Loading AI tools
İstanbul, Türkiye'de hizmet veren metro ağı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
İstanbul Metrosu, Türkiye'nin nüfus bakımından en büyük şehri olan İstanbul'daki metro sistemidir. 3 Eylül 1989'da M1 hattının hizmete girmesiyle birlikte faaliyete başlamıştır. Günümüzde M1ᴀ, M1ʙ, M2, M3, M4, M5, M6, M7, M8, M9 ve M11 olmak üzere 11 hattan oluşmaktadır.
 | |||
_2024.jpg) | |||
| Genel | |||
|---|---|---|---|
| Sahibi | İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı | ||
| Hizmet alanı | İstanbul, Türkiye | ||
| Taşıma türü | Metro | ||
| Hat sayısı |
| ||
| İstasyon sayısı | 159 | ||
| Günlük yolcu sayısı | 1,67 milyon+ | ||
| Yıllık yolcu sayısı | 612 milyon+ (2023)[1] | ||
| Merkez | Esenler, İstanbul, Türkiye | ||
| Web sitesi | metro.istanbul | ||
| Hizmet | |||
| Hizmete giriş | 3 Eylül 1989 (M1) | ||
| İşletmeci(ler) | Metro İstanbul TCDD Taşımacılık | ||
| Teknik | |||
| Sistem uzunluğu | 243,3 kilometre (151,2 mi) | ||
| Hat açıklığı | Standart (1435 mm) | ||
| Ortalama hız | 35 km/h | ||
| En yüksek hız | 120 km/h | ||
| |||
.svg){kind=logo}
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Metro İstanbul ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı adına TCDD Taşımacılık şirketleri tarafından işletilen metro ağı zaman içerisinde genişletilmekte olup, günümüzde 103'ü Avrupa Yakası'nda ve 56'sı Anadolu Yakası'nda olmak üzere toplam 159 istasyondan oluşmaktadır ve -Mart 2024 itibarıyla- 243,3 kilometre (151,2 mi) güzergâh uzunluğuna sahiptir.[4] İstanbul dünyada 22. Avrupa'da ise 4. en uzun metro hattına sahip şehirdir.[5]
İstanbul, Avrupa kıtasındaki ilk metro hattı olan Londra Metrosu'ndan sonra kıtanın en eski ikinci yer altı raylı sistemi olan ve 1875'te hizmete giren Tünel'e ev sahipliği yapmaktadır.[6] 573 metre (1.880 ft) uzunluğunda ve iki istasyonu olan Tünel, Beyoğlu ilçesinde bulunmaktadır ve günümüzde füniküler hattı olarak tanımlanmaktadır.
İstanbul'da toplu taşıma aracı olarak modern metro hatlarının yapımı, hızla artan nüfus yoğunluğunun yol açtığı trafik sıkışıklığı nedeniyle ancak 1980'lerin sonlarında başladı.
İstanbul'un ilk modern metro hattı olan M1'in inşasına 1986-87 yılları arasında karar verildi ve Aksaray - Kocatepe arasındaki ilk etap 3 Eylül 1989'da hizmete girdi.[4][7] Hat hizmete girdikten sonra "hafif metro" olarak tanımlansa da 2006 yılında yapılan düzenleme ile M1 olarak değiştirildi. Ardından 3 Aralık 1989'da Esenler istasyonu hizmete girdi.
İkinci metro hattı olan M2'nin inşasına 1992'de başlandı ve Taksim - Levent arasındaki ilk etap 16 Eylül 2000'de hizmete girdi. Ardından 24 Ekim 2000'de Levent - 4. Levent arası hizmete girdi.[4][8][9] M2, aç-kapa ve NATM tünel yöntemiyle inşa edildi. 31 Ocak 2009'da hat kuzeyde Atatürk Oto Sanayi'ye, güneyde Şişhane'ye uzatıldı.[10] Ancak sinyalizasyon sisteminin hazır olmaması nedeniyle ilk başta Taksim - Atatürk Oto Sanayi arasındaki seferler 4. Levent istasyonundan aktarmalı olarak gerçekleştirildi. Benzer şekilde Taksim - Şişhane arasında da 2014'te Yenikapı uzatması açılana dek mekik işletme yapıldı. 2 Eylül 2010'da Darüşşafaka istasyonu hizmete girdi. 11 Kasım 2010'da hatta bir şube hattı eklendi ve Ali Sami Yen Spor Kompleksi Rams Park'ın karşısındaki Seyrantepe istasyonu hizmete girdi.[11] 22 Mayıs 2011'de de son olarak Hacıosman istasyonunun hizmete girmesiyle birlikte M2 hattı 16 istasyona ve 23,49 kilometre (14,60 mi) güzergâh uzunluğuna ulaştı.[4]
Uzatma çalışmaları devam ettirilen M1 hattında, 1994'te Büyük İstanbul Otogarı'nın açılmasıyla Otogar istasyonu hizmete girdi. Bunun yanında 1994-95 yılları arasında hat, aşama aşama Yenibosna'ya uzatıldı. 1999'da Bahçelievler istasyonu hizmete girdi ve hat 2002'de şehrin batısındaki Atatürk Havalimanı'na uzatıldı.[12] Esenler şube hattından Kirazlı'ya yapılan ikinci hatla M1 hattı, 14 Haziran 2013'te M1ᴀ ve M1ʙ olarak ikiye bölündü.
