Remove ads
İslâm'da iman, İslam dininin esaslarına inanmaktır. İslam'a göre kişinin kurtuluşa erebilmesi için iman etmesi şarttır. İnanç konusunda ise, farklı mezheplerin farklı görüşleri bulunmaktadır.
 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2023) |
İslam dininin Ehl-i Sünnet Mezhebinde inanılması lâzım olan altı temel esasa Âmentü denir. Şîa âmentüsü ise Ehl-i Sünnet'tekinden farklıdır.
"Âmentü billâhi ve melâiketihî ve kütübihî ve rusülihî ve’l-yevmi’l-âhiri ve bi’l-kaderi hayrihî ve şerrihî mine’llāhi teâlâ; ve’l-ba‘sü ba‘de’l-mevti hakk eşhedü en lâ ilâhe illâllāh ve eşhedü enne Muhammeden abduhû ve resûlüh" (Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe, kadere, hayır ve şerrin Allah'tan olduğuna iman ettim. Ölümden sonra diriliş gerçektir. Allah'tan başka ilâh olmadığına, Muhammed'in onun kulu ve elçisi olduğuna şahadet ederim).
Geleneksel Ehl-i Sünnet inancında Âmentü'de özetlenen maddelere inanan kişiye mümin denir. Kişi âmentüye inanmadığı sürece mü'min yani Müslüman kabul edilmez. Ama bununla birlikte bazı araştırmacılara göre kader bahsi bu şartın dışında olup, Emevîler döneminde imanın esasları arasına girmiştir.
Konuyla alakalı Kuran'da geçen iman şartları şunlardır:
“Ey iman edenler! Allah’a, peygamberine, peygamberine indirdiği kitaba ve daha önce indirdiği kitaba iman edin. Allah’ı, meleklerini, kitaplarını, peygamberlerini ve âhiret gününü inkâr eden kimse iyice sapıtmıştır.
İman edip sonra inkâr edenleri, sonra yine iman edip tekrar inkâr edenleri, sonra da inkârlarını arttıranları Allah ne bağışlayacak ne de onları doğru yola iletecektir.” (Nisa 4/136-137)
"Allah’ın elçisi ve müminler, rabbinden ona indirilene iman ettiler. Her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine inandılar. “O’nun elçileri arasında ayırım yapmayız” ve “İşittik, itaat ettik, bağışlamanı dileriz rabbimiz, gidiş sanadır” dediler." (Bakara 2/285)
Remove ads
Allah'a iman
Tevhid'e; Allah'ın varlığına ve birliğine inanmaktır. Şu noktaları içerir:
- Allah'tan başka kanun koyucu olmadığı, yalnız onun hüküm koyma yetkisinin olduğuna inanmaktır.
- Allah'ın yaratıcı, mülkün sâhibi, yegâne tasarruf sâhibi tanrı olduğuna inanmaktır.
- Allah'ın tapınılmayı hak eden gerçek ilâh, onun dışında tapınılanların ise batıl ilâhlar olduğuna inanmak.
- Kur'an'da ve Muhammed'in hadislerinde ifade edilen Allah'ın isimleri (esmâ-i hüsnâ) ve yüce sıfatları olduğuna inanmaktır.
Meleklere iman
Meleklere inanmaktır. Buna göre: Melekler, Allah'ın yalnız ona ibâdet etsinler ve onun emirlerini yerine getirsinler diye yarattığı üstün kullarıdır. Allah onlara özel görevler vermiştir. Cebrâil, Allah'ın katından peygamberlere vahiy (mesaj/kitap) indirmekle; Mîkâil, tabiat olaylarını yönetmekle; İsrâfil, kıyameti başlatacak sura üflemekle; ölüm meleği olan Azrâil, canlıların hayatını sona erdirmekle görevlidir.
Kitaplara iman
Allah'ın insanlara peygamberler gönderdiğine ve bu peygamberlerden bazılarına içinde doğru yolu, iyiliği ve kurtuluşu gösteren kitaplar indirdiğine inanmaktır. Buna göre:
- Mûsâ'ya Tevratın,
- Dâvûd'a Zebûr'un
- Îsâ'ya İncil'in
- Son peygamber Muhammed'e de Kur'an'ın indirildiğine inanmaktır.
- Ayrıca İslam'da bu dört kitap dışında bazı peygamberlere adına suhuf denilen vahiyler indirildiğine ama bu sahifelerin günümüze ulaşmamış olduğuna da inanılır.
