AI tools

Baykar Bayraktar TB2

Baykar Savunma tarafından geliştirilen orta-düşük irtifa insansız hava aracı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Baykar Bayraktar TB2

Baykar Bayraktar TB2 (Taktik Blok 2),Türkiye merkezli Baykar Teknoloji tarafından üretilen silahlı insansız hava aracıdır. 14 Haziran 2014 tarihinde tam yüklü olarak gerçekleştirilen uçuş testinde 27.030 fit (8.240 m) irtifaya çıkmış, 5-6 Ağustos'ta gerçekleştirilen uçuş testinde ise tam yüklü olarak 18.000 fit (5.500 m) feet irtifada 4.040 km yol kat ederek 24 saat, 34 dakikalık uçuş gerçekleştirmiştir.[7][8][9][10][11] 17 Aralık 2015'te iki adet Roketsan MAM-L güdümlü füzesi yüklü şekilde yapılan atış testinde %100 isabet ile hedefleri vurabilmiştir.[12][13]

Pratik Bilgiler Bayraktar TB2, Türü ...
Bayraktar TB2
Thumb
Türü Silahlı insansız hava aracı (SİHA)
Ulusal köken Türkiye
ÜreticiBaykar Teknoloji
TasarımcıÖzdemir Bayraktar
Baykar Savunma AR-GE
İlk uçuş29 Nisan 2014
Hizmete giriş2014–günümüz
DurumuKullanımda
Ana kullanıcı
Diğer kullanıcılarTüm kullanıcıları gör
Üretim aralığı2014-
Üretim sayısı500+ (Haziran 2023)[1]
Birim maliyeti$5,37 milyon (2022)[a]
Kapat

Baykar Teknoloji Ar-Ge ekibi tarafından askerî ve sivil havacılık standartlarına uygun olarak tasarlanan Baykar Bayraktar TB2'nin tüm altyapısı Türkiye merkezli olarak üretilmiştir.[8] Sistem ilk olarak 2014'te Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine girmiştir.[14][15]

Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen Pençe Operasyonları'nda, Suriye İç Savaşı'na müdahalesi süresince yaptığı askerî operasyonlarda ve İkinci Libya İç Savaşı'nda aktif olarak kullanıldı. Ayrıca Azerbaycan Hava Kuvvetleri tarafından 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nda da etkin rol oynadı. Bu operasyonda Azerbaycan Ordusu tarafından etkisiz hale getirilen 772 hedeften 535'i Bayraktar TB2'ler tarafından etkisiz hale getirilmiştir.[16] Dağlık Karabağ Savaşı'nda Bayraktar TB2'nin Ermenistan'a verdiği toplam hasar 1 milyar doları aşmıştır.[17]

Bayraktar TB2'nin kullanıldığı yoğun sayıda savaş ve operasyonlardaki uçuş saati toplamı 1.000.000'u geçmiştir.[18][19] Böylelikle Bayraktar TB2 gökyüzünde en uzun süre görev yapan Türk yapımı İHA, SİHA, genel olarak hava aracı olmuştur.[19][20]

Bayraktar TB2; Türk ordusunun yanı sıra Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri, Katar Silahlı Kuvvetleri, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Türkmenistan Silahlı Kuvvetleri, Fas Silahlı Kuvvetleri ve Kırgızistan Silahlı Kuvvetleri envanterine dâhil edildi. Mayıs 2021'de ise Polonya Türkiye'den 24 adet Bayraktar TB2 satın alacağını açıkladı. Ekim 2022'de siparişin ilk partisinin ulaşması ile ilk kez bir NATO ve Avrupa Birliği üyesi ülke Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı satın almış oldu. Ağustos 2021'de Irak ile, Ocak 2022'de ise Pakistan Silahlı Kuvvetleri ile bilinmeyen sayıda TB2'nin satışı için anlaşma sağlandığı açıklandı.[21]