Anadolu Yakası'nda inşa edilen ilk metro hattı olan M4 hattı'nın inşasına 2005'te başlandı[13] ve Kadıköy - Kartal arasındaki ilk etap 17 Ağustos 2012'de hizmete girdi. 29 Ekim 2013'te Marmaray'ın açılmasıyla beraber Ayrılık Çeşmesi istasyonu hizmete girdi.
14 Haziran 2013'te Otogar - Kirazlı arasında M1ʙ ve Kirazlı - Başakşehir-Metrokent arasında M3 hatları hizmete girdi. 11 Kasım 2013'te de M3 hattında İkitelli Sanayi - Olimpiyat şube hattı hizmete girdi.[4][14]
Marmaray'ın 29 Ekim 2013'te hizmete girmesinden sonra 15 Şubat 2014'te M2, 9 Kasım 2014'te de M1ᴀ&M1ʙ hatları Yenikapı Aktarma Merkezi'ne uzatıldı ve Marmaray ile Avrupa Yakası'ndaki metro hatlarıyla bağlantı sağlandı.[15]
Mini metro olarak nitelendirilen ve 3,3 kilometre (2,1 mi) uzunluğa sahip olan Levent - Boğaziçi Üniversitesi/Hisarüstü arasında inşa edilen M6 hattı, 19 Mayıs 2015'te hizmete girdi.[16]
10 Ekim 2016'da M4 hattı Kartal'dan Tavşantepe yönüne uzatıldı. Böylece 19 istasyona sahip hat, 26,50 kilometre (16,47 mi) uzunluğa ulaştı.[4]
Üsküdar - Yamanevler güzergâhında 17 Aralık 2017'de hizmete giren M5 hattı, İstanbul'un ve Türkiye'nin ilk sürücüsüz metro hattıdır. Hat, 21 Ekim 2018'de Çekmeköy'e uzatıldı. Böylece 16 istasyona sahip M5 hattı, 20 kilometre (12 mi) uzunluğa ulaştı.[17][18]
Mecidiyeköy - Mahmutbey güzergâhında 28 Ekim 2020'de hizmete giren 18 kilometre (11 mi) uzunluğundaki M7 hattı, İstanbul'un ikinci Avrupa Yakası'nın ise ilk sürücüsüz metro hattıdır.[19]
M9 hattının ilk etabı olan Bahariye - Olimpiyat arası, Olimpiyat - İkitelli Sanayi kesiminin M3 hattından bu hatta devredilmesiyle birlikte 29 Mayıs 2021'de hizmete girdi.[20]
M4 hattının Tavşantepe - Sabiha Gökçen Havalimanı uzatması 2 Ekim 2022'de hizmete girdi ve Kadıköy'den Sabiha Gökçen Havalimanı'na kesintisiz metro hizmeti sağlanmış oldu.
M7 hattının Mecidiyeköy - Kabataş uzatmasında yer alan Fulya ve Yıldız istasyonları 2 Ocak 2023'te hizmete girdi.
Bostancı - Parseller güzergâhında 6 Ocak 2023'te hizmete giren M8 hattı, 14,27 kilometre (8,87 mi) uzunluğu ve 13 istasyonu ile Anadolu Yakası'nın kuzey-güney aksında hizmet veren ilk metro hattı olma özelliğine ve Anadolu yakasındaki doğu-batı aksındaki tüm raylı sistemlere (Marmaray-M4-M5) bağlantı sağlama özelliğine sahip oldu.
22 Ocak 2023'te, azami 120 kilometre/saat (75 mph) işletme hızıyla Türkiye ve İstanbul'un ilk hızlı metrosu olan M11 hattının Kâğıthane - Kargo Terminali arasındaki kesimi hizmete girdi. Böylece İstanbul Havalimanı'na metro bağlantısı sağlanmış oldu.
8 Nisan 2023'te M3 hattının 4 istasyonlu Başakşehir-Metrokent - Kayaşehir Merkez uzatması hizmete girdi. Bu sayede hat üzerindeki Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi'ne metro bağlantısı sağlanmış oldu.
29 Ocak 2024'te Türkiye'nin en derin istasyonu olan M11 hattının Gayrettepe istasyonu hizmete girmiş ve böylece İstanbul Havalimanı metroyla şehir merkezine bağlanmıştır.
10 Mart 2024'te M3 hattının Kirazlı - Bakırköy Sahil uzatması hizmete girdi. Bu sayede Kayaşehir'den kesintisiz bir şekilde Bakırköy'e metro bağlantısı sağlanmış oldu.
16 Mart 2024'te M5 hattının Çekmeköy - Sultanbeyli uzatmasının ilk etabı Samandıra Merkez'e kadar hizmete girdi. Böylece Sancaktepe ilçesine Üsküdar'dan kesintisiz metro hizmeti sağlanmış oldu.
18 Mart 2024'te M9 hattının Bahariye ve Ataköy istasyonları arasında yer alan ikinci etabı hizmete girerek Basın Ekspres aksında yer alan sanayi ve yerleşim bölgelerine metro hizmeti sağlanmış oldu.