İslam'da diğer kutsal kitapların özünü kaybederek tahrif edildiğine, Kur'an'ın ise korunacağına ve tahrif edilemeyeceğine inanılır. İslami inanca göre Kur'an mahşere kadar özgünlüğünü koruyacaktır.[1](Hicr Sûresi: 9)
Peygamberlere imân
Allah'ın peygamberler gönderdiğine inanmak. Buna göre:
Onların ilki Âdem sonuncuları da Muhammed'dir. İçlerinde Meryem oğlu Îsâ ve Üzeyir de dahil olmak üzere peygamberlerin hepsi birer insandır. Rablık sıfatlarından hiçbirini taşımazlar. Onlar Allah'ın kendilerine peygamberlik vermekle lütufta bulunduğu kimselerdir, Allah'ın elçileridirler.
Allah, Muhammed'i bütün insanlığa göndermekle peygamberliği sona erdirmiştir. İslam'a göre ondan sonra peygamber yoktur.
Kur'an'da adı geçen peygamberler şunlardır:
- Âdem (آدم)
- İdrîs (إدريس)
- Nûh (نوح)
- Hûd (هود)
- Sâlih (صالح)
- İbrâhim (إبراهيم)
- Lût (لوط)
- İsmâil (إسماعيل)
- İshak (إسحاق)
- Ya'kūb (يعقوب)
- Yûsuf (يوسف)
- Eyyûb (أيّوب)
- Şuayb (شعيب)
- Mûsâ (موسى)
- Hârûn (هارون)
- Dâvûd (داود)
- Süleyman (سليمان)
- İlyâs (إلياس)
- Elyesa' (اليسع)
- Zülkifl (ذو الكفل)
- Yûnus (يونس)
- Zekeriyyâ (زكريّا)
- Yahyâ (يحيى)
- Îsâ (عيسى)
- Muhammed (محمّد)
Bunların dışında Lokman (لقمان), Üzeyir (عزير), Zülkarneyn (ذو القرنين) ve Hızır'ın (الخضر) da peygamber olabileceği konusunda görüşler vardır. Bunların adı, Kur'ân'da geçmekle birlikte peygamber olup olmadıklarını ifade eden cümleler kullanılmaz.
Ahirete iman
Âhiret'e, yânî âhiret Gününe, inanmak. Buna göre:
Âhiret günü; Allah'ın insanları kabirlerinden diri olarak çıkarıp onları bir arada toplayacağı gündür. O gün onlar ya nimetleri bol cennet yurduna ya da elem verici azabın olduğu cehennem yurduna gireceklerdir.
Âhiret gününe iman; öldükten sonra kabirde karşılaşılacak ceza ve ödül, sonraki diriliş, toplanma ve hesap verme, ardından da cennete ya da cehenneme girilmesi gibi ölümden sonra gerçekleşecek olan şeylere îmân etmektir.
Kader ve Kazaya iman
Kader'e, yani olmuş ve olacak her şeyin (hayrın ve şerrin) Allah'tan olduğuna inanmak. Buna göre:
Allah'ın ezeli ilmi ve bilgeliğinin gereği olarak evreni yönettiğine, her şeyin onun bilgisi dahilinde olduğuna ve huzurundaki “Levh-i Mahfûz”'da yazıldığına inanmaktır. Allah evreni dilemiş ve yaratmıştır. Onun iradesi ve yaratışı olmadan olmuş hiçbir şey yoktur.
Remove ads
- Tevhid: (Allah'ın birliği): Allah’ûr-Râhman’ûr-Râhîym'in tek ve yaradılmamış olduğuna inanmak,
- Adalet: Allah'ın adil olduğuna inanmak,
- Nübüvvet: (Peygamberlik): Allah tarafından tüm insanlığa kendi dinini öğretmek için mükemmel ve yanılmaz 124 bin peygamber gönderdiğine inanmak,
- İmâmet: (Liderlik): Hakk Teâlâ'nın insanlığa rehberlik edecek belirli liderler (On iki imam) atadığına inanmak.
- Kıyamet, Hüküm Günü/Haşir: Allah'ın "Kıyamet Günü" insanları yeniden dirilteceğine ve mizan, hesap, Sırat, Cennet ile Cehennem'in hak olduğuna inanmak,
Not: Bunların dışında genellikle Şîa itikadında şart olarak sıralanmasa da, meleklere ve kitaplara imân da Şîa itikadında mevcuttur.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads