Ebu Afek

Ebû 'Afek (Arapça: أبو عفك‎, İbranice: אבו עפכ‎, (d.504 - ö. 624), Medine'nin tanınan Yahudi şairlerinden biridir. Kendisi Muhammed'in isteği üzerine Salim bin Umeyr Tarafından öldürülmüştür.^[1]

Hayatı

Ebû Afek, İslamiyet'in ilk ortaya çıktığı dönemde, Hicaz muhitinin Yahudi şairlerindendi. Hayatı ve şairliği hususunda, günümüze fazla bilgi ulaşamamıştır. Ancak siyer kaynaklarında, Ebû 'Afek'in Medinelileri kışkırtmak için söylediği bir tahrîd şiiri rivayet edilmiştir. Ebû 'Afek, Benû 'Ubeyde'nin alt kolu olan Benû 'Amr b. 'Avf'a intisap etmektedir. Onun köken itibarıyla Arap olduğu, ancak Yahudiliği sonradan benimsediği düşünülmektedir. Yüz yirmi yaşına kadar yaşadığı rivayet edilmektedir.^[2] Arap kültürünce bu kadar uzun yaşan kişilere mu'ammerûn denilmektedir.

İslam dinini kabul etmeyen ve Muhammed'e muhalif olan bir kimseydi. Onun bu muhalifliğine kızan Sâlim b. Umeyr adlı bir Müslüman tarafından yaşlı şair Ebu Afek öldürüldü.^[3][4][5]

Rivayetin Sahihliği Üzerine Yorumlar

Konuyla ilgili rivayetler İbn-i İshak, El-Vakidi ve Vakidi'den nakil yoluyla İbn-i Sa'd'dan gelmektedir.^[6][7][8] İbn-i İshak'a isnat edilen Siratu Resulillâh'ın müellif nüshası elde bulunmamaktadır. Onun eserine yönelik en çok tartışılan eleştiri, çağdaşı Mâlik ibn Enes'in eleştirisidir.^[9] Mālik, İslam peygamberi Muhammed ve Medine Yahudileri hakkındaki hikâyeleri, bunların yalnızca din değiştiren Yahudilerin oğullarının anlatımlarına dayanılarak alındıkları gerekçesiyle reddetmiştir.^[10] Aynı hikâyeler daha sonra ünlü hadisçi ibn Hacer el-Askalani tarafından 'tuhaf hikâyeler' (garāʾib) olarak kınanmıştır.^[10] Hadisçiler Vakidi'nin güvenilmez bir kaynak olduğunu bildirmişlerdir.^{[11][12][13][14]}

Konuyla ilgili yayınlar

Esat Ayyıldız, "Medineli Yahudi Şair Ebû ‘Afek ve Tahrîd (Kışkırtma) Şiiri" 7 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 11 / 21 (Ocak 2021), 141-152.

Kaynakça

1. Ayyildiz, Esat (29 Ocak 2021). "Medineli Yahudi Şair Ebû 'Afek ve Tahrîd (Kışkırtma) Şiiri". Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 11 (21): 137-148. doi:10.33207/trkede.649614. ISSN 1309-7660. 17 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
2. Esat Ayyıldız, "Medineli Yahudi Şair Ebû ‘Afek ve Tahrîd (Kışkırtma) Şiiri" 7 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 11 / 21 (Ocak 2021), 141-152.
3. Altınoluk Dergisi, Nisan 2013, Sayı: 326, s. 50.
4. Maxime Rodinson. Muhammad (İngilizce). Tauris Parke Paperbacks. s. 171-172.
5. İhsan Süreyya Sırma. Medîne Vesîkası Işığında Yahudi Meselesi. Beyan Yayınları. s. 57.
6. Ibn Ishaq, Siratu Rasulilah, p.675
7. Muhammad ibn Umar al-Waqidi. Kitab al-Maghazi. Translated by Faizer, R., Ismail, A., & Tayob, A. K. (2011). The Life of Muhammad, pp. 86-87. London & New York: Routledge.
8. ibn Sa'd al-Baghdadi. The Book of the Major Classes, Volume 3. Translated by Bewley, A. (2013). The Companions of Badr, p. 376. London: Ta-Ha Publishers.
9. Jones, J. M. B. (1968). "ibn Isḥāḳ". Encyclopaedia of Islam. Vol. 3 (2nd ed.). Brill Academic Publishers. pp. 810–11.
10. Arafat, W. N. (1976-01-01). "New Light on the Story of Banū Qurayẓa and the Jews of Medina". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. 108 (2): 100–107.
11. Abu Jaafar Al-Uqaili,Al-Duafa'a Al-Kabir, vol. 4 page 107
12. Ibn Hajr al-‘Asqalani, Tahdhib al-Tahdhib, volume 10 page 284, [Hyderabad, 1326 A.H.cf. Yusuf ‘Abbas Hashmi, Zaynab bint Jahash, ‘Islamic Culture’ vol.XLI, No.1, Hyderabad (India), 1967]
13. Muhammad ibn Ahmad Al-Dhahabi,Mizan al-I`tidal fi Naqd al-Rijal, vol. 3 page 166
14. Al-Albani, Silsalat al-Hadith ad-Da'ifa, number 6013.