Konverso

Konversolar (İspanyolca ve Portekizce: Converso; (dişi: Conversa) Latince: conversus; Anlam: (dinen) dönme) özellikle 14. ve 15. yüzyıllarda İspanya ve Portekiz hakimiyeti altında, Katolisizme geçen Yahudi ve Müslümanlara veya onların torunlarına denir. Hükûmet baskısı sebebiyle topluca din değiştirme olayları gerçekleşmiştir. Endülüs'ün yaptığı 1491 Granada Antlaşmasıyla dini haklar korunmasına rağmen 1492'de Elhamra Kararnamesiyle bu haklar geri alındı.

• Morisko, Fas kökenli Yeni Hristiyanlardır. Bu terim aynı zamanda, İslamı gizlice idame ettiren Kripto Müslümanlar için de kullanılır.
• Marrano, Yahudi kökenli Yeni Hristiyanlardır. Bu terim aynı zamanda, Yahudiliği gizlice idame ettiren Kripto Yahudiler için de kullanılır.

Konversolar hem çıkıp geldikleri cemaatlerde hem de yeni katıldıkları cemaatlerde şüpheyle yaklaşılıp tacize uğruyorlardı. Hem Hristiyan hem Yahudiler bu kişilere tornadizo (dönek) diyordu. Jaime I, Alfonso X ve Juan I, yasalar yürürlüğe sokup hakareti yasakladı. Bu, büyük kraliyet koruma düzeninin bir parçasıydı; resmi olarak yasalarla bu kişilerin malvarlıkları korunuyor, eski dinlerine geri dönmeleri engelleniyor, konversoların hareketlerini kontrol altında tutuyor, tekrar eski dinlerine dönmemeleri için Yahudiler arasında yaşamaları ve hatta onlarla birlikte aynı sofrada oturmaları dahi engelleniyordu.

Konversolar eşit haklardan yararlanamadı. Alfonso VII, "yakın zamanda dönenlerin" Toledo'da devlet bürolarında çalışmasını yasakladı. Konversolar, gerek dindar olsun gerekse laik, bazı Hristiyanlarca desteklenip bazılarınca hor görüldüler. İber krallıklarında piskoposluktan kraliyet metresliğine kadar çeşitli roller üstlenen Konversolar bir derece saygı görseler de aşırı toplumsal gerginlik dönemlerinde pogromlara maruz kaldılar; örneğin, bir deprem sonrası çıkan salgından onlar sorumlu tutuldu. İspanyol ve Portekiz engizisyonlarına maruz kaldılar.

Özellikle asiller sınıfı içinde saf kanların ayrıcalıklı olduğu dönemde Piskopos Lope de Barrientos bu asil sınıf içindeki konversoları veya onların soyundan gelenleri listelemiştir. Dediğine göre, Vizigot döneminde hemen hemen hepsinin din değiştirdiği İber Yahudileri göz önüne alındığında kimin konversolardan gelip gelmediği tam olarak bilinemez.

Aralık 2008'de yayınlanan American Journal of Human Genetics'e göre modern İspanyoların (ve Portekizlilerin) %19.8'inde Sefarad DNA'sı bulunurken %10.6'sında Fas DNA'sı bulunmaktadır.^[1] Sefarad sonuçları çelişkili olarak^[2][3][4] İberya'nın genelinde yapılmayıp deney test yazarlar tarafından genelleştirilmiştir.^[5][6][7][8] Doğu Akdeniz'den 5 ila 10 bin kişinin geldiğini düşünen Stephen Oppenheimer, bu kişilerin hata sonucu Sefaradlara eklendiğini savunur.^[9] Aynı yazarlar Ekim 2008'de yapılan araştırmayla İberya ve Balear Adaları'nın soy ağacını Fenikelilere bağlar.^[10] Genetik çalışmaların geri kalanları, Fas kökenlileri %2.5-3.4^[11] ila %7.7^[12] olarak gösterir.

Ayrıca bakınız

• Anusim
• Kripto Yahudi
• Kripto Müslüman

Kaynakça

Özel

1. The Genetic Legacy of Religious Diversity and Intolerance: Paternal Lineages of Christians, Jews, and Muslims in the Iberian Peninsula 21 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Adams et al. 2008
2. Reduced genetic structure of the Iberian peninsula revealed by Y-chromosome analysis: implications for population demography 13 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Flores et al. 2004
3. Mitochondrial DNA affinities at the Atlantic fringe of Europe 22 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Gonzalez et al. 2003
4. Toward resolution of the debate regarding purported crypto-Jews in a Spanish-American population: evidence from the Y chromosome 4 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sutton et al. 2006
5. "Despite alternative possible sources for lineages ascribed a Sephardic Jewish origin", 21 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
6. "La cifra de los sefardíes puede estar sobreestimada, ya que en estos genes hay mucha diversidad y quizá absorbieron otros genes de Oriente Medio" ("The Sephardic result may be overestimated, since there is much diversity in those genes and maybe absorbed other genes from the Middle East"). ¿Pone en duda Calafell la validez de los tests de ancestros? “Están bien para los americanos, nosotros ya sabemos de dónde venimos” (Puts Calafell in doubt the validity of ancestry tests? "They can be good for the Americans, we already know from where we come from). " 9 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
7. “We think it might be an over estimate" "The genetic makeup of Sephardic Jews is probably common to other Middle Eastern populations, such as the Phoenicians, that also settled the Iberian Peninsula, Calafell says. “In our study, that would have all fallen under the Jewish label.”” http://www.sciencenews.org/view/generic/id/39056/title/Spanish_Inquisition_couldn%E2%80%99t_quash_Moorish,_Jewish_genes 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
8. "El doctor Calafell matiza que (...) los marcadores genéticos usados para distinguir a la población con ancestros sefardíes pueden producir distorsiones". "ese 20% de españoles que el estudio señala como descendientes de sefardíes podrían haber heredado ese rasgo de movimiento más antiguos, como el de los fenicios o, incluso, primeros pobladores neolíticos hace miles de años." "Dr. Calafell clarifies that (...) the genetic markers used to distinguish the population with Sephardim ancestry may produce distortions" "that 20% of Spaniards that are accounted as having Sephardim ancestry in the study could have inherited that same marker from older movements like the Phoenicians, or even the first Neolithic settlers thousand of years ago" http://www.elmundo.es/elmundo/2008/12/04/ciencia/1228409780.html 25 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
9. "Arşivlenmiş kopya". 12 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2011.
10. "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2011.
11. "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2011.
12. "Arşivlenmiş kopya". 20 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2011.

Genel

• Gitlitz, David. 'Secrecy and Deceit: The Religion of the Crypto-Jews', Albuquerque, NM: University of New Mexico Press, 2002.
• Roth, Norman, Conversos, Inquisition, and the Expulsion of the Jews from Spain, Madison, WI: University of Wisconsin Press, 1995.