Beşiktaş Park
İstanbul, Türkiye'de bir futbol stadyumu Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Beşiktaş Park ya da sponsorluk anlaşması gereği Tüpraş Stadyumu, İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde bulunan çok amaçlı stadyumdur. Beşiktaş'in iç sahadaki maçlarına ev sahipliği yapmaktadır.
| Beşiktaş Park | |
|---|---|
Kartal Yuvası | |
 | |
 UEFA  | |
 | |
| Tam isim | Beşiktaş Park |
| Yer | Dolmabahçe, Beşiktaş, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′21″K 28°59′39″D |
| Toplu taşıma | İETT, İstanbul Ulaşım, Metro İstanbul |
| Temel atma | 10 Aralık 2013 |
| Tamamlanış | 2013-2016 |
| Açılış | 10 Nisan 2016) |
| Sahibi | Spor Genel Müdürlüğü[1] |
| İşletmeci | Beşiktaş |
| Zemin | Hibrit çim (SISGrass) |
| Skorbord | Çözünürlük 1080hp 12x8 metre.100 metre kare. Bu alanda Avrupa’nın en büyük skorbordu. |
| Işıklandırma | Saha aydınlatmasında kullanılan ve titreşim yaratmayan gelişmiş plazma aydınlatma sistemi (PLS) ile 3500 lux aydınlatma değeri ile Avrupa’nın en aydınlık stadyumu. |
| Maliyet | ₺407.047.190 [2] |
| Mimar | Bünyamin Derman Metin Demir |
| Ana müteahhit | BJK Beşiktaş İnşaat ve Ticaret A.Ş[3] |
| Eski isim(leri) | Vodafone Arena (2016-2017) (sponsorluk anlaşması gereği) Vodafone Park (2017-2023) (sponsorluk anlaşması gereği) Tüpraş Stadyumu (2023-devam) (sponsorluk anlaşması gereği) |
| Ev sahibi | Beşiktaş |
| Kapasite | 42.590[4] |
| Localar | 147 |
| Boyutlar | 105×68 m |
| Kullanıcılar | |
Beşiktaş Park, Ali Sami Yen Spor Kompleksi ve Yüzüncü Yıl Atatürk Stadyumu ile Türkiye'nin C90 görüş açısına sahip stadyumlarından biri olarak tasarlanmıştır. 42.590 koltuk kapasitesine sahiptir.
İlk kez 2004 yılında gündeme gelen ancak gerekli izinlerin alınamaması nedeniyle ertelenen proje, 17 Ocak 2013 tarihinde resmî olarak inşa sürecine başladı ve 10 Aralık 2013 tarihinde projenin temeli atıldı. Haziran 2013'te mevcut BJK İnönü Stadyumu yıkılarak aynı arazi üzerine inşa edilen Beşiktaş Park, 10 Nisan 2016'da açıldı. Vodafone, 2013-14 sezonunun başından itibaren beş yılı opsiyonlu on yıllığına stadyuma isim sponsoru oldu ve stadyumun adı Vodafone Arena olarak belirlendi, 2017'de ise Vodafone Park olarak değiştirildi. Sponsorluk sözleşmesinin sona ermesiyle stadyumun adı Beşiktaş Park oldu. 2023-24 sezonundan itibaren ise stadyumun isim ve reklam hakları için Tüpraş ile 3 yıllık bir anlaşma imzalandı ve stadyumun adı Tüpraş Stadyumu olarak değiştirildi.
Beşiktaş Park, toplamda 147 kapalı loca ve 4500 VIP tribüne sahiptir. 20 Nisan 2017 tarihinde Beşiktaş'ın UEFA Avrupa Ligi'nde Olympique Lyonnais ile oynadığı ve 39.623 kişinin izlediği karşılaşma, stadyum tarihinin en yüksek seyircili maçı oldu.
Stadyum, Beşiktaş'ın iç saha maçlarının yanı sıra bazı organizasyonlara da ev sahipliği yaptı. 2019 UEFA Süper Kupası müsabakası bu stadyumda oynandı. Türkiye millî futbol takımı da zaman zaman iç saha maçlarını burada oynamaktadır. Stadyum, futbol maçlarının dışında konser organizasyonları ile çeşitli kutlama ve etkinliklere ev sahipliği yaptı. 2025-26 UEFA Avrupa Ligi finali burada oynanacaktır.
İzin süreci
İlk kez 23 Şubat 2004 tarihinde gündeme gelen ancak gerekli izinlerin çıkmaması nedeniyle ertelenen projenin inşa süreci resmî olarak 17 Ocak 2013 tarihinde başlatılmıştır.
