![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Basal_cell_carcinoma.jpg/640px-Basal_cell_carcinoma.jpg&w=640&q=50)
Cilt kanseri
From Wikipedia, the free encyclopedia
Cilt kanseri, deriden kaynaklanan kanserdir. Vücudun diğer kısımlarını istila etme veya yayılma yeteneğine sahip anormal hücrelerin türemesinden kaynaklanırlar.[10] Bazal hücreli karsinom, Skuamöz hücreli karsinom ve melanom olmak üzere üç ana cilt kanseri türü vardır.[11] İlk ikisi, daha az yaygın olan bir dizi cilt kanseri ile birlikte melanom dışı cilt kanseri olarak bilinir.[12][13] Bazal hücreli kanser yavaş büyür ve etrafındaki dokuya zarar verebilir ancak uzak bölgelere yayılma veya ölümle sonuçlanma olasılığı düşüktür.[12] Genellikle üzerinde küçük kan damarları bulunan parlak, ağrısız, kabarık bir cilt alanı olarak görülür veya ülserli kabarık bir alan olarak ortaya çıkabilir.[11] Skuamöz hücreli cilt kanserinin yayılma olasılığı daha yüksektir.[12] Genellikle üstü pullu sert bir yumru olarak ortaya çıkar ancak ülser de oluşturabilir.[14] Melanomlar en agresif olanlardır. Belirtileri arasında boyutu, şekli, rengi değişen, düzensiz kenarları olan, birden fazla renge sahip, kaşıntılı veya kanayan bir ben yer alır.[15]
Cilt kanseri | |
---|---|
![]() | |
Bazal hücreli cilt kanseri. İnci görünümüne ve telanjiektazi'ye dikkat edin. | |
Uzmanlık | Onkoloji ve dermatoloji |
Belirtiler | Bazal hücreli: üzerinde küçük kan damarı veya ülserasyon bulunan parlak olabilen ağrısız kabarık deri alanı.[1] Skuamöz hücreli: üstü pullu sert yumru[2] Melanom: boyutu, şekli, rengi değişen veya düzensiz kenarları olan ben.[3] |
Tipler | Bazal hücreli karsinom (BCC), Skuamöz hücreli cilt kanseri (SCC), melanom[1] |
Nedenleri | Güneşten Ultraviyole veya Solaryum[4] |
Risk faktörü | Açık ten, zayıf bağışıklık fonksiyonu[1][5] |
Tanı | Biyopsi[3] |
Korunma | Ultraviyole radyasyona maruz kalmanın azaltılması, güneş kremi[6][7] |
Tedavi | Cerrahi, radyasyon tedavisi, florourasil[1] |
Sıklık | 5.6 milyon (2015)[8] |
Ölüm | 111,700 (2015)[9] |
Vakaların %90'ından fazlası güneşten gelen ultraviyole radyasyona maruz kalmaktan kaynaklanmaktadır.[4] Bu maruziyet, üç ana cilt kanseri türünün de riskini artırmaktadır.[4] Ozon tabakasının kısmen incelmesi nedeniyle maruziyet artmıştır.[5][16] Solaryum bir diğer yaygın ultraviyole radyasyon kaynağıdır.[17] Melanomlar ve bazal hücreli kanserler için, çocukluk döneminde maruziyet özellikle zararlıdır.[18] Skuamöz hücreli deri kanserleri için, ne zaman meydana geldiğine bakılmaksızın toplam maruziyet daha önemlidir.[17] Melanomların %20 ila %30'u benlerden türer.[18] Daha açık tenli kişiler, ilaçlar veya HIV/AIDS gibi nedenlerle bağışıklık sistemi zayıf olanlar gibi daha yüksek risk altındadır.[11][12][12][19] Teşhis biyopsi ile yapılır.[15]
Ultraviyole radyasyona maruz kalmanın azaltılması ve güneş kremi kullanımı, melanom ve skuamöz hücreli cilt kanserinin önlenmesinde etkili yöntemler olarak görünmektedir.[18][20] Güneş kreminin bazal hücreli kanser riskini etkileyip etkilemediği net değildir.[20] Melanom dışı cilt kanseri genellikle tedavi edilebilir.[12] Tedavi genellikle cerrahi olarak çıkarılmasıdır, ancak daha az yaygın olarak radyoterapi veya florourasil gibi topikal ilaçları içerebilir.[11] Melanom tedavisi cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedavinin bir kombinasyonunu içerebilir.[15] Hastalığı vücudun diğer bölgelerine yayılmış olan kişilerde yaşam kalitesini artırmak için palyatif bakım kullanılabilir.[15] Melanom, kanserler arasında en yüksek hayatta kalma oranlarından birine sahiptir; Birleşik Krallık'ta insanların %86'sından fazlası ve Amerika Birleşik Devletleri'nde %90'ından fazlası 5 yıldan fazla hayatta kalmaktadır.[21][22]