Gelişim

Özetle
Bakış açısı

Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından 2007'de rekabet usulü dâhilinde (herhangi bir Ar-Ge desteği olmaksızın[22]) "Taktik İnsansız Hava Aracı Sistemi Geliştirme Programı" başlatıldı. Bu program dahilinde Özdemir Bayraktar tarafından "Çaldıran" (Bayraktar TB1) tasarlandı.[23] Eylül–Ekim 2009'da Bayraktar TB1'in tam otomatik taksi, kalkış, uçuş, iniş, frenleme ve tekrar hangara dönüş testleri yapıldı. Bayraktar TB1 İHA'sı hedeflenen tüm performans ölçütlerini başarıyla tamamladı.[24][25][26]

Test aşamalarının ardından Ocak 2010'da Savunma Sanayii İcra Komitesi 12 tane Taktik İHA alımı için Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nı görevlendirdi.[27] Böylelikle Baykar ile SSM arasında sözleşme görüşmelerine başlandı, Aralık 2011'de sözleşmenin imzalanmasının ardından Taktik İHA Geliştirme Projesi programının takvimi çıkarılarak takvime uygun olarak çalışmalara başlandı. Sözleşmenin imzalanmasının ardından seri üretim için temeller atılmış oldu. Ancak Bayraktar TB1 için imza atılmış olsa da Bayraktar TB1'ler hiçbir zaman seri üretime girmedi.[27] TB1'in yerine daha farklı kuyruk tasarımı, daha uzun kanat açıklığı ve daha fazla kalkış ağırlığına sahip Bayraktar TB2 geliştirilerek seri üretime sokuldu.[27] TB2'nin ilk uçuşu 2014 yılında gerçekleşti.[28] İlk etapta 6 adet TB2 22 Kasım 2014'te teslim edilerek hizmete girdi.[27]

Thumb
Yer Kontrol İstasyonu Sistemi

2020 yılında SATCOM entegre edilen ve yer kontrol istasyonundan bağımsız uydu kontrollü yeni bir versiyon olan TB2S SİHA geliştirildi ve ilk uçuşunu yaptı.[29]

Gelişim kronolojisi

Thumb
Baykar ekibi ile birlikte Bayraktar TB2'ler
  • 8 Haziran 2009 tarihinde Bayraktar Blok A (Bayraktar TB1) ilk otomatik uçuş testi Keşan Askeri Havalimanı'nda tamamlandı.[30][31]
  • 3 Ekim 2009 tarihinde Bayraktar Blok A resmi heyet huzurundaki uçuş testlerini Sinop Havalimanı'nda gerçekleştirdi.
  • 6 Ocak 2010 Savunma Sanayi İcra Kurulu Kararı ile 2 Adet Taktik İHA Sistemi için Baykar ile sözleşme görüşmelerine başlanması kararı alındı.[32]
  • 20 Aralık 2011 tarihinde icra kurulu kararından iki sene sonra sözleşme imzalandı.[33]
  • 6 Ocak 2012 tarihinde Taktik İHA Geliştirme Projesi başladı.
  • 29 Nisan 2014 tarihinde Bayraktar Blok B (Bayraktar TB2) ilk otomatik uçuş testi tamamlandı.[34][35][36]
  • 14 Haziran 2014 tarihinde Bayraktar Blok B tam yüklü olarak 27.030 feet irtifaya çıkarak Türkiye'deki irtifa rekorunu kırdı.[37]
  • 5-6 Ağustos 2014 tarihinde Bayraktar Blok B tam yüklü olarak 18.000 feet irtifada 4.040 km yol katederek toplam 24 saat 34 dakika havada kalarak Türkiye rekorunu kırdı.[38][39]
  • 11 Eylül 2014 tarihinde gerçekleştirilen otomatik uçuş testinde azami hız testleri gerçekleştirildi.[40]
  • 25-28 Eylül 2014 tarihlerinde İstanbul Airshow 2014'te ilk halka açık tanıtımı gerçekleştirildi.[41][42][43]
  • Kasım 2014 içerisinde teslimat hazırlıkları tamamlandı.[44][45][46]
  • 17-22 Kasım 2014 tarihlerinde yürütülen kabul faaliyetleri tamamlandı.[47][48][49][50][51][52][53]
  • Bayraktar TB2 2015 yılında ilk kez Denizkurdu tatbikatına katıldı.[54]
  • Bayraktar TB2'lerin 2. paket teslimatı gerçekleştirildi.[55]
  • Emniyet Genel Müdürlüğü Bayraktar TB2 siparişi için talepte bulundu.[56][57][58][59]
  • 9 Aralık 2015 tarihi itibarıyla ilk 1000 uçuş saati kırımsız bir şekilde tamamlandı.[60]
  • 17 Aralık 2015 tarihinde Roketsan MAM-L milli anti tank güdümlü bombasıyla (cansız mühimmat) tam isabet olan ilk atışını gerçekleştirdi.[12][61][62][63][64][65][66]
  • Haziran 2019'da Baykar Bayraktar TB2, 300.000 uçuş saatine ulaşan Türkiye üretimi ilk İHA ve SİHA oldu.[67][68]
  • 4 Aralık 2020'de SATCOM entegreli uydu ile haberleşme özelliğine ve TB2'ye göre daha uzun menzile sahip olan TB2S ilk uçuşunu gerçekleştirdi.[69]
  • 26 Kasım 2021'de Bayraktar TB2, 400.000 uçuş saatini geride bırakarak en fazla uçuş saatine ulaşan Türkiye yapımı SİHA olma rekorunu ilerletti.[20]
  • 25 Ağustos 2022'de TB2, 500.000 uçuş saatini geçerek en fazla uçuş saati rekorunu ilerletti.[19]
  • 10 Aralık 2024'te TB2, 1.000.000 uçuş saatini geçerek en fazla uçuş saati rekorunu ilerletti.[18][70]

