Loading AI tools
Bir Kore halk şarkısı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Arirang (Korece: 아리랑; [a.ɾi.ɾaŋ) bir Kore halk müziğidir.[1] 60 farklı versiyonunun yaklaşık 3.600 varyasyonu bulunan şarkının hepsinde "Arirang, arirang, arariyo (아리랑, 아리랑, 아라리요)" benzeri bir nakarat yer almaktadır.[2] Şarkının 600 yıldan eski bir geçmişe sahip olduğu tahmin edilmektedir.[3]
| Güney Kore'deki Arirang | |
|---|---|
 Song So-hee'nin "Arirang" performansı | |
| Ülke | Güney Kore |
| Kaynak | 445 |
| Bölge | Asya-Pasifik |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2012 (7. oturum) |
| Kuzey Kore'deki Arirang | |
|---|---|
.jpg) Kuzey Kore'deki Arirang Festivali'nden bir görüntü. Görüntüde bir dağ geçidinden yola çıkmak üzere olan bir adam bir kadın tarafından uğurlanmaktadır. | |
| Ülke | Kuzey Kore |
| Kaynak | 914 |
| Bölge | Asya-Pasifik |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2014 (9. oturum) |
| Arirang | |
|---|---|
| Hangıl | 아리랑 |
| Latin harfleriyle yazımı | Arirang |
| McCune-Reischauer | Arirang |
"Arirang", UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'ne iki kez dahil edilmiştir. Güney Kore 2012 yılında,[2][3] Kuzey Kore ise 2014 yılında[1][4] şarkının UNESCO listesine dahil edilmesi için başvuruda bulundu. 2015 yılında Güney Kore Kültür Mirası İdaresi, şarkıyı önemli maddi olmayan kültürel varlıklar listesine ekledi.[5]
Şarkı günümüzde hem Kuzey Kore'de hem de Güney Kore'de söylenmekte ve Kore Savaşı'nın ikiye böldüğü Kore Yarımadası'nda birliğin sembolü olarak kabul edilmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Şarkının Gangwon Eyaleti, Jeongseon'da ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Günümüzde "Arirang" terimi anlam bakımından belirsizdir, ancak bazı dilbilimciler "Ari"nin (아리) "güzel" anlamına geldiğini ve "rang"ın (랑) eski yerel dilde "sevgili" veya "damat" anlamına geldiğini varsaymışlardır. Shin Yong-ha[6] gibi bilim insanları tarafından desteklenen bu teori, şarkının efsanesini beslemektedir. Efsaneye göre bu isim, adını Korece "eoureojida" kelimesinden alan bir su kütlesi olan Auraji'deki (아우라지) iskelenin yakınında Kamelya çiçekleri toplarken aşık olan bir erkek ve bir genç kızın hikâyesinden türetilmiştir. Örneğin, Pyeongchang ve Samcheok sularını Han Nehri'ne bağlayan su kütlesine Auraji denir.[7] Ancak bu efsanenin de iki ayrı türü bulunmaktadır:
Profesör Keith Howard'a göre Arirang, Jeongseon, Gangwon'un dağlık bölgelerinde ortaya çıktı ve şarkının ilk sözü 1756 tarihli bir el yazmasında tespit edildi.[9] Kore Çalışmaları Akademisi de Arirang'ın aslında Jeongseon'daki bir halk şarkısı olduğu konusunda aynı görüşü paylaşmaktadır. Jeongseon'daki bazı yerliler, halk şarkılarını Koryo döneminden geldiğini belirtmektedir.[10]
Bazıları, Gangwon'daki işçilerin Joseon Hanedanı'ndan Prens Regent Heungseon'un emriyle Gyeongbok Sarayı'nı yeniden inşa etmek için Seul'e gönderildiğinde, Jeongseon'dan gelen bu şarkının Seul'e ve Kore'nin diğer bölgelerine yayıldığını düşünmektedir.[10] Kimileri ise, özellikle şarkının sözlerindeki "Arirang" ve "Arari" kelimelerinin, bu dönemde "Arirang (아리랑, 我離郞)" veya "Ananri (아난리, 我亂離)" diyen işçilerin ailelerinden geldiğini öne sürüyorlar.[11][12] Joseon bilgini Hwang Hyeon (1855-1910) tarafından kaydedilen Maecheonyarok'a (매천야록, 梅泉野錄) göre, şarkının bu zamana kadar ülkede yaygın olduğu görülüyordu.[10]
Güney Koreli edebiyat bilgini Yang Ju-dong (1903-1977), "Arirang" teriminin, aynı zamanda "uzun" anlamına gelen eski Korece yerli kelimesi "Ari" (아리) ve tepe anlamına gelen "ryeong"un (領) birleşiminden geldiği görüşünü ortaya attı.[13]
Bazıları "Arirang" terimini, şarkının erdemlerini öven bir şiirden evrimleşmiş olabileceğinden, Silla'nın ilk kralının eşi Leydi Aryeong'un adından türediğini düşünmektedir. Bir kısım ise, terimin "memleket" anlamına gelen Jurchen "Arin" kelimesiyle veya benzer bir ada sahip Hint tanrısının adıyla bağlantılı olduğunu iddia etmektedir.[14]
