Benî Haşim

Bu madde Peygamber Muhammed'in ailesinin torunları hakkındadır. Ürdün kraliyet ailesi için Hâşimoğulları (Hicaz) sayfasına bakınız.

Benî Haşim veya asıl Hâşimoğulları (Arapça: بنو هاشم), İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Kureyş'in alt kolu olan bir Arap aşiretidir. Adını Muhammed'in büyük dedesi Hâşim bin Abdümenâf'tan almıştır.

Benî Haşim بنو هاشم
Kureyş ve Adnaniler
Aktif bölge(ler)	Mekke, Hicaz, Orta Doğu, Güney Asya, Güneydoğu Asya, Kuzey Afrika, Afrika Boynuzu
Milliyet	Arap
Etimoloji	El-Hâşimi
Ana hanedan	Kureyş
Kurucu	Hâşim bin Abdümenâf
Alt kolları	Abbâsî Hanedanı Fatımiler

Bu ailenin üyeleri ve özellikle bu soydan gelenler Haşimîler, Hâşimoğulları veya Bakara olarak da anılır ve genellikle el-Haşimî soyadını taşırlar. Ayrıca bu soyun mensupları, özellikle de soylarını kızı Fatıma aracılığıyla Muhammed'e dayandıranlar, Şerîf (Seyyid ile eşanlamlıdır) ünvanına sahiptirler.^[1]

8. yüzyıldan itibaren Haşimî soyu bir asalet nişanesi olarak görülmeye başlanmış ve birçok hanedanın yönetimlerini meşrulaştırdıkları bir temeli oluşturmuştur.^[2] Haşimî kökenli olduğunu savunan en ünlü İslam hanedanlarından bazıları; Abbasiler (750-945 yılları arasında Bağdat'ta hüküm sürmüş; 945-1258 yılları arasında Bağdat'ta ve 1261-1517 yılları arasında Kahire'de hükümdar olmasalar bile halifeliği elinde tutmuştur), Fatımiler (909-1171 yılları arasında Kahire'de hüküm sürmüş ve halifelik iddiasında bulunmuştur), Aleviler (1631'den günümüze Fas hükümdarları) ve Hâşimoğulları'dır (1921'den günümüze Ürdün hükümdarları).^[3]

Tarihçe

Aile adını İslam peygamberi Muhammed'in büyük dedesi Hâşim bin Abdümenâf'tan almıştır. Kendisi bir Ezd aşireti olan Beni Neccar'dan Selma bint Amr ile evliydi.^[4][5]

İslamiyet öncesi Araplar arasında insanlar kendilerini kabilelerine, aşiretlerine ve daha sonra da hanedan/ailelerine göre sınıflandırırlardı. İki ana kabile türü vardı: Adnaniler (kuzey, orta ve batı Arabistan Araplarının geleneksel atası Adnan'ın soyundan gelenler) ve Kahtaniler (güney ve güney doğu Arabistan Araplarının geleneksel atası Kahtan'ın soyundan gelenler).^[6][7] Benî Haşim, Kureyş kabilesinin alt kollarından biridir^[8] ve bir Adnanî aşiretidir.

Hanedanlar ve Aşiretler

Aşağıdaki hanedanlar ve aşiretler Haşimî soyundan geldiklerini iddia etmektedirler:

Avrupa

• Hammûdî Hanedanı

Arabistan

• Hâşimoğulları^[9]
• Abbâsî Hanedanı^[10]
• Fâtımîler Hanedanı^[11]
• Raşid Hanedanı, Yemen^[12]
• Mütevekkilî Hanedanı^[12]

Afrika

• Alevî Hanedanı^[9]
• Saadiler^[9]
• Fâtımîler Hanedanı^[11]
• İdrîsîler^[12]
• Senusiler, Libya
• İshak (kabile)

Aile mensupları

• Haşim bin Abdimenaf: Peygamberin büyük-büyükbabası
• Abdülmuttalib bin Haşim: Peygamberin büyükbabası
• Abdullah bin Abdulmuttalib: Peygamberin babası
• Abbas bin Abdulmuttalib: Peygamberin amcası
• Ebu Talib (İmran): Peygamberin amcası
• Muhammed bin Abdullah: İslam peygamberi
• Ali bin Ebu Talib: Ebu Talib'in oğlu, peygamberin kuzeni ve damadı
• Zeynep bint Muhammed: Peygamberin kızı,
• Ümmü Gülsüm bint Muhammed: Peygamberin kızı,
• Rukiyye bint Muhammed: Peygamberin kızı,
• Fatıma Zehra: Peygamberin kızı, Ali'nin eşi
• Talib bin Ebu Talib: Ebu Talib'in oğlu, Ali'nin kardeşi.
• Akil bin Ebu Talib: Ebu Talib'in oğlu, Ali'nin kardeşi.
• Cafer bin Ebu Talib: Ebu Talib'in oğlu, Ali'nin kardeşi.
• Hasan bin Ali: Ali ve Fatıma'nın oğlu, peygamberin torunu.
• Hüseyin bin Ali: Ali ve Fatıma'nın oğlu, peygamberin torunu.
• Abbas bin Ali: Ali ve Ümmü'l-Benîn'in oğlu
• Muhsin bin Ali: Ali ve Fatıma'nın oğlu, peygamberin torunu.
• Zeyneb bint Ali: Ali ve Fatıma'nın kızı, peygamberin torunu.
• Ümmü Gülsüm bint Ali: Ali ve Fatıma'nın kızı, peygamberin torunu.
• Ali bin Hüseyin: Hüseyin'in oğlu, Halife Ali'nin torunu.
• Ali Asgar bin Hüseyin: Hüseyin'in oğlu, Halife Ali'nin torunu.
• Zeynelâbidîn: Hüseyin'in oğlu, Halife Ali'nin torunu. (Kerbela olayından tek erkek sağ olarak kurtulmuş ve Ehli-beyt'in, peygamberin soyunu on iki imamlar devam ettirmiştir.)