19 Mart 2024'te M11 hattının Kargo Terminali - Halkalı uzatmasının ilk etabı olan Arnavutköy Hastane uzatması hizmete girdi. Böylece Arnavutköy ilçesine metro hizmeti sağlanmış oldu.
30 Ağustos 2024'te M9 hattının gecikmelerden dolayı ikinci etap açılışına yetişmeyen Mimar Sinan istasyonu hizmete girmiştir.
İstanbul'daki toplam metro ağı 243,3 kilometre (151,2 mi) uzunluğundadır ve 159 istasyondan oluşmaktadır.[4] Mevcut hatlara ek ve ayrı olmak üzere toplam 10 adet metro hattının da inşaatı sürmektedir. Tüm projeler hedeflendiği gibi tamamlanırsa, İstanbul'daki metro ağı 343+ istasyon ile toplam uzunluğu 600 km'yi geçecek.
| Kod | Güzergah | Açılış | Son genişletme | İstasyon sayısı |
Uzunluk (km) |
|---|---|---|---|---|---|
 |
Yenikapı ↔ Atatürk Havalimanı | 3 Eylül 1989 | 9 Kasım 2014 | 18 | 19,9 kilometre (12,4 mi) |
 |
Yenikapı ↔ Kirazlı | 14 Haziran 2013 | 9 Kasım 2014 | 13 | 15,4 kilometre (9,6 mi) |
 |
Yenikapı ↔ Hacıosman | 16 Eylül 2000 | 16 Mart 2014 | 15 | 21,69 kilometre (13,48 mi) |
| Sanayi Mahallesi ↔ Seyrantepe | 11 Kasım 2010 | 11 Kasım 2010 | 2 | 1,8 kilometre (1,1 mi) | |
 |
Bakırköy Sahil ↔ Kayaşehir Merkez | 14 Haziran 2013 | 10 Mart 2024 | 19 | 26,7 kilometre (16,6 mi) |
 |
Kadıköy ↔ Sabiha Gökçen Havalimanı | 17 Ağustos 2012 | 2 Ekim 2022 | 23 | 33,5 kilometre (20,8 mi) |
 |
Üsküdar ↔ Samandıra Merkez | 15 Aralık 2017 | 16 Mart 2024 | 20 | 26,5 kilometre (16,5 mi) |
 |
Levent ↔ Boğaziçi Üniversitesi/Hisarüstü | 19 Haziran 2015 | 19 Haziran 2015 | 4 | 3,3 kilometre (2,1 mi) |
 |
Yıldız ↔ Mahmutbey | 28 Ekim 2020 | 2 Ocak 2023 | 17 | 20,0 kilometre (12,4 mi) |
 |
Bostancı ↔ Parseller | 6 Ocak 2023 | 6 Ocak 2023 | 13 | 14,27 kilometre (8,87 mi) |
 |
Ataköy ↔ Olimpiyat | 22 Kasım 2013 | 30 Ağustos 2024 | 14 | 17,2 kilometre (10,7 mi) |
 |
Gayrettepe ↔ Arnavutköy Hastane | 22 Ocak 2023 | 19 Mart 2024 | 10 | 51,5 kilometre (32,0 mi) |
İstanbul'daki toplu taşıma ağında yer alan hatların her birine farklı renk ve isim verilmiştir. "M" harfi metroyu, "T" harfi tramvayı, "F" harfi füniküleri, "TF" kısaltması teleferiği, "B" harfi ise banliyöyü temsil eder. Simgelerde yazı tipi olarak Frutiger LT Pro kullanılmaktadır.
_(1).jpg)
.JPG)
M1 hattı İstanbul'un ve Türkiye'nin ilk şehir içi raylı sistem hattıdır. M1ᴀ & M1ʙ şube hatlarından oluşmaktadır.
M1ᴀ hattının başlangıç noktası Yenikapı'dır. Yenikapı ile Otogar arasında M1ʙ ile ortak işletilir ve Otogar'da M1ʙ'den ayrılarak güney yönünde ilerler. Merter'den itibaren D.100'e paralel olarak ilerleyen hat Yenibosna'dan sonra güneybatı yönünde ilerler. Ayamama Deresi, Dünya Ticaret Merkezi ve İstanbul Fuar Merkezi bölgesini viyadük ile geçen hat yer altına girerek Atatürk Havalimanı'nda sona erer.
Hat üzerinde; Yenikapı istasyonundan Marmaray'a ve M2 metrosuna, Aksaray ve Zeytinburnu istasyonlarından T1 tramvayına, Topkapı-Ulubatlı istasyonundan T4 tramvayına, Merter, Zeytinburnu, Bahçelievler ve Ataköy-Şirinevler istasyonlarından metrobüslere, Yenibosna istasyonundan M9 metrosuna aktarma yapılabilir.
M1ʙ hattının başlangıç noktası Yenikapı'dır. Yenikapı ile Otogar arasında M1ᴀ ile ortak işletilir ve Otogar'da M1ᴀ'dan ayrılarak batı yönünde ilerler. Esenler'de bulunan makaslar, depo sahası ve bakım atölyesine gitmeyi sağlar. Esenler'den sonra hat yer altına girer ve nüfusun yoğun olduğu Esenler ve Bağcılar'ın merkezinden geçerek Kirazlı'da sona erer.
