Filistin Devleti
Batı Asya'da yer alan bir ülke / From Wikipedia, the free encyclopedia
Filistin veya resmî adıyla Filistin Devleti (Arapça: دولة فلسطين, romanize: Devlet-ü Filastîn), Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria (İsrail-Ürdün sınırında) ile Gazze Şeridi'nde (İsrail-Mısır sınırında) belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir.[14][15] Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır.[16] Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir.[17][18] Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.[19]
Filistin Devleti | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Başkent ve en büyük şehir | Kudüs (sınırlı tanıma) | ||||||
Resmî dil(ler) | Arapça | ||||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | İbranice | ||||||
Demonim | Filistinli | ||||||
Hükûmet | Parlamenter demokrasi | ||||||
| |||||||
Tarihçe | |||||||
| |||||||
Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 6220 km2
| ||||||
Nüfus | |||||||
• 2020 tahminî | 5.159.076[5] (121..) | ||||||
• Yoğunluk | 731/km2 | ||||||
GSYİH (SAGP) | 2018 tahminî | ||||||
• Toplam | 26.479 milyar $[6] | ||||||
• Kişi başına | 5.795 $[7] | ||||||
GSYİH (nominal) | 2020 tahminî | ||||||
• Toplam | 14,750 milyar $ (123.) | ||||||
Gini (2009) | 35.5[8] orta | ||||||
İGE (2019) | 0.708[9] yüksek · 115. | ||||||
Para birimi |
| ||||||
Zaman dilimi | UTC+2 () | ||||||
+3 | |||||||
Tarih formatı | gg/aa/yyyy | ||||||
Trafik akışı | sağ | ||||||
Telefon kodu | +970 | ||||||
ISO 3166 kodu | PS | ||||||
İnternet alan adı | .ps | ||||||
II.Dünya Savaşı'ndan sonra bölge İngiliz Mandası'ndan Birleşmiş Milletlere (BM) devredilmiş ve BM tarafından Yahudi, Arap ve uluslararası Kudüs Bölgeleri oluşturulmuştur.[20] Bu bölünme Yahudiler tarafından kabul edilirken bölgedeki Arap devletler tarafından ise kabul edilmeyerek 14 mayıs 1948'de İsrail Devleti'nin kurulmasıyla aynı gün ilk Arap-İsrail Savaşı başladı.[21][22] Öte yandan 22 Eylül 1948'de Mısır tarafında bulunan Gazze'de bir Filistin Hükûmeti kuruldu. Ürdün hariç diğer Arap Birliği üyeleri tarafından tanındı. Hükûmet Filistin'in tamamını (İsrail, Ürdün'deki Batı Şeria, Gazze ve Kudüs bölgeleri) yönettiğini iddia etse de aslında sadece Gazze'yi yönetmekteydi.[23] İsrail Altı Gün Savaşı sonucunda Mısır'dan Gazze ve Sina yarımadasını, Ürdün'den Batı Şeria'yı ve Suriye'den ise Golan Tepeleri'ni aldı.
Cezayir'de Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Başkanı Yasser Arafat 15 Kasım 1988'de Filistin Devleti'nin kuruluşunu ilan etti. 1993'te Oslo Anlaşmalarının imzalanmasından bir yıl sonra, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki A ve B bölgelerini yönetmek için Filistin Ulusal Otoritesi kuruldu. Gazze daha sonra İsrail'in Gazze'den çekilmesinden iki yıl sonra 2007'de Hamas tarafından yönetilecekti.
Filistin Devleti 145 BM üyesi tarafından tanınmaktadır ve 2012'den beri Birleşmiş Milletler'de üye olmayan bir gözlemci devlet statüsündedir.[24][25][26] Filistin; Arap Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı, G77, Uluslararası Olimpiyat Komitesi ve diğer uluslararası organların bir üyesidir.