Loading AI tools
26 Temmuz 2023'te Nijer'de, Nijer'in cumhurbaşkanlığı muhafızlarının cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum'u tutukladığı ve cumhurbaşkanlığı muhafızları komutanı general Abdourahamane Tchiani'nin kendisini yeni bir askeri cuntanın lideri ilan ettiği bir darbe meydana geldi.[8][9][10][11] Cumhurbaşkanlığı koruma güçleri ülke sınırlarını kapattı, devlet kurumlarını askıya aldı ve sokağa çıkma yasağı ilan etti.
| 2023 Nijer darbesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
Destekleyenler: |
| ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
| ||||||
Bu, ülkenin 1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından bu yana beşinci ve 2010'dan bu yana ilk askeri darbe oldu.[12]
Nijer daha önce 1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından bu yana en sonuncusu 2010'da olmak üzere dört askeri darbe yaşamıştı. Arada, en sonuncusu 2021'de, askeri muhaliflerin cumhurbaşkanı seçilen Mohamed Bazoum'un yemin töreninden iki gün önce başkanlık sarayını ele geçirmeye çalıştığı birkaç darbe girişimi oldu.[a] O, benzer şekilde seçilmiş bir selefinden göreve gelen, ülkenin demokratik olarak seçilmiş ilk cumhurbaşkanıydı Darbe ayrıca, 2021'de Gine, Mali ve Sudan gibi yakın ülkelerde ve Ocak ve Eylül 2022'de Burkina Faso'da meydana gelen ve bölgenin "darbe kuşağı" olarak anılmasına yol açan son darbelerin ardından geldi.[14]
Nijer, son yıllardaki başarılı darbeler nedeniyle Gine, Mali ve Burkina Faso'yu üyelikten uzaklaştırmış olan ECOWAS'ın bir üyesidir Nijerya Devlet Başkanı Bola Tinubu, 9 Temmuz 2023'te ECOWAS'ın Başkanlığına atandı ve aynı gün yaptığı açıklamalarda, "Batı Afrika alt bölgesinde darbe üstüne darbeye izin vermeyeceğiz. Bunu Afrika Birliği, Avrupa, Amerika ve İngiltere ile ciddiye alacağız” dedi[15]
Analistler, artan yaşam maliyeti ve hükûmetin beceriksizliği ve yolsuzluğuna ilişkin algıların isyanı tetiklemiş olabileceğini söylediler.[14] Ülke sık sık BM'nin İnsani Gelişme Endeksi'nin en alt sıralarında yer alıyor.[13] ve ayrıca ordusu ABD'den eğitim ve lojistik destek almasına rağmen El Kaide, İslam Devleti ve Boko Haram liderliğindeki İslamcı isyanlardan[7] zarar gördü. Fransa ve Türkiye'nin ülkede üsleri bulunmaktadır.[16][17]
2022'de ülke, Mali ve Burkina Faso'dan sınır dışı edilmesinin ardından Fransa'nın Sahel bölgesindeki cihat karşıtı operasyonlarının merkezi haline geldi ve Bazum, bölgede kalan birkaç Batı yanlısı liderden biri olarak tanımlandı.[13] Nijer, Batı, özellikle Fransız ve Amerikan ve Türk kuvvetleri için kilit bir müttefik haline geldi. Bölgede çok sayıda darbe ve yükselen Fransız karşıtı duygularla Nijer, Fransa'nın son çare ortağı oldu.[18] Amerikan eğitimli subayların, başkanlık muhafızlarının birçok üyesini de eğittiği bildirildi[19]
Aynı zamanda, Fransız karşıtı duygularla birlikte, Rus nüfuzunun ve Wagner Grubu paralı asker şirketinin girişine elverişli bir düşünce akımı büyümeye başladı. Mali ve Burkina Faso'daki son darbelerin ardından Rusya, Wagner aracılığıyla bölgede Fransızlara karşı zemin kazanıyor. Aynı zamanda Türkiye de zemin kazanıyor[20]
26 Temmuz
Bazum'un tutuklanması
26 Temmuz'un başlarında Nijerya cumhurbaşkanlığının Twitter hesabı, General Abdourahamane Tchiani[21] [b] komutasındaki başkanlık muhafızlarının[14] "Cumhuriyet karşıtı bir gösteri" düzenlediğini duyurdu[14] Ayrıca Başkan Mohamed Bazoum ve ailesinin, başkent Niamey'deki başkanlık sarayında tutulduğuna dair raporların ortaya çıkmasının ardından sağlık durumunun iyi olduğu belirtildi.[14] İçişleri Bakanı Hamadou Souley de tutuklanarak sarayda tutulurken, günün ilerleyen saatlerinde Cumhurbaşkanlığı Muhafızlarının yaklaşık yirmi üyesi dışarıda görüldü.[23] Darbenin, analistlerin Bazoum'un görevinden almayı planladığını söylediği Tchiani tarafından yönetildiği bildirildi[24] Bazoum'a yakın kaynaklar, ilişkilerinin gerginleştiği bildirildiği için 24 Temmuz'daki kabine toplantısında Tchiani'nin görevden alınmasına karar verdiğini söyledi.[25]
Cumhurbaşkanı Bazoum'un eşi Hadiza Bazoum ve oğlu Salem, darbe sırasında kızları Paris'teyken cumhurbaşkanlığı sarayında[26] onunla birlikte alıkonuldu.[26]
Askeri Seferberlik
Sabah saatlerinde saray ve çevredeki bakanlıklar askeri araçlarla kapatıldı ve saray personelinin ofislerine girmesi engellendi.[14] Bazoum'un 400 kadar sivil destekçisi[23] saraya yaklaşmaya çalıştı, ancak Cumhurbaşkanlığı Muhafızları tarafından açılan ateşle dağıtıldı ve bir kişi yaralandı. Niamey'in başka yerlerinde durum sakin olarak tanımlandı.[14] Cumhurbaşkanlığı ayrıca, Bazoum'u destekleyen protestoların ülkenin denizaşırı diplomatik misyonları çevresinde meydana geldiğini iddia etti.[23]
Darbe, Mali'deki 2020 darbesinden bu yana Batı ve Orta Afrika'da meydana gelen yedinci darbedir[14]
Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nin kıdemli bir üyesi olan Cameron Hudson, darbenin Nijer'in İslamcı isyana karşı mücadelesini etkileyebileceğini söyleyerek, Nijerya ordusunun militanlarla savaşmak için aldıkları destek seviyesinden memnun olmadığına dair göstergeler olduğunu sözlerine ekledi.[23] Konrad Adenauer Vakfı'ndaki Sahel programının başkanı Ulf Laessing, darbenin bölgedeki "yeni güvenlik çapası" olarak Bazum ve Nijer'e güvenen Batı için bir "kabus" olduğunu söyledi.[27] Güvenlik ve siyasi risk danışmanlığı Dragonfly'da Afrika analisti olan Flavien Baumgartner, ülkenin önemli bir uranyum üreticisi olduğu göz önüne alındığında, Bazum'un görevden alınmasının Wagner Grubu'nun Nijer'e doğru genişlemesine yol açabileceğini söyledi.[24]
Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), 30 Temmuz'da 1 hafta içinde Bazom'un tekrar başa geçirilmesi yoksa yaptırımların ve güç kullanımın olucağını uyardı. Nijer şartlara uymadığı için 10 Ağustos'ta ECOWAS üye ülkeri konu ilgili buluşacak.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