Hat üzerinde; Yenikapı istasyonundan Marmaray'a ve M2 metrosuna, Aksaray ve Bağcılar Meydan istasyonlarından T1 tramvayına, Topkapı-Ulubatlı istasyonundan T4 tramvayına, Kirazlı istasyonunundan -ücretsiz aktarmayla- M3 metrosuna aktarma yapılabilir.
M2 hattı İstanbul'un önemli finans ve kültür-turizm bölgelerindeki ihtiyacı karşılamak adına ilk etapta Taksim Aktarma Merkezi - Levent arasında 16 Eylül 2000'de hizmete girmiştir. Hat üzerinde yıllarca uzatma çalışmaları olmuş ve en son yapılan genişletme ile Yenikapı Aktarma Merkezi'nden başlayan hat tarihî yarımadanın içinden kuzeye doğru giderek Haliç Metro Köprüsü'nde yer yüzeyine çıkar. Köprü üzerindeki Haliç istasyonunu geçtikten sonra hat tekrar yer altına girer ve Şişhane, Taksim, Şişli, Levent, Maslak gibi önemli iş ve eğlence bölgelerinden geçen hat Hacıosman istasyonunda sona erer.
Hat üzerinde; Yenikapı istasyonundan Marmaray'a ve M1ᴀ&M1ʙ metrosuna, Haliç istasyonundan T5 tramvayına, Şişhane istasyonunda T2 tramvayı ve Tünel'e, Taksim istasyonunda T2 tramvayı ve F1 fünikülerine, Şişli-Mecidiyeköy istasyonunda M7 metrosuna ve Metrobüs'e, Gayrettepe istasyonunda M11 metrosuna ve Metrobüs'e, Levent istasyonunda M6 metrosuna ve Sanayi Mahallesi istasyonunda -aktarma yapmadan- Sanayi Mahallesi - Seyrantepe arasında çalışan mekik metroya aktarma yapılabilir.
M3 hattı, İstanbul'un 2020 Yaz Olimpiyatları adaylığı için spor tesislerinin kamu demiryolu ağına bağlanması ön koşulundan dolayı inşa edilmiştir. Hat ayrıca bölgede sürekli gelişen toplu konut bölgelerine, İSTOÇ Toptancılar Çarşısı'na ve İkitelli Organize Sanayi Bölgesi'ne hizmet etmesi planlanmıştır. Bakırköy Sahil'den başlayan hat kuzey batı yönünde İncirli, Haznedar, Kirazlı, Mahmutbey ve İSTOÇ'tan geçerek İkitelli Sanayi'ye gelir. Burada önceden bir hat Başakşehir-Metrokent'e bir hat Atatürk Olimpiyat Stadyumu'na gidiyordu. 29 Mayıs 2021'de M9 hattının ilk etabının açılmasıyla Atatürk Olimpiyat Stadyumu'na giden hat M9 hattına devredildi ve sadece Başakşehir-Metrokent yönüne giden hat aktif kaldı. Buradan devam eden hat İkitelli Organize Sanayi Bölgesi'nden geçerek toplu konutların yoğun olduğu Başak Konutları istasyonuna, oradan Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi'ne uğrayarak Kayaşehir Merkez'e gelerek sona erer.
Hat üzerinde; Bakırköy Sahil istasyonundan İDO Bakırköy Terminali'ne, Özgürlük Meydanı istasyonundan Yüksek Hızlı Trenlere, Anahat Trenlerine ve Marmaray'a hizmet veren Bakırköy Tren İstasyonu'na, İncirli istasyonundan M1ᴀ metrosuna ve Metrobüs'e, Kirazlı istasyonundan -ücretsiz aktarmayla- M1ʙ metrosuna, Mahmutbey istasyonundan M7 metrosuna, İkitelli Sanayi istasyonundan -ücretsiz aktarmayla- M9 metrosuna aktarma yapılabilir.
M4 hattı, Anadolu Yakası'nın ilk metro hattı olma özelliğine sahiptir. Büyük çoğunlukla D.100'e paralel giden hat, karayolu üzerindeki taşıt trafiğini önemli ölçüde azaltmıştır. 17 Ağustos 2012'de Kadıköy - Kartal arasında hizmete giren hat 10 Ekim 2016'da Tavşantepe'ye daha sonrasında 2 Ekim 2022'de ise Sabiha Gökçen Havalimanı'na uzatılmıştır.
Hattın başlangıç noktası İstanbul'un önemli kültür-sanat ve ulaşım noktalarından birisi olan Kadıköy'dür. Buradan başlayan hat kuzeydoğu yönünde Ayrılıkçeşmesi istasyonunu geçerek Acıbadem istasyonunda D.100 ile kesişir. Hat D.100'e paralel konumda; Göztepe, Kozyatağı, Maltepe, Kartal gibi önemli finans, kamu ve eğlence alanlarının yoğun olduğu bölgelerden geçerek Tavşantepe istasyonuna gelir. Buradan devam eden hat D.100 güzergâhından ayrılarak Yayalar-Şeyhli ve Kurtköy istasyonlarından geçerek Sabiha Gökçen Havalimanı istasyonunda sona erer.