Soy ağacı

Kilâb bin Mürre

Fatıma bint Sa'd

Zühre bin Kilab Beni Zühre aşiretinin isim babası ve annesinin babasının dedesi

Kusay bin Kilab dedesinin dedesinin babası

Hubba bint Hulail dedesinin dedesinin annesi

Abdimenaf bin Zühre annesinin dedesi

Abdimenaf bin Kusayy dedesinin dedesi

Atikah bint Murrah dedesinin babaannesi

Vehb bin Abdimenaf anne tarafından dedesi

Haşim bin Abdimenaf (Haşimoğulları'nın atası) babasının dedesi

Selma bint Amr babasının babaannesi

Fatıma bint Amr babaannesi

Abdülmuttalib baba tarafından dedesi

Halah bint Wahb üvey babaannesi

Âmine annesi

Abdullah babası

Ebu Talib bin Abdulmuttalib amcası

Az-Zubayr amcası

Haris amcası

Hamza yarı-amcası

Süveybe ilk sütannesi

Halime ikinci sütannesi

Abbâs bin Abd el-Muttalib yarı-amcası Abbâsîler

Ebu Leheb yarı-amcası

6 diğer oğulları and 6 diğer kızları

Muhammed

Hatice bint Hüveylid ilk eşi

Abdullah bin Abbas baba tarafından kuzeni

Fatıma kızı

Ali baba tarafından kuzeni

Kâsım oğlu

Abdullah oğlu

Zeyneb bint Muhammed kızı

Rukiyye bint Muhammed kızı

Osman bin Affan dâmadı soyağacı

Ümmü Gülsüm binti Muhammed kızı

Zeyd mânevî oğlu

Ali bin Zeyneb torunu

Ümâme bint Ebü'l-Âs kız torunu

Abdullah bin Osman torunu

Reyhâne bint Zeyd (evliliği tartışmalı)

Üsame bin Zeyd mânevî torunu

Muhsin bin Ali torunu

Hasan bin Ali torunu

Hüseyin bin Ali torunu

Ümmü Gülsüm bint Ali kız torunu

Zeyneb bint Ali kız torunu

Safiyye bint Huyey onuncu / onbirinci eşi*

Ebu Bekir kaynatası soyağacı

Sevde bint Zem'a ikinci / üçüncü eşi*

Ömer bin Hattab kaynatası soyağacı

Ümmü Seleme altıncı eşi

Cüveyriye bint Haris sekizinci eşi

Meymûne bint Haris onbirinci / onikinci eşi*

Aişe ikinci / üçüncü eşi

Zeyneb bint Huzeyme beşinci eşi

Hafsa bint Ömer dördüncü eşi

Zeyneb bint Cahş yedinci eşi

Ümmü Habibe dokuzuncu eşi

Mâriye el-Kıbtiyye onüçüncü eşi

İbrahim oğlu

Ayrıca bakınız

• Muhammed devrinde Müslümanlar ile temas kuran gayrimüslimler
• Abbâsî halifeler listesi
• Seyyid
• Emevî halifeler listesi

Kaynakça

Dipnot

1. Van Arendonk, C.; Graham, W.A. (1960–2007). "Sharīf". Bearman, P. J.; Bianquis, Th.; Bosworth, C. E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W. P. (Ed.). Encyclopaedia of Islam, Second Edition. 7 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024.
2. Van Arendonk & Graham 1960–2007.
3. Routledge, Bruce (26 Temmuz 2004). Moab in the Iron Age: Hegemony, Polity, Archaeology (İngilizce). University of Pennsylvania Press. s. 236. ISBN 978-0-8122-3801-3.
4. al-Tabari, Abu Jafar. The History of al-Tabari Vol. 6: Muhammad at Mecca. p. 125.
5. The Agrarian System of Islam Muḥammad Taqī Amīnī Idarah-i Adabiyat-i Delli, 1991
6. Reuven Firestone (1990). Journeys in Holy Lands: The Evolution of the Abraham-Ishmael Legends in Islamic Exegesis. s. 72. ISBN 9780791403310. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2024.
7. Göran Larsson (2003). Ibn García's Shuʻūbiyya Letter: Ethnic and Theological Tensions in Medieval al-Andalus. s. 170. ISBN 9004127402.
8. Al-Mubarakpuri, Safi-ur-Rahman (2002). The Sealed Nectar (Ar-Raheeq Al-Makhtum). Darussalam. s. 30. ISBN 1591440718.
9. Vachon, Boudreau & Cogné 1998, s. 236.
10. Hoiberg 2010, s. 10.
11. Vachon, Boudreau & Cogné 1998, s. 238.
12. Vachon, Boudreau & Cogné 1998, s. 235.

Genel

• Hoiberg, Dale H., (Ed.) (2010). "Abbasid Dynasty". Encyclopædia Britannica. 15th. I: A-Ak – Bayes. Chicago, IL. ISBN 978-1-59339-837-8.
• Vachon, Auguste; Boudreau, Claire; Cogné, Daniel (1998). Genealogica & Heraldica: Ottawa 1996 (İngilizce). University of Ottawa Press. ISBN 978-0-7766-1600-1.