | 502,001 | 503,001 | 504,001 | 505,001 | 506,001 | 507,001 | 508,001 | 509,001 |
510,001 | 511,001 | 512,001 | 513,001 | 514,001 | 515,001 | 516,001 | 517,001 | 518,001 | 519,001 |
520,001 | 521,001 | 522,001 | 523,001 | 524,001 | 525,001 | 526,001 | 527,001 | 528,001 | 529,001 |
530,001 | 531,001 | 532,001 | 533,001 | 534,001 | 535,001 | 536,001 | 537,001 | 538,001 | 539,001 |
540,001 | 541,001 | 542,001 | 543,001 | 544,001 | 545,001 | 546,001 | 547,001 | 548,001 | 549,001 |
550,001 | 551,001 | 552,001 | 553,001 | 554,001 | 555,001 | 556,001 | 557,001 | 558,001 | 559,001 |
560,001 | 561,001 | 562,001 | 563,001 | 564,001 | 565,001 | 566,001 | 567,001 | 568,001 | 569,001 |
570,001 | 571,001 | 572,001 | 573,001 | 574,001 | 575,001 | 576,001 | 577,001 | 578,001 | 579,001 |
580,001 | 581,001 | 582,001 | 583,001 | 584,001 | 585,001 | 586,001 | 587,001 | 588,001 | 589,001 |
590,001 | 591,001 | 592,001 | 593,001 | 594,001 | 595,001 | 596,001 | 597,001 | 598,001 | 599,001 |
600,001 | 601,001 | 602,001 | 603,001 | 604,001 | 605,001 | 606,001 | 607,001 | 608,001 | 609,001 |
610,001 | 611,001 | 612,001 | 613,001 | 614,001 | 615,001 | 616,001 | 617,001 | 618,001 | 619,001 |
620,001 | 621,001 | 622,001 | 623,001 | 624,001 | 625,001 | 626,001 | 627,001 | 628,001 | 629,001 |
630,001 | 631,001 | 632,001 | 633,001 | 634,001 | 635,001 | 636,001 | 637,001 | 638,001 | 639,001 |
640,001 | 641,001 | 642,001 | 643,001 | 644,001 | 645,001 | 646,001 | 647,001 | 648,001 | 649,001 |
650,001 | 651,001 | 652,001 | 653,001 | 654,001 | 655,001 | 656,001 | 657,001 | 658,001 | 659,001 |
660,001 | 661,001 | 662,001 | 663,001 | 664,001 | 665,001 | 666,001 | 667,001 | 668,001 | 669,001 |
670,001 | 671,001 | 672,001 | 673,001 | 674,001 | 675,001 | 676,001 | 677,001 | 678,001 | 679,001 |
680,001 | 681,001 | 682,001 | 683,001 | 684,001 | 685,001 | 686,001 | 687,001 | 688,001 | 689,001 |
690,001 | 691,001 | 692,001 | 693,001 | 694,001 | 695,001 | 696,001 | 697,001 | 698,001 | 699,001 |
Aşağıdakiler, fiziksel özelliklere, yörünge özelliklerine veya keşif koşullarına göre küçük gezegenlerin listeleridir:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.