"Arirang"ın bilinen ilk kaydı, 1896'da Amerikalı etnolog Alice Cunningham Fletcher tarafından Washington, DC'deki evinde, Fletcher üç Koreli öğrencinin "Love Song: Ar-ra-rang" adlı bir şarkı söylemesini kaydetmesiyle yapılmıştır.[15] Bir kaynak, öğrencilerin asil Koreli ailelere mensup olduğu ve kaydın yapıldığı dönemde Howard Üniversitesi'nde yurtdışında okuduklarını öne sürmektedir.[16] Başka bir kaynak ise, şarkıcıların o dönemde Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Koreli işçiler olduğunu öne sürmekte.[17] Kayıtlar şu anda ABD Kongre Kütüphanesi'nde muhafaza edilmektedir.[18]
1910'dan 1945'e kadar Kore'nin Japon işgali sırasında, şarkı söylemenin yoğun bir şekilde sansürlendiği ve herhangi birinin Kore milli marşı da dahil olmak üzere herhangi bir vatansever şarkıyı söylemesinin suç haline geldiği zaman, Arirang resmî olmayan bir marş haline gelmiştir. Böylece "Arirang", Japon İmparatorluğu yönetimine karşı bir direniş marşı olmuştur.[19][20] Koreli protestocular, 1919'da Japon İmparatorluğu'na karşı bir Kore gösterisi olan 1 Mart Hareketi sırasında "Arirang" şarkısını söylemişlerdir. İşgal sırasında yazılan "Arirang" varyasyonlarının çoğu, adaletsizlik, emekçilerin durumu ve gerilla savaşı temalarını içermektedir. Faşistlere karşı savaşan dağ gerillaları tarafından da söylendiği bilinmektedir.[19]
"Arirang"ın en iyi bilinen sözleri ilk olarak Na Woon-gyu'nun yönettiği 1926 sessiz filmi Arirang'da görünmüştür. Arirang günümüzde kayıp film olarak kabul edilmekte. Ancak çeşitli kaynaklar filmin Japonlar tarafından hapsedildikten ve işkence gördükten sonra akıl hastası olan Koreli bir öğrenci hakkında olduğunu söylüyor. Film gösterime girdiğinde bir hit oldu ve ilk Koreli milliyetçi film olarak kabul edilmektedir.[19][21][22]
Kore'nin Japon işgali sırasında Japonya'da, Kore kültürü ve özellikle "Arirang" çılgınlığı yaşandı. "Arirang"ın 1931 ve 1943 yılları arasında pop, caz ve mambo gibi türlerde 50'den fazla Japonca versiyonu icra edildi.[19]
"Arirang"ın tüm versiyonları, "Arirang, arirang, arariyo (아리랑, 아리랑, 아라리요) benzeri bir nakarat içerir.[2] "Arirang" kelimesinin kendi başına anlamsızdır ve Korecede kesin bir anlamı yoktur.[23] Diğer şarkı sözleri versiyondan versiyona değişmekle birlikte, çoğu versiyonda hüzün, ayrılık, kavuşma ve aşk temaları yer almaktadır.[4][24]
Aşağıdaki tablo Seul'de söylenmiş "Standard Arirang"ın sözlerini içermektedir. İlk iki satır nakarattır. Nakaratı üç şiir takip eder.
| Hangul/Chosŏn'gŭl | Hanja | Romanization | Türkçe translation[25] |
|---|---|---|---|
아리랑, 아리랑, 아라리요... |
아리랑, 아리랑, 아라리요... |
Arirang, arirang, arariyo... |
Arirang, arirang, arariyo... |
나를 버리고 가시는 님은 |
나를 버리고 가시는 님은 |
Nareul beorigo gasineun nimeun |
Beni (burada) terk eden sevgili |
청천하늘엔 잔별도 많고, |
晴天하늘엔 잔별도 많고, |
Cheongcheonhaneuren janbyeoldo manko, |
Berrak gökyüzünde pek çok yıldız olduğu gibi, |
저기 저 산이 백두산이라지, |
저기 저 山이 白頭山이라지, |
Jeogi jeo sani baekdusaniraji, |
Orada, o dağın üstünde Baekdu Dağı var |
"Arirang"ın 60 farklı versiyonunun tahmini 3.600 farklı türü vardır.[2] "Arirang"ın farklı versiyonlarının adlarına genellikle menşe yerlerinin önüne eklenir.[14]
"Jeongseon Arirang" genellikle şarkının orijinal versiyonu olarak kabul edilirken, Seul'deki "Bonjo Arirang" (kelimenin tam anlamıyla: Standart Arirang) en ünlü versiyonlardan biridir. Bu versiyon ilk kez 1926 yapımı Arirang filminin tema müziği olarak kullanıldığı zaman popüler olmuştur.[14]
Diğer ünlü türler arasında, Kore halk müziği türlerinin pansori ve sinawi'nin doğduğu yer olarak bilinen Güney Jeolla Eyaletinden "Jindo Arirang"; ve Güney Gyeongsang Eyaletinden "Miryang Arirang"dır.[26][27]
Hem Güney Kore hem de Kuzey Kore, "Arirang"ın UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'ne dahil edilmesini teklif etmiştir. Güney Kore, şarkıyı 2012 yılında, Kuzey Kore ise 2014 yılında başvuru yaptı.[1][4]
2015 yılında Güney Kore Kültür Mirası İdaresi, önemli maddi olmayan kültürel varlıklar listesine "Arirang"ı ekledi.[5]
Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun 7. Piyade Tümeni, Güney Kore'nin ilk başkanı Syngman Rhee'den izin aldıktan sonra, Mayıs 1956'da "Arirang"ı resmi marş şarkısı olarak kabul etti. Tümen Kore Savaşı sırasında 1950'den 1953'e kadar Kore'de konuşlanmıştı.[28]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