İnşaat çalışmaları ve sponsorluk
BJK İnönü Stadyumu'nun yeniden yapılması projesinde ihaleyi kazanan firmalarla sözleşme imzalanmasının ardından,[5] yıkıma 2 Haziran 2013 tarihinde saat 19.03'te başlandı.[6] Yıkım öncesi bir tören gerçekleştirildi ve yıkım törenine ekibiyle beraber başkan Fikret Orman ve taraftarlar ile çok sayıda basın mensubu katıldı.[7] Yaptığı konuşmanın ardından Orman, iş makinesini kullanarak yeni açık tribünü duvarına ilk darbeyi vurdu ve yıkımı başlattı.[7] Yıkıma yeni açık tribününden başlandı.[8] 23 Temmuz 2013 tarihinde kazılar sırasında tribünlerin altında tonozlu tarihî eser kalıntıları görüntülendi.[9] İlgili fotoğraflar İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Koruma Bölge Kuruluna gönderildi ve kurul, kalıntının incelenmesi için arkeolog görevlendirdi.[9] Üç gün sonra kalıntıların çalışmayı etkileyecek boyutta olmadığı anlaşıldı ve yıkım çalışmaları müze denetiminde devam etti.[10] Aynı gün Iron Maiden konseri gerçekleştirildi ve yaklaşık 18 bin kişinin izlediği bu konser, İnönü Stadyumu'nun son etkinliği oldu.[11][12]
Çalışmalar devam ederken Beşiktaş ile Vodafone arasında 13 Haziran'da imzalanan iyi niyet anlaşması sonrası 20 Ağustos'ta gerçekleştirilen törende sponsorluk anlaşması imzalandı.[13][14] Törende stadyumun adı ilk kez "Vodafone Arena" olarak açıklandı.[13][14] Vodafone Telekomünikasyon A.Ş. ile yapılan sözleşme tarihinden itibaren; reklam hakları, isim hakkı sponsorluğu ve teknoloji altyapı yatırımı için 10+5 yıllık toplam 116 milyon $ tutarında anlaşma gerçekleştirildi.[14][15] Buna ek olarak 2014-15 sezonundan itibaren forma göğüs sponsorluğu için de 3+2 yıllık toplam 29 milyon $ tutarında anlaşma yapıldı.[14][15]
Sponsorluk anlaşmasının ardından çalışmalar devam ederken, kapalı tribünün çatısının yıkıldığı esnada zemine doğru yapılan kazılarda bir su tabakası görüldü ve denizden geldiği düşünülen tabakanın daha sonra su borularının patlamasından oluşan bir su birikintisi olduğu öğrenildi.[16] Hafriyatın son aşamalarındayken,[17][18] 11 Aralık 2023'te inşaat ruhsatının alınmasıyla betonlamaya geçilmesi konusunda bir engel kalmadı.[19] 20 Aralık'ta hafriyatın sona ermesiyle "ilk harcın dökülmesi etkinliği" gerçekleştirildi. Harç dökülmeden önce kurban kesildi ve stadyumun zeminine ilk harcı Fikret Orman döktü. Ayrıca başkanın ve yönetim kurulu üyelerinin adlarının bulunduğu bir plaket de harç dökülen zemine gömüldü.[20] İlk harcının atılmasının ardından 15 gün içinde D Blok temellerinin üçte ikisi bitirildi. 7 Ocak 2014'te D Blok'ta kolon ve perdelerin demir inşaatına başlandı. Bu süreçte 2500 metreküp beton ve 1100 ton demir kullanıldı.[21] 16 Ocak'ta 165 kişinin inşaatta yoğun bir şekilde çalışmaya devam ettiği kulübün resmî sitesinden açıklandı.[22] 12 Şubat'ta yapımı süren Vodafone Arena'nın Swissotel the Bosphorus'ta tanıtımı yapıldı. Tanıtım töreninde Orman, yaptığı konuşmada stadyumun en modern ve en yüksek teknolojiye sahip stadyumlardan biri olduğunu ve Türkiye'nin ilk çevreci stadyumunu yaptıklarını söyledi.[23] 27 Şubat'ta kapalı tribünün tamamı ve eski açığın yarısının temel inşaatları bitirildi. Aynı zamanda Anıtlar Kuruluna verilen restoran projesi de onaylandı.[24] 6 Mart'ta eski açığın harfiyatı yapıldı, yeni açık tribününün demir kesimine başlandı ve masif kaya olan eski Şeref tribününün bulunduğu bölgede çalışmalar sürmekteydi.[25]
Taraftarlardan gelen mektupları stadın temeline karıştırarak "Temelinde Aşk Var" sloganını da başlatmıştır. Stadın çatısı 12 Kasım 2015'te kaldırılmıştır.
