Tartarik asit (E 334); bitkilerde yaygın olarak bulunan, kristal yapılı, renksiz organik asit. Başta gıda sanayi olmak üzere çeşitli sanayi dallarında kullanılan bu asit, şarabın mayalanması esnasında potasyumun yan ürünü olarak elde edilir. Tartarik asidi bu karışımdan ilk olarak Carl Wilhem Scheele ayırmıştır. Şarap üretiminede ortaya çıkan atıklar potasyum hidroksitle nötralleştirilir. Çöken kalsiyum tartarın sülfürik asitle işlenmesiyle de tartarik asit oluşur.
Pratik Bilgiler Adlandırmalar, Tanımlayıcılar ...
Tartarik asit[1]
 |
Ball-and-stick model of L-(+)-tartaric acid |
| Adlandırmalar |
Tercih edilen IUPAC adı 2,3-Dihydroxybutanedioic acid |
Diğer adlar Tartaric acid
2,3-Dihydroxysuccinic acid
Threaric acid
Racemic acid
Uvic acid
Paratartaric acid
Winestone |
| Tanımlayıcılar |
|
|
|
|
| ChEBI |
|
| ChEMBL |
|
| ChemSpider |
|
| DrugBank |
|
| ECHA InfoCard |
100.121.903 |
| E numaraları |
E334 (antioksidanlar, ...) |
| KEGG |
|
| MeSH |
tartaric+acid |
|
|
| UNII |
|
|
|
InChI=1S/C4H6O6/c5-1(3(7)8)2(6)4(9)10/h1-2,5-6H,(H,7,8)(H,9,10) Key: FEWJPZIEWOKRBE-UHFFFAOYSA-N InChI=1/C4H6O6/c5-1(3(7)8)2(6)4(9)10/h1-2,5-6H,(H,7,8)(H,9,10) Key: FEWJPZIEWOKRBE-UHFFFAOYAZ
|
|
| Özellikler |
| Molekül formülü |
C4H6O6 (basic formula)
HO2CCH(OH)CH(OH)CO2H (structural formula) |
| Molekül kütlesi |
150.087 g/mol |
| Görünüm |
White powder |
| Yoğunluk |
1.737 g/cm3 (R,R- and S,S-)
1.79 g/cm3 (racemate)
1.886 g/cm3 (meso) |
| Erime noktası |
169, 172 °C (R,R- and S,S-)
206 °C (racemate)
165-6 °C (meso) |
| Çözünürlük (su içinde) |
- 1.33 kg/L (L or D-tartaric)
- 0.21 kg/L (DL, racemic)
- 1.25 kg/L ("meso")
|
| Asitlik (pKa) |
L(+) 25 °C :
pKa1= 2.89, pKa2= 4.40
meso 25 °C:
pKa1= 3.22, pKa2= 4.85
[2] |
| Konjuge baz |
Bitartrate |
|
−67.5·10−6 cm3/mol |
| Tehlikeler |
| GHS etiketleme sistemi: |
| Piktogramlar |
 |
| İşaret sözcüğü |
Danger |
| Tehlike ifadeleri |
H318 |
| Önlem ifadeleri |
P280, P305+P351+P338+P310 |
| Benzeyen bileşikler |
|
Monosodium tartrate
Disodium tartrate
Monopotassium tartrate
Dipotassium tartrate |
Benzeyen carboxylic acids |
Butyric acid
Succinic acid
Dimercaptosuccinic acid
Malic acid
Maleic acid
Fumaric acid |
Benzeyen bileşikler |
2,3-Butanediol
Cichoric acid |
| Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
|
| Bilgi kutusu kaynakları |
Kapat
Tartarik asit gazozlarda, jelatinli tatlılarda, metallerin temizlenmesinde ve cilalanmasında ve yün boyama işlerinde kullanılır. Antimon potasyum tartarları da böcek ilacı ve mordan olarak kullanılır. Üzümsü meyvelerde toplam asidin %1,6-2,8'lik bölümünü tartarik asit oluşturmaktadır.
Tartarik asidin dört steroizomeri vardır. Bunlar üzümde ve başka meyvelerde bulunan d (deksro) tartarik asit, rasemik karışımdan elde edilen l (levo) tartarik asit ve yapay olarak elde edilen rasemik karışım dl tartarik asit ile mezo tartarik asittir.
Tartarik asitler suda çözünebilen dikarboksilik asitlerdir.
