Francis Aston

Başlığın diğer anlamları için William Aston sayfasına bakınız.

Francis William Aston (d. 1 Eylül 1877 – ö. 20 Kasım 1945) Britanyalı kimyager ve fizikçi, 1922 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

Francis William Aston
Doğum	01 Eylül 1877(1877-09-01) Harborne, Birmingham
Ölüm	20 Kasım 1945 (68 yaşında) Cambridge
Milliyet	Birleşik Krallık
Eğitim	Birmingham Üniversitesi Cambridge Üniversitesi
Ödüller	Nobel Kimya Ödülü (1922)
Kariyeri
Dalı	Kimya, fizik
Çalıştığı kurumlar	Cambridge Üniversitesi
Doktora danışmanı	J. J. Thomson

Francis Aston, Harborne, Birmingham'da, William Aston ve Fanny Charlotte Hollis çiftinin üçüncü çocuğu ve ikinci oğulları olarak 1 Eylül 1877'de doğdu. Worcestershire'daki Harborne Vicarage Okulu ve Malvern Koleji'nde yatılı öğrenci olarak okudu.

1893 yılında Mason Koleji'nde üniversite eğitimine başladı, sonraki bir kısmını ise Birmingham Üniversitesi'nde okudu. Bu okullarda fizik dalında John Henry Poynting, kimyada Edward Frankland ve William A. Tilden gibi hocalara sahipti. 1896'dan sonra, babasının evindeki özel laboratuvarında organik kimya alanında ek araştırmalar yaptı. 1898'de Forster Scholarship tarafından finanse edilerek Frankland'ın bir öğrencisi olarak çalışmaya başladı; çalışmalarında tartarik asit bileşiklerinin optik özellikleriyle ilgilendi. Birmingham'da fermantasyon kimyası üzerine çalıştı ve 1900'da W. Butler & Co. Brewery şirketi tarafından işe alındı. 1903'te John Henry Poynting'in asistanı olarak Birmingham Üniversitesi'ne dönünceye kadar burada çalıştı.

Birmingham Üniversitesi'nden aldığı destek ile, onun fizik dalındaki araştırmaları sayesinde 1890'ların ortalarında radyoaktivite ve X-ray'in keşfi gerçekleştirilmiştir. Aston bir elektron deşarj tüpü kullanarak çeşitli çalışmalar yapmıştır. Araştırması, günümüzde Aston karanlık alanı olarak bilinen Crookes karanlık alanı ile sesleri araştırmasına olanak sağlamıştır.^[1][2][3]

Babasının ölümünden sonra, 1908 yılında dünya turu yapan Aston, 1909'da Birmingham Üniversitesi'nde okutman olarak görevlendirilmiş fakat 1910'da J. J. Thomson'un davetiyle Cambridge'deki Cavendish Laboratuvar'ına geçmiştir.

İzotoplar konusunda, kimyasal elementlerin izotoplarını ayırabilen bir kütle spektrometresi yapımı hakkında spekülasyonlar vardı. Aston ilk olarak neon elementinin izotoplarını tanımlamayı başarmış, bunu klor ve cıva takip etmiştir. Kütle spektrometresi yoluyla izotopların varlığını deneysel kanıtlar sağlama konusundaki araştırmalarını, I. Dünya Savaşı'yla durmuştur. Savaş boyunca, havacılık kaplamaları konusunda teknik asistan olarak Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde çalışmıştır.

I. Dünya Savaşı sonrası Cambridge'deki Cavendish Laboratuvar'ına geri dönen Aston, burada 1919 yılında yayınlayacağı ilk kütle spektrografını (günümüzdeki kütle spektrometresi) yapmıştır. Sonraları geliştirdiği bu araçlarla elektromanyetik alanında çalışmış, 212 doğal olarak oluşan izotop olduğunu tanımlamıştır. 1921'de Royal Society üyesi olmuş, takip eden yıl Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

İzotoplar üzerine çalışması tam sayılar kuralını formule etmesini sağlamıştır. Bu durumda "oksijen izotoplarının kütlesi tanımlanmış [16 olarak], tüm diğer izotopların kütlelerinin tam sayılara çok yakın olduğu bulunmuştur", bu kural nükleer enerjinin geliştirilmesinde kapsamlı olarak kullanılmıştır. Aston subatomik enerji kavramını ortaya atmış ve bu terimi 1936'da kullanmıştır.

Isotopes^[4] and Mass-spectra- and Isotopes^[5] (İzotoplar) adlı kitabı en iyi bilinen kitaplarındandır.

Aston astronomi ile de ilgilenmiştir. Güneş tutulması üzerine çalışmak için çeşitli turlara katılmıştır; 1925'te Benkoeben, 1932'de Sumatra, 1936'da Memphri, Kanada ve Kamishri, Japonya. Onun onuruna, bir Ay krateri Aston olarak adlandırılmıştır. 20 Kasım 1945'te ölmüştür.

Kaynakça

1. Francis William Aston (1907). "Experiments on a New Cathode Dark Space in Helium and Hydrogen". Proceedings of the Royal Society of London. Series A. 80 (535). ss. 45-49. doi:10.1098/rspa.1907.0072.
2. Francis William Aston (1907). "Experiments on the Length of the Cathode Dark Space with Varying Current Densities and Pressures in Different Gases". Proceedings of the Royal Society of London. Series. 79 (528). ss. 80-95. doi:10.1098/rspa.1907.0016.
3. Francis William Aston (1911). "The Distribution of Electric Force in the Crookes Dark Space". Proceedings of the Royal Society of London. Series A. 84 (573). ss. 526-535. doi:10.1098/rspa.1911.0005.
4. Aston, Francis William (1922). Isotopes. Londra: E. Arnold. ss. 152.
5. Aston, Francis William (1933). Mass-Spectra and Isotopes. Londra: Edward Arnold.

Dış bağlantılar

• Annotated bibliography for Francis Aston from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues
• Nobel Ödülü resmi sitesindeki Aston byografisi14 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Cambridge'deki Aston'un biyografisi