Operasyonel geçmiş

Özetle
Bakış açısı

Türkiye'nin teröre karşı harekâtları

TB2'nin medya ve halk tarafından tanınmaya başlaması, Türkiye'nin özellikle PKK ve YPG'ye karşı gerçekleştirdiği terör karşıtı operasyonlar ile oldu. Silahlı TB2 hava araçları 2016'daki Fırat Kalkanı Harekâtı'nda, 2018'deki Zeytin Dalı Harekâtı'nda, 2019'daki Barış Pınarı Harekâtı'nda ve 2020'deki Bahar Kalkanı Harekâtı'nda aktif olarak kullanıldı. Sadece Zeytin Dalı Harekâtı'nda TB2 SİHA'lar yardımıyla etkisiz hale getirilen terörist sayısı 449 oldu.[71]

TB2'lerden alınan verilerin topçu birliklerine aktarılmasıyla PKK ve PKK'nın Suriye kolu olarak bilinen YPG hedefleri etkisiz hale getirildi. İnsansız hava araçlarının Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından hem konvansiyonel savaşta hem de konvansiyonel olmayan savaşlarda efektif olarak kullanılması, SİHA'ların "oyun değiştirici" olarak adlandırılmasına yardımcı oldu.[72] Hem Hava Kuvvetleri'nin hem de Kara Kuvvetleri'nin TB2'lerden aldığı verileri birlikte kullanması, aynı zamanda SİHA'ların sürü olarak harekâta dahil edilmesi ise dünya orduları tarafından bir ilki ortaya koydu.[73]

TB2, 2019 sonrasında Millî İstihbarat Teşkilatı'nın ülke dışındaki operasyonlarında TUSAŞ Anka ile kullanılmaya başlandı.[74]

Libya ve İkinci Libya İç Savaşı

Bayraktar TB2'ler İkinci Libya İç Savaşı'nda 2019 ve 2020 yıllarında Birleşmiş Milletler'in tanıdığı Ulusal Mutabakat Hükûmeti tarafından aktif olarak kullanıldı ve savaş boyunca Libya Ulusal Ordusu'nda olan hava üstünlüğünü Ulusal Mutabakat Hükûmeti'nin lehine değiştirerek büyük ölçüde ilerlemesine yardımcı oldu.[75]

