Halis Bayancuk

Halis Bayancuk ya da bilinen takma adıyla Ebu Hanzala (Türkçe: Hanzala'nın Babası) (1984, Diyarbakır), Zaza asıllı Türk İslami köktendinci.

Halis Bayancuk
Doğum	1984 Diyarbakır, Türkiye
Etnik köken	Zaza
Vatandaşlık	Türkiye
Eğitim	El-Ezher Üniversitesi
Meslek	Vaiz, yazar
Organizasyon	Tevhid Dergisi
Memleket	Bingöl
Evlilik	Zeynep Bayancuk (2006–günümüz)
Çocuk(lar)	1
Ebeveyn(ler)	Hacı Bayancuk

Çeşitli zamanlarda El-Kaide ve IŞİD soruşturmalarında göz altına alınması ve ardından serbest bırakılmasıyla ve IŞİD'in "Türkiye emiri" olduğu iddiasıyla gündeme gelmiştir.^[1] 2017 yılında son kez tutuklanmış, yargılandığı davanın Şubat 2021'de açıklanan kararıyla "silahlı terör örgütü kurma veya yönetme" suçundan 12 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.^[2] Cezası Silivri Cezaevi'nde infaz edilmekteyken 11 Temmuz 2023 tarihinde delil yetersizliğinden tahliye edilmiştir.^[3] IŞİD tarafından kafir ilan edilip ölüm tehditleri almıştır.^[4]

İlk yılları ve eğitimi

1984 yılında Hacı Bayancuk ve Halide Bayancuk'un oğlu olarak Diyarbakır'da doğdu.^[5] Muhlis adında bir erkek kardeşi, Özlem adında bir ablası vardır. Aslen Bingöl'ün Yamaç Köyü'ndeki Zaza bir aileden gelmektedir.^[6] Babası, Hizbullah yöneticilerinden olan ve Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okkan suikastının planlayıcısı olarak hüküm giyen Hacı Bayancuk'tur.^[7][8]

1998 yılına kadar Diyarbakır'da kaldı ve ilköğrenimini bu kentteki devlet okullarında tamamladı. Babası Hacı Bayancuk'un kanun kaçağı olması nedeniyle Adana, Kayseri ve İstanbul gibi çeşitli illerde yaşadı ve din adamlarından özel dersler aldı. 2000 yılında İstanbul'da gözaltına alındı ve iki hafta ev hapsinde tutuldu. Ardından Diyarbakır'a döndü ve Diyarbakır İmam Hatip Lisesi'nde eğitimine devam etti. El-Ezher Üniversitesi'nde okumak üzere Mısır'a gitti, ama eğitim vizesi alamadığı için bu amacına ulaşamadı. Mısır'da yaşamaya devam etti, Arapça öğrendi ve çeşitli İslâmî gruplarla tanıştı.

Mısır'da yaklaşık beş yıl kaldıktan sonra 2007 yılında Türkiye'de bulunduğu sırada Mısır yetkilileri tarafından ülkeye girişi yasaklandı. Bunun üzerine İstanbul'un Bağcılar ve Bayrampaşa bölgelerinde sohbetlere başlayarak Selefî anlayışa sahip insanları etrafında toplamaya başladı. Bir yandan da sosyal medya aracılığıyla geniş kitlelere ulaşabilmek için "TevhidDersleri.org" sitesini kurup Tevhid Dergisi'ni çıkardı.^[9] "Halis Bayancuk Hoca" isimli resmî YouTube sayfası bulunmaktadır.

El-Kaide/IŞİD üyeliği iddiası

El-Kaide ve IŞİD'e yönelik operasyonlarda tutuklanan Bayancuk'un IŞİD'in "Türkiye emiri" olduğu iddia edildi.^[10] Kendisi bu iddiayı ve IŞİD'le bağlantılı olduğu savını reddetti,^[11][12] fakat yargılandığı davanın 2021 yılında açıklanan kararıyla "silahlı terör örgütü kurma veya yönetme" suçundan 12 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, Halis Bayancuk'un, şartlar oluşmadığından ve yeterli delil elde edilemediğinden "Anayasa'yı ihlal" suçundan beraatine hükmetmiştir.^[13]

Bayancuk, Aralık 2014'te sosyal medyada paylaştığı videosunda IŞİD hakkında, "IŞİD bizim Müslüman kardeşimizdir. Onlara yönelik her bir saldırıyı bize yapılmış sayarız. Ben inanıyorum ki o savaş akide savaşıdır. Ben o kardeşlerimin yanındayım." dedi.^[14][15] Fakat daha sonra IŞİD hakkında yapmış olduğu eleştirilerden dolayı örgüt tarafından "kâfir" ilan edildiği ve ölüm tehditleri aldığı öne sürüldü.^[16]