Açılış töreni ve maçı
Açılış, 10 Nisan 2016 tarihinde taraftarlara kapalı, sadece davetlilere açık bir törenle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan; Başbakan Ahmet Davutoğlu; 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül; Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç; Türkiye Futbol Federasyonu Başkanı Yıldırım Demirören, Beşiktaş Başkanı Fikret Orman; eski TBMM Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar; Beşiktaş Teknik Direktörü Şenol Güneş; takım kaptanları Tolga Zengin ve Necip Uysal; eski Beşiktaş Başkanı Serdar Bilgili; eski Beşiktaş Teknik Direktörleri Gordon Milne, Bernd Schuster, Ertuğrul Sağlam; iş, spor ve siyaset dünyasından davetlilerin katılımıyla gerçekleştirildi.[26]
Açılış dönemindeki adıyla Vodafone Arena stadyumunda ilk düdük, resmî açılış töreninin ertesi günü 11 Nisan 2016 tarihinde Beşiktaş ile Bursaspor arasında oynanan Süper Lig maçında çalındı. 38.420 biletli seyircinin izlediği maçın 21. dakikasında Beşiktaş'ın Mario Gómez'in ayağından bulduğu gol, Beşiktaş Park'ta atılan ilk gol olarak kayıtlara geçti.[27][28] Beşiktaş, 3-2 galip gelerek yeni stadında ilk maçını galibiyetle bitirdi.[29]
İsim değişiklikleri ve sponsorluğun sona ermesi
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Arena" kelimesinin stadyumlardan çıkarılması yönündeki talimatı üzerine Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), resmî sitesinde Beşiktaş'ın iç saha maçlarına ev sahipliği yapan stadyumun adını "Vodafone Stadyumu" olarak değiştirdi.[30] Bu konu hakkında resmî bir açıklaması olmayan Beşiktaş, 3 Haziran 2017 tarihinde stadyumun ismini "Vodafone Park" olarak değiştirdiklerini açıkladı.[31][32]
Beşiktaş, 28 Ekim 2022'de yaptığı KAP açıklamasında Vodafone'la yapılan sözleşmenin ilk döneminin sona erdiğini ve 2022-23 sezon sonu itibarıyla geçerli olmak üzere stadyum isim hakkı sponsorluğunun feshedildiğini bildirdi.[33] Stadyumun ismi, yeni bir sponsorluk anlaşmasına kadar "Beşiktaş Park" olarak değiştirildi.[34] 25 Eylül 2023 tarihinde, 2023-24 sezonundan başlamak üzere stadyumun isim ve reklam hakları için Tüpraş ile 3 yıllık bir sözleşme imzalandı ve stadyumun adı "Tüpraş Stadyumu" olarak değiştirildi.[35]
Beşiktaş Park, DB Architects isimli firma mimarı Bünyamin Derman tarafından tasarlanmıştır.[36] Türk Telekom Stadyumu ve Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ile Türkiye'nin C90 görüş açısına sahip stadyumlarından biri olarak tasarlanan yeni İnönü stadyumunda 147 kapalı loca, 4500 VIP tribün ve 162 engelli koltuğu bulunur. İki kat şeklinde tasarlanan stadyumum birinci katı 26°, ikinci katı ise 38°'dir.
Stadyum, UEFA stadyum kategorilerinde en üst seviye olan 4. kategori kriterlerini karşılamaktadır.Beşiktaş Park'ın tasarımı bulunduğu yer ve yasal zorunluluklar nedeniyle modern stadyumlardan üç konuda ayrılır.
- Kolezyum modeli
Stadın etrafında bulunan Dolmabahçe Sarayı, Dolmabahçe Saat Kulesi, Dolmabahçe Camii ve Boğaziçi nedeniyle Anıtlar Yüksek Kurulu, stadın etrafındaki tarihi yapılarla uyumlu bir tasarımla yapılmasını şart koşmuştur. Önerilen stadyum tasarımlarının birçoğu metal, cam ya da kompozit malzemelerin kullanıldığı modern tasarımlardı. İlk tasarım şartını karşılamak için küfeki taşlarının kullanıldığı kolezyum modeli önerilmiş ve onay almıştır.
- Dalga modeli tribünler
Modern stadyumlarda tribünlerin bulunduğu alanlar genelde aynı seviyede olur. Beşiktaş Park'ın yapılacağı alan küçük olduğundan ve etrafında taşıt yolları bulunduğundan tribünlerin yüksekliği köşelerde azalıp, kenarlarda artmaktadır. Bu durum tribünlere dalga modeli bir görünüm vermektedir. Doğu tribününün yüksekliği Anıtlar Yüksek Kurulunun bir diğer isteği doğrultusunda, Boğaz manzarasını kapatmaması için alçak tutulmuştur.