Dünyaca ünlü Oryx sitesine göre Bayraktar TB2'ler savaş boyunca en az 1 T-55 tankı, 2 zırhlı savaş aracı, 6 BM-21 Grad çok namlulu roketatar sistemi, 9 Pantsir-S1 hava savunma sistemi, 44 çeşitli aracı ve askerî üslerde duran 3 Su-22 savaş uçağı, 2 İl-76 nakliye uçağı, 1 An-32 nakliye uçağı imha etti.[76] Ayrıca Oryx tarafından Libya'daki TB2'lerden çok az görüntü kamuoyuna yansıtıldığı için savaş boyunca imha edilen platform sayısının daha fazla olduğu açıklandı.[76]

Savaş boyunca kaybedilen TB2'lerin gerçek sayısı hakkında farklı söylemler ortaya atıldı. Hafter komutasındaki Libya Ulusal Ordusu herhangi bir model vermeden savaş boyunca toplam 27 S/İHA düşürdüğünü iddia etti.[77] Rus medyası ise Libya Ulusal Ordusu'nun toplam 54 TB2 düşürdüğünü iddia etti.[77] Bazı kaynaklar 23 TB2'nin düştüğünü iddia ederken,[78] fotoğraflarla kanıt sunan dronewars veritabanı savaş boyunca 11 TB2'nin düştüğünü, 23 sayısının ise Nisan 2022 itibarıyla dünya çapında düşen tüm TB2'lerin toplamı olduğunu kanıtladı.[79]

Azerbaycan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı

Thumb
2020 Bakü Zafer Geçidi sırasında bir Bayraktar TB2, Azerbaycan.

Haziran 2020'de Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir Hasanov, Azerbaycan'ın Türkiye'den Bayraktar TB2 alacağını duyurdu.[80] 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Bayraktar TB2'ler Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'ne karşı büyük bir başarı ile kullanıldı. Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin D-44, D-30, D-20 ve D-1 olmak üzere toplam 118 adet topçusunu, bilinmeyen sayıda piyadelerini, 85 kadar T-72 tanklarını, 17 civarı 2S1 Gvozdika kundağı motorlu obüsünü, 3 adet BM-30 Smerç balistik füze sistemini, 56 kadar BM-21 Grad, 1 adet TOS-1 çok namlulu roketatar sistemini, 12 BMP-1, 5 BMP-2 zırhlı savaş araçlarını, pek çok zırhlı personel taşıyıcılarını, toplam sayıları ortalama 178 olan askeri kamyon ile jipi, öz hava savunma sistemlerini, yaklaşık 16 9K33 Osa ve 3 Strela-10 hava savunma sistemini Bayraktar TB2'ler ile etkisiz hale getirdi. Etkisiz hale getirilen 772 hedeften 535'i Bayraktar TB2 ile etkisiz hale getirildi.[16][81] Savaş sonrasında TB2'lerin Ermenistan'a verdiği toplam zarar 1 milyar doları geçti.[17]

5 Ekim 2020'de Kanada Dışişleri Bakanı François-Philippe Champagne, savaş sırasında TB2'lerde Kanada üretimi sistemlerin kullanılması sebebiyle Türkiye'ye yapılan satışın durdurulduğunu duyurdu.[82] Daha sonrasında Bombardier Recreational Products'a fason üretim yapan Rotax şirketi, motorların sadece sivil kullanıma yönelik olması gerektiğini belirtti ve "kullanımı belirsiz olan ülkelere" ifadelerinde bulunarak Baykar Teknoloji'ya motor ve yedek parça satışını durdurdu.[83] Benzer bir tepki Bayraktar TB2'ye tek yönlü valf ile su tutucu parçaları sağlayan İngiliz Andair şirketinden geldi, şirket 11 Ocak 2021'de Baykar Teknoloji'dan gelen tüm siparişleri iptal ettiğini ve tedarikin durdurulduğunu açıkladı.[84][85][86] Türkiye bu ambargolara karşı olarak TEI PD170 motorunu ve ASELSAN CATS elektro-optiğini kullanıyor.[87][88]