Hat üzerinde; Kadıköy istasyonundan T3 tramvayı ve Şehir Hatları Kadıköy İskelesi ile İDO Kadıköy Terminali'ne, Ayrılık Çeşmesi istasyonundan Marmaray'a, Ünalan istasyonundan metrobüslere, Yenisahra istasyonundan -yakın gelecekte- M12 metrosuna ve Kozyatağı istasyonundan M8 metrosuna aktarma yapılabilir.
.jpg)
M5 hattının ilk etabı 15 Aralık 2017'de, ikinci etabı ise 21 Ekim 2018'de, üçüncü etabı ise 16 Mart 2024'te hizmete girmiştir. İlk istasyonu Üsküdar, son istasyonu Samandıra Merkez'dir. İnşaatı 6 Haziran 2012'de başlayan hat, İstanbul'un ve Türkiye'nin ilk tam otomatik ve sürücüsüz metro hattıdır.
Hat üzerinde; Üsküdar istasyonundan Marmaray'a ve Şehir Hatları Üsküdar İskelesi'ne, Altunizade istasyonundan -yakın gelecekte- M14 metrosuna ve metrobüslere, Çarşı istasyonundan -yakın gelecekte- M12 metrosuna ve Dudullu istasyonundan M8 metrosuna aktarma yapılabilir.
M6 hattı 19 Nisan 2015'te hizmete girmiştir.[21] 3,3 km uzunluk ve 4 istasyondan oluşmaktadır.
Hat üzerinde; Levent istasyonundan M2 metrosuna, Boğaziçi Üniversitesi/Hisarüstü istasyonundan ise F4 fünikülerine aktarma yapılabilir.
M7 hattı, Kabataş'tan Mahmutbey'e kadar uzanan, Avrupa Yakası'nın ilk sürücüsüz tam otomatik metro hattıdır. Hattın yapım ihalesi 18 Eylül 2013'te yapılmıştır.[22] 13 Şubat 2014'te, Mecidiyeköy'den Mahmutbey'e kadar olan ilk etabın inşasına başlanmış, 28 Ekim 2020'de ise Mecidiyeköy - Mahmutbey arasındaki ilk etap hizmete girmiştir.[23] Bu etapta çift yönde saatte 70.000 yolcu taşıyabilmekte ve yolculuk 32 dakika sürmektedir.[24] 27 Mayıs 2015'te inşaatı başlayan Mecidiyeköy - Kabataş etabının Fulya ve Yıldız istasyonları ise 2 Ocak 2023'te hizmete girmiştir. Günümüzde hat 17 istasyona ve 20 km'lik hat uzunluğuna sahiptir. Hattın Yıldız'dan Kabataş'a ve Mahmutbey'den Esenyurt Meydanı'na uzatma inşaatları devam etmektedir.
Hat üzerinde; Şişli-Mecidiyeköy istasyonundan M2 metrosuna, Kağıthane istasyonundan M11 metrosuna, Alibeyköy istasyonundan T5 tramvayına, Karadeniz Mahallesi istasyonundan T4 tramvayına ve Mahmutbey istasyonundan M3 metrosuna aktarma yapılabilmektedir.
M8 hattı, Anadolu Yakası'nın kuzey-güney aksına sahip ilk metro hattıdır. 6 Ocak 2023'te[25] hizmete giren hat; Dudullu, İMES, Kayışdağı, Küçükbakkalköy gibi yoğun yerleşim ve sanayi bölgelerini metroya bağlamıştır. Günümüzde hat 13 istasyona ve 14.27 km'lik hat uzunluğuna sahiptir.
Hat üzerinde; Bostancı istasyonundan Yüksek Hızlı Trenlere, Anahat Trenlerine ve Marmaray'a hizmet veren Bostancı Tren İstasyonu'na ve Şehir Hatları Bostancı İskelesi ile İDO Bostancı Terminali'ne, Kozyatağı istasyonundan M4 metrosuna ve Dudullu istasyonunan M5 metrosuna aktarma yapılabilmektedir.
M9 hattının ilk etabı, daha önceden M3 şube hattı olan kısım ile birleştirilerek 29 Mayıs 2021'de Bahariye - Olimpiyat arasında hizmete girmiştir. 18 Mart 2024'te ise Ataköy - Bahariye arası hizmete girmiş olup, Basın Ekspres aksında bulunan yoğun yerleşim ve sanayi bölgelerini metroya bağlamıştır. Günümüzde hat 14 istasyona ve 17.2 km'lik hat uzunluğuna sahiptir.
Hat üzerinde; Ataköy istasyonundan Marmaray'a, Yenibosna istasyonundan M1ᴀ metrosuna ve Metrobüs'e ve İkitelli Sanayi istasyonundan -ücretsiz aktarmayla- M3 metrosuna aktarma yapılabilir.
M10 hattının ilk etabı, 2 Ekim 2022'de Fevzi Çakmak-Hastane - Sabiha Gökçen Havalimanı arasında hizmete girmiştir, ancak işletim sadece M4 hattında yapılmaktadır. Hattın Fevzi Çakmak-Hastane - Pendik Merkez arasındaki uzatma inşaatı devam etmektedir. Bu etap tamamlandığında hat Pendik Merkez-Sabiha Gökçen Havalimanı arasında 6 istasyon ile işleyecektir.