- Eliptik tasarım
Modern stadyumların birçoğu kare tasarımlar kullanır. 20. yüzyılda yapılan eski stadyumlar özellikle Olimpik stadyumlar ise tartan pist içerir. Tartan pist nedeniyle bu stadyumlar eski İnönü Stadyumu gibi eliptik şekildedir. Tarihî eser olduğu için yıkılamayan iki kulesi ile uyumlu olması açısından yeni stadyum 1939'da yapılan tasarıma sadık kalmıştır. İçinde tartan pist olmasa da Beşiktaş Park eliptik şekilde tasarlanmıştır.
Teknik özellikler
- Koltuk kapasitesi: 42.590
- Loca sayısı: 147
- Loca koltuk toplam sayısı: 1903
- VIP koltuk sayısı: 2100
- Otopark: 600 araç
- Engelli koltuk kapasitesi: 81 engelli koltuğu + 81 refakatçi (toplamda 162 koltuk)
- Saha çizgisi ile tribün arasındaki uzaklık: -Kale çizgisi tribün arası 795 cm -Taç çizgisi tribün arası 615 cm
- Basın tribünü kapasitesi: 186 kişi
- Tamamı kapalı tribünler
- C90 görüş açısı
- Açılır kapanır koltuklar
- Alttan ısınma
- SISAIR Alttan Havalandırma ve Vakum Drenaj Sistemi
- İki kat tribün yapısı
- Kapalı ve açık otopark
- Çatı özelliği: Çatı tüm tribünlerin üzeri kapalı olacak şekilde, kablo sistemle çözülmüş, PTFE kaplı olarak tasarlanmıştır.
- 2000 m² Çok amaçlı restoran[37]
- 1000 m² Lenovo Game On[38]
- 1650 m² Müze
- 1200 m² Kartal Yuvası
Stadyum, 11 Nisan 2016 tarihinde Beşiktaş ile Bursaspor arasında oynanan Süper Lig karşılaşması ile açıldı. Beşiktaş maçı 3-2 kazanırken stadyumdaki ilk golü Mario Gómez attı.[39] 28 Eylül 2016'da FK Dinamo Kyiv'a karşı UEFA Şampiyonlar Ligi'nde ilk avrupa maçına çıktı ve ilk golü Ricardo Quaresma attı.[40] 30 Ocak 2017 tarihinde Beşiktaş'ın Konyaspor'u 5-1 yendiği maçta Cenk Tosun, Beşiktaş Park'ta resmi bir maçta hat-trick yapan ilk isim oldu.[41] 23 Şubat 2017 tarihinde UEFA Avrupa Ligi'nde MK Hapoel Be'er Şeva karşısında elde ettiği 2-1'lık galibiyetle birlikte, Beşiktaş Park'ta yabancı bir takıma karşı ilk galibiyetini kazandı.[42] 20 Nisan 2017 tarihinde Beşiktaş'ın UEFA Avrupa Ligin'de Olympique Lyonnais ile oynadığı ve 39.623 kişinin izlediği karşılaşma, stadyum tarihindeki en çok seyirci katılımının olduğu maç olarak tarihe geçti. Siyah-beyazlı takım, 2 Aralık 2017 tarihinde Galatasaray'ı 3-0 mağlup ederek Beşiktaş Park'taki ilk derbi galibiyetini aldı.[43] 8 Eylül 2019 tarihinde Türkiye ile Andorra arasında 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri kapsamında oynanan maç ise Beşiktaş Park'taki ilk millî karşılaşma oldu.[44]
| Seyirci | Tarih | Organizasyon | Müsabaka |
|---|---|---|---|
| 39.623[45] | 20.04.2017 | UEFA Avrupa Ligi | Beşiktaş - Olympique Lyonnais |
| 39.558[46] | 03.03.2024 | Süper Lig | Beşiktaş - Galatasaray |
| 39.477[47] | 02.12.2018 | Süper Lig | Beşiktaş - Galatasaray |
| 39.346[48] | 01.11.2017 | UEFA Şampiyonlar Ligi | Beşiktaş - AS Monaco FC |
| 39.317[49] | 02.10.2022 | Süper Lig | Beşiktaş - Fenerbahçe |
| 39.186[50] | 25.02.2019 | Süper Lig | Beşiktaş - Fenerbahçe |
| 39.165[51] | 30.04.2023 | Süper Lig | Beşiktaş - Galatasaray |
| 38.878[52] | 25.02.2018 | Süper Lig | Beşiktaş - Fenerbahçe |
| 38.696[53] | 22.02.2020 | Süper Lig | Beşiktaş - Trabzonspor |
| 38.563[54] | 08.05.2022 | Süper Lig | Beşiktaş - Fenerbahçe |
Ulaşım
Stadyuma Kabataş Aktarma Merkezi'nden geçen T1 (Kabataş - Bağcılar) Tramvay Hattı, F1 (Taksim - Kabataş) Füniküler Hattı ve merkezde bulunan iskeleyi kullanan vapur seferleri ile ulaşılabilir.