Ukrayna ve 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgali

Thumb
Ukrayna Hava Kuvvetleri'ne ait bir Bayraktar TB2, Eylül 2020

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, askerî modernizasyon programının bir parçası olarak 2019'da iki partiden oluşan toplam 6 adet Bayraktar TB2 ve 3 adet yer kontrol istasyonu satın aldı.[89] Hava araçlarının başarıyla kullanılmasının ardından Ukrayna Deniz Kuvvetleri 5 Bayraktar TB2 siparişi verdi ve ilk TB2'yi Temmuz 2021'de teslim aldı.[90][91] Ukrayna Genelkurmay Başkanı Zaluzhny, Report'a verdiği bir röportajda Ukrayna Silahlı Kuvvetleri envanterinde 12 adet TB2 bulunduğunu ve 24 adet daha Bayraktar TB2 almak istediklerini açıkladı.[92]

9 Nisan 2021 tarihinde Ukrayna tarafından Bayraktar TB2 keşif ve gözlem amacıyla Donbas üzerinde kullanıldı. Bu uçuşla birlikte Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Bayraktar TB2'yi ilk kez aktif bir çatışma bölgesinde kullanmış oldu.[93][94] Ekim 2021'de Bayraktar TB2, Rus ayrılıkçı kuvvetlerine ait bir D-30 obüsünü etkisiz hale getirdi. Böylelikle Ukrayna ilk kez Bayraktar TB2 kullanarak bir hedefi vurmuş oldu.[95]

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında TB2'ler aktif olarak rol oynadı. Savaşın ilk gününde Rusya Savunma bakanlığı 4 TB2 SİHA'yı imha ettiklerini iddia etti.[96] Ancak bu iddia ne Ukrayna tarafından ne de bağımsız kaynaklar tarafından doğrulanmadı. Ayrıca imha edildiği TB2'lere ait herhangi bir video ya da fotoğraf yayınlanmadı. 27 Şubat 2022'de Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Twitter'dan Herson bölgesinde Bayraktar TB2 tarafından vurulan bir Rus askerî konvoyunun videosunu paylaştı.[97][98] Silahlı kuvvetler tarafından yayımlanan video görüntülerine göre, TB2 insansız hava araçları, bir tank ve karadan havaya füze sistemleri de dahil olmak üzere Rus askerî araçlarını başarıyla imha etti. Ayrıca TB2'nin iki Rus yakıt trenini de imha ettiği bildirildi.[99] Çatışma sırasında TB2 SİHA özellikle hava savunma sistemlerine odaklandı. TB2, 13 Mart itibarıyla 1 adet Pantsir-S1, 1 adet 9K330 Tor, 5 adet 9K37 Buk dahil olmak üzere 8 adet hava savunma sistemini imha etmiştir. Bunun yanı sıra TB2, 5 kundağı motorlu top, 2 lojistik malzeme taşıyan tren, 2 komuta kontrol merkezi, 1 çok namlulu roketatar, 24 askerî araç, kamyon ve cipi imha etmiştir.[100] 7 Mayıs'ta Yılan Adası'na asker indiren bir Rus Mi-8 helikopterini, bir Tor hava savunma sistemini ve iki Raptor sınıfı devriye botunu imha etmiştir.[101]

Bayraktar TB2'lerin Ukrayna'daki popülaritesi bir şarkıya neden oldu, SİHA hakkında yazılan 'Bayraktar' isimli şarkı Rus ordusuna ve istilaya hakaretler yağdırdı.[102]

13 Nisan 2022'de Ukrayna tarafından batırılan Rus kruvazörü Moskva'nın savunma sistemlerinin TB2'ler tarafından aldatıldığı iddia edildi.[103]