İstanbul Havalimanı'nı şehir merkezine bağlayan M11 hattının ilk etabı, 22 Ocak 2023'te Kâğıthane - Kargo Terminali arasında hizmete girmiştir. İkinci etabı 29 Ocak 2024'te Kâğıthane - Gayrettepe arasında hizmete girmiştir. Üçüncü etabın ilk kısmı ise 19 Mart 2024'te Kargo Terminali - Arnavutköy Hastane arasında hizmete girmiştir. Hatta kullanılan trenler azami 120 kilometre/saat (75 mph) işletme hızına sahip olduğu için İstanbul'un ve Türkiye'nin en hızlı şehir içi metrosu olma unvanına sahiptir. Hattın işletmeciliğini diğer hatlardan farklı olarak TCDD Taşımacılık yapmaktadır.[26] Hattın Terminal 2 Metro İstasyonu ile Arnavutköy Hastane - Halkalı arasındaki uzatmanın inşaatı devam etmektedir.
| Kod | Güzergâh | İstasyon sayısı |
Uzunluk (km) | Durum |
|---|---|---|---|---|
|
Kirazlı ↔ Halkalı-Üniversite | 5 | [dönüştürme: geçersiz sayı][27] | İBB tarafından finanse edilmektedir. Yeniden ihale edilmesi planlanıyor.[28][29] Fesih öncesi ilk etabın fiziki ilerleme oranı %18,5'e ulaşmıştı. |
| Halkalı-Üniversite ↔ Halkalı | 4 | [dönüştürme: geçersiz sayı] | ||
|
Yıldıztepe | 1 | M3 Kirazlı-Bakırköy etabı istasyonlarından biri olan Yıldıztepe gecikmelerden dolayı 2025 yılında açılacaktır. | |
|
Tavşantepe ↔ İçmeler/Tuzla Belediyesi | 6 | 7,9 kilometre (4,9 mi) | İBB tarafından finanse edilmektedir. Kaynarca Merkez istasyonunun 2025 yılında hizmete girmesi öngörülüyor, hattın geri kalanı için ise ihale bekleniyor.[30] |
|
Samandıra Merkez ↔ Sultanbeyli | 3 | 4,4 kilometre (2,7 mi) | İBB tarafından finanse edilmektedir. Fiziksel ilerleme oranı %63'e ulaştı. 2025 yılında hizmete girmesi öngörülüyor.[31] |
|
Kabataş ↔ Yıldız | 2 | 4,5 kilometre (2,8 mi) | İBB tarafından finanse edilmektedir. Beşiktaş durağının açılış tarihi belirsiz olduğundan pas geçilip Kabataş'a kadar hattın 2025'te açılması öngörülüyor. |
| Mahmutbey ↔ Hastane | 5 | 7,0 kilometre (4,3 mi) | İBB tarafından finanse edilmektedir. Bu etabın fiziksel ilerleme oranı %45'e ulaştı. Hattın Aralık 2026'da açılması öngörülüyor.[32] | |
| Hastane ↔ Esenyurt Meydanı | 6 | 11,1 kilometre (6,9 mi) | Kredi onayı alındı. Henüz inşaat çalışmaları başlamadı.[33] | |
 |
Pendik Merkez ↔ Sabiha Gökçen Havalimanı | 6 | 9,64 kilometre (5,99 mi) | Hattın Pendik Merkez - Fevzi Çakmak-Hastane arası İBB tarafından finanse edilmektedir. Bu etabın 2025'in son çeyreğinde hizmete girmesi öngörülüyor.[34] |
|
Arnavutköy Hastane ↔ Halkalı | 5 | 17,5 kilometre (10,9 mi) | UAB tarafından finanse edilmektedir. 2025 yılının sonunda hizmete girmesi öngörülüyor.[35] |
 |
60. Yıl Parkı ↔ Kâzım Karabekir | 11 | 13,0 kilometre (8,1 mi) | İBB tarafından finanse edilmektedir. TBM kazıları tamamlandı, ray serimi devam ediyor. Fiziksel ilerleme oranı %84'e ulaştı.[36] Ataşehir – Finans Merkezi arasında test sürüşleri yapılmaktadır. 2025'te hizmete girmesi öngörülüyor.[28] |
 |
Yenidoğan ↔ Söğütlüçeşme | 15 | 24,6 kilometre (15,3 mi) | Hattın inşası 10 Mart 2024 itibarıyla yeniden başlamıştır. |
 |
Altunizade ↔ Bosna Bulvarı | 4 | 4,5 kilometre (2,8 mi) | UAB tarafından finanse edilmektedir. Tünel kazılarının %70'i tamamlandı. 2025 yılında hizmete girmesi öngörülüyor.[28][37][38] |
Yıllarca süren durgunluğun ardından, İstanbul'un metro ağı şu anda çeşitli projelerle istikrarlı bir gelişme göstermektedir.[39] Yeni metro hatlarının inşası haricinde, mevcut M1ᴀ&M1ʙ, M2 vb. gibi hatların da birbirlerine entegre edilmesi planlanmaktadır. 2013 yılında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, tüm raylı sistemler ağının (Marmaray ve tramvay hatları dahil) 2019 yılına kadar 774 km uzunluğa ulaşmasını hedeflediği "Her yerde metro, her yere metro" başlıklı bir plan yayınladı.[40]
M1ʙ hattı şu anda Kirazlı'dan Halkalı'ya 9 istasyon olmak üzere 9,7 km daha uzatılmaktadır. Bu uzatma sürecinde, gelecekte daha uzun trenlerin kullanılabilmesi ve M1 hattının kapasite olarak tam teşekküllü bir yer altı demiryolu haline gelebilmesi için eski M1 istasyonlarının tüm platformları da genişletilecektir. Halkalı'daki mevcut Yüksek Hızlı Tren ve Marmaray istasyonlarının yanı sıra yapım aşamasında olan M11 İstanbul Havalimanı - Halkalı uzatmasına da aktarması olacaktır. Kirazlı ↔ Halkalı-Üniversite istasyonları arasının inşaatına 16 Şubat 2024 tarihinde yeniden başlaması planlanmaktadır.[41]
M4 hattı, başlangıçta güneydoğu yönünde Kartal'dan Tavşantepe'ye ve daha sonrasında kuzeydoğu yönünde Tavşantepe'den Sabiha Gökçen Havalimanı'na uzatılmıştır. Hattın 7,9 km ve 6 istasyon ile Tavşantepe'den Tuzla'ya uzatılması çalışmaları devam etmektedir. Tüm inşaat çalışmaları bittiğinde hattaki işletme M4ᴀ & M4ʙ olarak ikiye ayrılacaktır.