Buna ek olarak Bayancuk'un; IŞİD'in İstanbul lideri olduğu iddia edilen Ebu Ubeyde kod adlı İlyas Aydın ile ilişki içinde olduğu; kendisine bağlı kişiler aracılığıyla IŞİD'in yerel örgütlenmeleriyle bağlantı kurduğu;^[9] IŞİD'e üye kazandırmak için gizli mescit açtığı ve piknik organizasyonları düzenlediği^[17] öne sürüldü.^{[18][19][20][21]}

Tutuklanmaları

Bayancuk, ilk kez tutuklandığı Nisan 2008'den, hüküm giydiği Şubat 2021'e kadar olan dönemde farklı mahkemelerce verilen gözaltı ve tutuklama kararları kapsamında toplamda 8 yıl tutuklu kaldı.^[22]

Lideri olduğu grubun bir sinagoga eylem düzenleyeceği iddiasıyla 35 kişi ile beraber 1 Nisan 2008 tarihinde gözaltına alındı ve üç gün sonra tutuklandı. Bir yıl tutuklu kaldıktan sonra 15 Mayıs 2009'da tahliye edildi.

12 Nisan 2011'de ikinci kez tutuklandı ve yaklaşık iki yıldan sonra 24 Ocak 2013'te delil yetersizliği nedeniyle tahliye edildi.

14 Ocak 2014'te El-Kaide operasyonu çerçevesinde tutuklandı.^[23] Ardından Irak ve Şam İslam Devleti'nin Türkiye lideri olduğu iddia edildi.^[24] 9 Ekim 2014'te yeniden serbest bırakıldı. Star Gazetesi'ne verdiği röportajda Gülen Cemaati'nin kendisine komplo kurduğunu iddia etti.^[25]

23 Temmuz 2015'te dördüncü kez IŞİD operasyonu kapsamında gözaltına alındı ve ardından tutuklandı. 24 Mart 2016'da yeniden tahliye edildi. Beşinci kez 26 Ağustos 2016'da gözaltına alındı ve ardından serbest bırakıldı. 8 Mart 2017'de Ankara'da konuşmacı olarak katılacağı panelin valilik tarafından iptal edilmesinden ötürü valilik çalışanlarına "müşrik" deyip tehdit savurduğu için altıncı kez gözaltına alındı. Beş gün sonra serbest bırakıldı.

30 Mayıs 2017'de IŞİD'in üst düzey yöneticisi olduğu iddiasıyla yedinci kez göz altına alındı, 7 Haziran 2017'de tutuklandı.^[26] Müebbet hapis cezasıyla yargılanmasına başlandı.^[11] 9 Nisan 2020 tarihinde görülen ilk duruşmada hakkında tahliye kararı verildi, ancak cezaevinden çıkmadan hakkında yakalama kararı çıkarıldı ve yeniden tutuklandı.^[27]

Yargılandığı davada Şubat 2021'de açıklanan kararla, "silahlı terör örgütü kurma veya yönetme" suçundan 12 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı.^[2] 11 Temmuz 2023 tarihinde “kaçma şüphesi bulunmadığı” gerekçesiyle^[28] tahliye edildi.^[3]

Kişisel yaşamı

Mısır'da bulunduğu sırada, 2006 yılında Zeynep Özer (d. 1981) ile evlendi. Bu evlilikten Muhammed Hanzala (d. 2016) adında bir oğlu oldu.

Eserleri

• 4 Asıl
• Akaid Dersleri
• El-Esmau'l Husna (iki cilt)
• Gençlerle Hasbihal
• Güncel İtikad Meseleleri
• Hüküm ve Hikmetleriyle Ramazan ve Oruç
• İhtilaf Fıkhı
• Kalp Katılığının Zararları
• Laileheillallah
• Müslümanların Allah'a Karşı Sorumlukları
• Müslümanların Birbirlerine Karşı Sorumlulukları
• Müslümanların Emirlerine Karşı Sorumlulukları
• Ramazan Mektubu
• Tasavvuf
• Tevhid Kur'an'ı Kerim Meali
• Tüm Rasullerin Ortak Müjdesi
• Vahyin Rehberliğinde En'âm Suresi Tefsiri
• Vahyin Rehberliğinde İbrahim ve Hicr Suresi Tefsiri