Savaş devam ederken Ukrayna'ya TB2 hibe etmek üzere Litvanya, Norveç, Polonya, Kanada ve Letonya'da[104][105][106] halk tarafından çeşitli bağış kampanyaları düzenlendi. Litvanya'da 3 adet TB2'yi hibe etmek için başlatılan kampanyada üç günde bir TB2'nin fiyatından daha fazla olan 6 milyon avro toplandı.[104] Baykar yapılan kampanyalara karşı 3 adet TB2'yi herhangi bir ücret almadan Ukrayna'ya hibe etti ve toplanan paraların Ukrayna'ya bağışlanmasını istedi.[104][107] Aynı şekilde Polonya'da başlatılan kampanyada da 1 adet TB2 için hedeflenen para toplandı.[108] Baykar yine hiçbir ücret almadan 1 adet TB2'yi Ukrayna'ya hibe ederek toplanan paranın Ukrayna için yardım kuruluşlarına bağışlanmasını istedi.[109]

Bayraktar TB2'lerin Ruslar hava savunma sistemlerini etkili bir şekilde kullanmaya başladıklarında etkinlikleri düşmeye başladı. Ukrayna'nın elinde kaç tane aktif Bayraktar kaldığı bilinmemektedir. Ocak 2023 itibarıyla görsel olarak 14 Bayraktar TB2'nin imha olduğu doğrulanmıştır.[110] 20 Ocak 2023'te bir Bayraktar TB2 Ukrayna üzerinde FCKPTN2 (Fuck Putin 2'nin kısaltması) koduyla keşif faaliyeti yapmıştır.[111] 6 gün sonra Ukrayna Güvenlik Servisi Baykar firmasından iki adet Bayraktar TB2'yi ücretsiz aldıklarını açıklamıştır.[112]

Ağustos 2023'e kadar genelde Bayraktar TB2 keşif faaliyeti için kullanıldı ancak Rusya'nın hava savunmasının zayıflaması üzerine Bayraktar TB2'ler tekrar sahneye çıktı. 3 Eylül'de Ukrayna Savunma Bakanlığı Bayraktar TB2'nin bir KS-701 Devriye botunu ve bir ikmal kamyonunu imha ettiği görüntüler yayımladı.[113]

Verdiği toplam zayiat

Ana madde: Bayraktar TB2 zayiat listesi

Uçuşa başladığı günden bugüne Bayraktar TB2'ler; Suriye, Irak, Libya, Karabağ ve Ukrayna'da toplam değeri milyar doları geçen ekipmanlar imha etmiştir. Bunlar arasında 134 ana muharebe tankı, 54 zırhlı muharebe aracı, 148 obüs ve daha birçok ekipman ve araç bulunmaktadır. Ayrıntılı bilgi içi Bayraktar TB2 zayiat listesi sayfasına bakınız.

Varyantlar

Özetle
Bakış açısı

Bayraktar TB2S

2020 yılının Ekim ayında Selçuk Bayraktar tarafından sosyal medya hesabında paylaşılan gönderiyle Bayraktar TB2S ilk kez görüntülendi. Gönderide Bayraktar TB2 SİHA'dan farklı olarak yeni Bayraktar TB2S'in uydu iletişimi için gövdesinin üstünde çıkıntı ve burnunda bir anten olduğu görüldü. Eklenen uydu iletişimi (SATCOM) özelliği sayesinde TB2S'ye, TB2'den farklı olarak 150–300 km (bazı kaynaklara göre 150–200 km[114]) olan kontrol menzili yerine TÜRKSAT uydusu tarafından daha uzun kontrol menzili avantajı sağlanmakta.[114][115] SATCOM entegreli TB2S ilk uçuşunu 4 Aralık 2020 tarihinde gerçekleştirdi.[116]

Bayraktar TB2T-AI

Bayraktar TB2T-AI, turbo motorla donatılmış, gelişmiş otonom yeteneklere sahip bir SİHA'dır. 30.000 feet irtifaya 30 dakikadan kısa sürede ulaşabilen TB2T-AI, uçuş testleri sırasında 30.318 feet irtifaya çıkarak kendi irtifa rekorunu kırmıştır.

Mevcut SİHA sistemlerine kıyasla daha hızlı tırmanma ve uzun süre yüksek irtifada kalabilme kapasitesine sahip olan TB2T-AI, 160 knot (yaklaşık 300 km/s) seyir hızına ulaşabilmektedir. Artırılmış kalkış ağırlığı ve faydalı yük kapasitesi sayesinde daha uzun süre görev yapabilme ve operasyonel etkinliği artırma potansiyeline sahiptir.