M5 hattı şu anda 8 istasyona ek olarak Çekmeköy'den Sultanbeyli'ye 10,9 km uzunlukla doğuya doğru genişletilmektedir. Hattın Sarıgazi istasyonunda M13 ile aktarması bulunacaktı, ancak M13 hattının Cumhurbaşkanlığı tarafından 2022 yatırım programına alınmadığı gerekçesiyle hattın yapımı geçici olarak durduruldu.[42] 5 Mayıs 2023'te Ekrem İmamoğlu hattın test sürüşlerinin başladığını paylaştığı videoda belirtti. Samandıra Merkez istasyonuna kadar olan etabın (Sancaktepe Şehir Hastanesi istasyonu hariç) 2024 yılının Şubat-Mart aylarında, Sultanbeyli'ye kadar olan etabın ise 2024 yılının sonuna kadar açılacağını belirtti.[43][44]
14 Ekim 2023 tarihinde Çekmeköy-Sultanbeyli arası TBM kazıları tamamlandı. Fiziksel ilerleme oranı %80'e ulaştı.[45]
M7 şu anda doğu ve batı yönünde inşa halinde olan uzatmalar ile uzatılacaktır. Doğu yönündeki uzatma Şişli-Mecidiyeköy istasyonundan devam ederek sırasıyla Fulya, Yıldız ve Beşiktaş istasyonlarından geçerek Kabataş'ta T1 hattına ve Kabataş İskelesi'ne aktarma imkanı sağlayacaktır. 2 Ocak 2023'te Fulya ve Yıldız istasyonlarının açılışı yapılmış olan uzatmanın Beşiktaş istasyonundaki arkeolojik buluntular sebebiyle inşaat çalışmaları büyük ölçüde aksamıştır. Beşiktaş istasyonunun es geçilip Kabataş istasyonunun 2024'te açılması planlanıyor.
Asya yakasında M8'den sonra dikey ulaşım aksında çalışacak ikinci hat olacaktır. 60. Yıl Parkı-Kazım Karabekir arasında 11 istasyonda çalışacak hat Yenisahra istasyonunda M4'e, Çarşı istasyonuda M5'e ve Tütüncü Mehmet Efendi istasyonunda Marmaray hattına aktarma verecektir.
Projenin fiziksel ilerleme oranı %84 seviyesindedir.
Yeterli yolcu talebi olmadığı gerekçesiyle Cumhurbaşkanlığı tarafından yatırım programına alınmadı. Hat, 2021 yılında İBB tarafından askıya alındı.[46] Revizyona gidilerek Yenidoğan - Söğütlüçeşme arasında inşa edilecek olan hattın ilk etabının inşası 10 Mart 2024'te yeniden başlamıştır. 2025-2030 yılları arasında hizmete girmesi öngörülüyor.