Ayrıca stadyumdan 37T Çırçır Metro - Taksim, 38KT Karadeniz Mahallesi - Taksim, 40 Rumelifeneri - Garipçe - Taksim, 40T İstinye Dereiçi - Taksim, 48T Hamidiye Mahallesi - Taksim, 49T Yeşilpınar - Taksim, 50L Alibeyköy Metro - Beşiktaş, 50T Alibeyköy Metro - Taksim, 55B Gaziosmanpaşa - Beşiktaş, 55ET Gaziosmanpaşa - Taksim - Beşiktaş, 70KE Kurtuluş - Eminönü, 129T Bostancı - Taksim, 559C Rumeli Hisarüstü - Taksim, DT2 Ortaköy - Taksim hatları da geçmektedir. Dolmabahçe Caddesi'nden gelip Kabataş'ta son durak yapan hatlar ise stadyum durağında durmamaktadır.
Beşiktaş Park'ta oynanan resmi maçlarda atılan önemli gol kayıtları
| Gol | Tarih | Organizasyon | Müsabaka | Futbolcu |
|---|---|---|---|---|
| 1[55] | 11.04.2016 | Süper Lig | Beşiktaş - Bursaspor | Mario Gómez |
| 100[56] | 28.12.2017 | Türkiye Kupası | Beşiktaş - Osmanlıspor | Ryan Babel |
| 200[57] | 06.10.2019 | Süper Lig | Beşiktaş - Alanyaspor | Abdoulay Diaby |
| 300[58] | 15.09.2021 | UEFA Şampiyonlar Ligi | Beşiktaş - Borussia Dortmund | Javi Montero |
| 400[59] | 16.01.2024 | Türkiye Kupası | Beşiktaş - Eyüpspor | Salih Uçan |
2019 UEFA Süper Kupası finali 14 Ağustos 2019'da Liverpool ile Chelsea arasında Beşiktaş Park'ta oynandı ve 2-2 biten maçı Liverpool penaltılarla 5-4 kazandı.[60]
2020'de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nü kutlamak amacı ile Vodafone Kupası adı altında Beşiktaş ve Atlético Madrid kadın futbol takımları bir araya geldi. Atletico Madrid müsabakayı 2-0 kazandı. 41 binin üzerinde biletin satıldığı ve 33 bin taraftarın izlediği müsabaka, Türkiye'de oynanan en kalabalık kadın futbol maçı olarak tarihe geçti.[61]
BJK İnönü Stadı Dönemi
- 90'lar
- Bryan Adams - 28 Temmuz 1992
- Guns N' Roses, Use Your Illusion Tour - 26 Mayıs 1993
- Elton John, The One Tour - 20 Haziran 1993
- Metallica, Nowhere Else to Roam ve World Magnetic Tour kapsamında - 25 Haziran 1993 ve 27 Haziran 2010
- Sting, Ten Summoner's Tales Tour - 2 Temmuz 1993
- Bon Jovi, I'll Sleep When I'm Dead Tour - 13 Eylül 1993
- Scorpions, Face The Heat Tour - 17 Eylül 1993
- Michael Jackson, Dangerous World Tour kapsamında 4 Ekim 1992'de planlanan fakat iptal edilen konser, daha sonra 23 Eylül 1993'te düzenlendi.
- Madonna, The Girlie Show Tour - 7 Ekim 1993
- Rod Stewart, A Spanner in the Works Tour - 19 Temmuz 1995
- Tina Turner, Wildest Dreams Tour - 20 Eylül 1996
- 2010'lar
- Sonisphere Festival - 2010
- Grup Yorum 25. Yıl Konseri - 12 Haziran 2010
- Rihanna, Diamonds World Tour - 30 Mayıs 2013 (35.000 kişi)
- Iron Maiden, Maiden England World Tour - 26 Temmuz 2013
Vodafone Park Dönemi
Beşiktaş Park Dönemi
- Hayko Cepkin - 26 Mayıs 2024
- Andrea Bocelli - 8 Haziran 2024
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