Sisteme entegre edilen üç yeni nesil yapay zekâ bilgisayarı, TB2T-AI'ye gelişmiş otonom yetenekler kazandırmaktadır. SİHA, elektronik harp koşullarında arazi referanslı görsel seyrüsefer gerçekleştirebilmekte, görsel navigasyon sistemleri sayesinde araziyi tanıyıp yön tayin edebilmektedir. Ayrıca, hedef tespit ve teşhis kabiliyetine sahip olup, pistleri görsel olarak tanıyarak otonom iniş ve kalkış yapabilmektedir.

Dinamik rota planlama yeteneği ile en uygun uçuş rotalarını belirleyebilen TB2T-AI'nin, hava-hava muharebelerinde aktif olarak görev alması beklenmektedir. Elektronik harp podları ve hava-hava füzeleriyle donatılabilen sistem, modern savaş alanlarında hava üstünlüğü sağlamaya yönelik olarak tasarlanmıştır.

Teknik özellikler

Özetle
Bakış açısı

Bilgi kaynağı: Baykar Teknoloji[117]

Thumb
Bayraktar TB2 teknik resmi
Thumb
Bayraktar Taktik İHA Saroz Körfezi üzerinde güneşin doğusu esnasında 18.000 feet irtifada kuyruk kamerasında alınmış görüntü

Genel özellikler

  • Mürettebat: yok
  • Gövde uzunluğu: 6.5 m
  • Kanat açıklığı: 12 m
  • Toplam Kalkış Ağırlığı: 700 kg
  • Faydalı Yük Ağırlığı: 150 kg
  • Motor: 1× Rotax 912 105 hp[117] / 1× Baykar BM100 100 hp (geliştirilme aşamasında)[118]
  • Yakıt Kapasitesi / Tipi: 300 Litre / Benzin

Performans

  • Azami hız: 120 Knot 222 km/h
  • Olağan Seyir Hızı: 70 knot 130 km/h
  • Servis irtifası: 27.000 feet
  • Havada Kalış Süresi: 27 Saat
  • Harekât yarıçapı: <300 km, uydu kontrollü TB2S varyantı ile daha uzun hâle getirildi.[115]

Silahlar

Bayraktar TB2, kanat altında lazer güdümlü mühimmatların taşınması için 4 tane yükleme noktasına sahiptir. Yükleme noktalarında toplam 150 kg faydalı yük taşıyabilir;

Aviyonikler

Thumb
Bayraktar TB2 için Baykar Ar-Ge ekibi tarafından geliştirilen aviyonik sistemler

Bayraktar TB2 üç yedekli aviyonikler ve sensörler ile donatılmıştır.

  • Uçuş kritik görev bilgisayarı
  • Yardımcı görev bilgisayarı
  • Güç kontrol ünitesi
  • Sistem bataryası
  • Hassa IMU (İnersiyal Ölçme Ünitesi)
  • Baykar IMU
  • Pitotstatik ünitesi
  • Pitot tüpü
  • Manyetometre ünitesi
  • Sensör ölçüm ünitesi
  • GNSS ünitesi (Uydu navigasyon sistemi)
  • Hava veri kayıt cihazı
  • ASELSAN CATS elektro-optiği (Kanada ambargosu sonrası Wescam MX-15D elektro-optiğinin yerine kullanılmaya başlandı.[130])
  • Kuyruk kamerası

Yorumlar ve eleştiriler

  • Birleşik Krallık Savunma Bakanı Ben Wallace yaptığı bir açıklamada, Bayraktar TB2'lerin Suriye, Libya ve başka yerlerde yüzlerce zırhlı aracın ve hatta hava savunma sistemlerinin imhasından sorumlu olduğunu, söylenen kayıp rakamlarının yarısının bile doğru olduğu kabul edilirse Türk İHA'larının 'oyunu değiştirdiği'ni söyledi.[131][132]
  • IHS Markit'te analistlik yapan Emre Çalışkan Türk İHA'larının Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ'daki Rus savunma sistemlerine karşı kendilerini takdire şayan bir şekilde kanıtladığını ve 'game-changer' (oyun değiştirici) olduğunu söyledi.[133]
  • The Guardian'daki bir haberde TB2'lerin bölgedeki askeri dengeyi hızla değiştirdiği söylendi.[134]
  • Ortadoğu Enstitüsü Terörizm ve Aşırılıkla Mücadele Programı'nın kıdemli bir üyesi ve yöneticisi olan Charles Lister, Türk insansız hava araçlarının Suriye rejiminin hava savunma sistemlerini imha etmesinin 'emsalsiz' olduğunu söyledi.[135]
  • Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Kıdemli Politika Üyesi Gustav Gressel, Türkiye ve Azerbaycan tarafından Karabağ Savaşı'ndaki insansız hava araçlarının kullanımının Avrupa'ya endişe vermesi ve onu düşündürmesi gerektiğini söyledi.[136]
  • Petrimazepa bir yazısında TB2'lerin başarılı profilini çizdi ve Karabağ savaşındaki taktiklerin Ukrayna için de faydalı olabileceğini söyledi.[137]
  • Rus uzman A. Goodwin bir röportajda “Bayraktarların savunmasızlığı, 2. Dünya Savaşı'nın başındaki uçakların kırılganlığı ile karşılaştırılabilir, bu yüzden onları vurmak zor değil” dedi.[138]

Kullanıcılar

Özetle
Bakış açısı

Eylül 2023 itibarıyla Bayraktar TB2, 31 ülkeye ihraç edilmiştir.[139] Bunların tamamı bilinmemekte olup, kullanıcı ülkelerden bilinenleri aşağıda sıralanmıştır:[140][141]

Thumb
  Bayraktar TB2 kullanan ülkeler ve sipariş veren ülkeler
  Potansiyel alıcılar ve ilgi duyduğunu açıklayan ülkeler

Gelecekteki kullanıcılar

  •  Hırvatistan - 21 Kasım 2024 tarihinde yapılan anlaşmaya göre 6 adet TB2 Eylül 2025 tarihine kadar Hırvatistan envanterine teslim edilecek.[177]
  •  Kuveyt - Baykar ile Kuveyt Savunma Bakanlığı arasında Bayraktar TB2 ihracatına yönelik sözleşme imzalandı.[178][179]
  •  Japonya: Japon Kara Öz Savunma Kuvvetleri denemek ve test etmek üzere TB2 satın alınacak. Testlerin başarılı olması durumunda yüklü miktarda alım ve Baykar Teknoloji ile ortaklık planlanmakta.[180][181]

Potansiyel

Fotoğraf galerisi

  • Thumb
    Baykar Ar-Ge Ekibi
  • Thumb
    Bayraktar Taktik TB2 Kullanıcı Arayüzü Yazılımı
  • Thumb
    Teknofest 2021'de Bayraktar TB2
  • Thumb
    Bayraktar TB2'nin alttan görünümü, Teknofest 2021
  • Thumb
    Bayraktar TB2'nin önden görünümü, Teknofest 2019
  • Thumb
    2023 İstanbul'da sergilenen Mini Akıllı Seyir Füzesi Bayraktar Kemankeş 1 yüklü Bayraktar TB2

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Baykar Bayraktar TB2 ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Notlar

  1. Silahlı klasik versiyon bir TB2 yer kontrol istasyonu olmadan 2022 yılı fiyatı ile 5 milyon dolar değerindedir.[2][3] Ancak fiyat donanıma göre yer kontrol istasyonu olmaksızın 1 ila 6 milyon dolar arasında değişebilmektedir.[4][5] Ayrıca kontrol istasyonu da 2022 yılı fiyatıyla yaklaşık 5 milyon dolara mal olmaktadır.[6] Her hava aracının kendi kontrol istasyonu olması gerekmez.

Kaynakça

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.