| Kod | Güzergâh | İstasyon sayısı |
Uzunluk (km) | Durum |
|---|---|---|---|---|
|
Yenikapı ↔ Sefaköy | 10 | 14,0 kilometre (8,7 mi)[47] | UAB tarafından projelendirilmektedir. |
| Seyrantepe ↔ Alibeyköy Cep Otogarı | 4 | 7,0 kilometre (4,3 mi) | Güncel İBB raylı sistemler vizyon haritasında gözükmemektedir. | |
| Hacıosman ↔ Sarıyer | 3 | 5,7 kilometre (3,5 mi) | İBB tarafından projelendirilmektedir. | |
|
Sultanbeyli ↔ Kurtköy YHT/ViaPort | 4 | 5,4 kilometre (3,4 mi) | İBB tarafından projelendirilmektedir. |
|
Sabiha Gökçen Havalimanı ↔ Kurtköy YHT/ViaPort | 3 | 6,0 kilometre (3,7 mi) | UAB tarafından projelendirilmektedir. |
| ||||
 |
Sefaköy ↔ TÜYAP | 10 | 18,51 kilometre (11,50 mi)[48] | İBB tarafından finanse edilmektedir. Uygulama projesi hazır ve ön finansman anlaşması yapıldı, başlanması için Cumhurbaşkanlığı yatırım programına alınması bekleniyor.[48] |
 |
Beylikdüzü ↔ Sabiha Gökçen Havalimanı | 13 | 74,5 kilometre (46,3 mi) | İBB tarafından projelendirilmektedir. HızRay olarak da bilinmektedir. İlk ihalenin 2024'te yapılması planlanıyor. |
| Vezneciler ↔ Fenertepe | 16 | 23,7 kilometre (14,7 mi) | İBB tarafından projelendirilmektedir. | |
| İncirli ↔ Söğütlüçeşme | 15 | 30,2 kilometre (18,8 mi) | Projede revizyona gidilerek boğaz için karayolu tünelinden vazgeçilmiştir. UAB tarafından projelendirilmektedir.[49] | |
|
Bosna Bulvarı ↔ Küçüksu | 7 | UAB tarafından projelendirilmektedir.[50] | |
|
Esenyurt Meydan ↔ Saadetdere | 4 | 5,4 kilometre (3,4 mi) | İBB tarafından projelendirilmektedir.[51] Etüt ve fizibilite çalışmaları devam etmektedir.[52] |
| İhlas ↔ Hadımköy | 14 | 26,7 kilometre (16,6 mi) | ||
| Başakşehir-Metrokent ↔ Habibler | 3 | |||
| Kağıthane ↔ İTÜ | 6 | 7,4 kilometre (4,6 mi) | ||
| Altunizade ↔ Kavacık | 10 | 11,1 kilometre (6,9 mi) | ||
| Kartal Sahil ↔ Uğur Mumcu | belirsiz | |||
| Taksim ↔ Okmeydanı | ||||
| Samandıra ↔ Süreyya Plajı |
M1ᴀ ve M1ʙ hatlarında, ABB tarafından 1980'lerin ortalarında Graz'da 105 adet üretilen araçlar kullanılmaktadır. Gelecekte araçların yenilenmesi ve sürücüsüz hale getirilmesi planlanmaktadır.[53]
M2 hattındaki araçlar, toplamı 192 olmak üzere,[4] Fransa menşeli Alstom araçlarına ek olarak, Adapazarı'nda üretilen Güney Kore menşeli Hyundai Rotem araçlarından oluşmaktadır. Tüm vagonlarda 8 adet çift kapı bulunmaktadır, bu nedenle hızlı yolcu değişimi, ısıtma, klima ve yayın sisteminin yanı sıra vagon başına her iki tarafta 4 açıklık vardır.
M3 hattında Alstom'un Metropolis tipindeki araçlar çalışmaktadır.[54] Toplam 80 araçtan oluşan vagonların her birinde 8 kapı mevcuttur. Ayrıca yolcu bilgilendirme sistemlerine ve güvenlik kameralarına sahiptir.
M4 hattında kullanılan araçlar CAF tarafından, İspanya'nın Beasain şehrinde tasarlanmış ve üretilmiştir. Araçların teslimi için sözleşme 2009 yılında imzalandı. 2012'den beridir de M4 hattında kullanılmaktadır.[55] 90 metre uzunluğundaki araçların her biri 1.300 yolcu taşıyabiliyor. Araçlar 3.5 metre yüksekliğinde ve 3 metre genişliğindedir.[56] Yolcu bilgilendirme sistemleri ve güvenlik kameraları da bulunmaktadır. Günümüzde hatta 144 adet araç bulunmaktadır.[4]
M5 hattında 150 adet CAF marka araç tam otomatik sürücüsüz bulunmaktadır.[4] Bu özelliğiyle İstanbul'daki ve Türkiye'deki ilk tam otomatik sürücüsüz metro hattıdır.
M6 hattında M2 hattına ait eski Alstom araçları kullanılmaktadır.
M7 hattında, Hyundai Rotem marka toplam 80 adet araç kullanılmaktadır. Bu araçlar, M5 hattından sonra İstanbul'daki ikinci tam otomatik sürücüsüz araçlardır. Araçlarda güvenlik kameraları ve dijital yolcu bilgilendirme sistemleri bulunmaktadır. Hat için 300 adet vagon alımı yapılacaktır.
.jpg)
M8 hattında, Hyundai Rotem marka toplam 40 adet araç kullanılmaktadır. Bu araçlar, M7 hattından sonra İstanbul'daki üçüncü tam otomatik sürücüsüz araçlardır. Araçlar, M7 hattının araçları ile beraber üretildiği için iki trenin teknik özellikleri ve iç-dış dizaynı birbirine benzerdir.
M9 hattında M3 hattının araçları kullanılmaktadır.
M11 hattında CRRC Zhuzhou marka araç kullanılmaktadır. Teslim edilen ilk 10 set yurt dışından gelmiştir ve sürücülüdür. 3 Ocak 2024 tarihinde teslimleri başlayan 15 sürücüsüz set CRRC-MNG ortaklığı ile Türkiye'de üretilmektedir. Gelecekte ilk 10 set de modernize edilerek sürücüsüz hale getirilecektir.[57]
_Station_(7).jpg)
1980'lerde ve 1990'larda inşa edilen M1 hattının istasyonları, tasarım açısından oldukça işlevseldir. Bu dönemde inşa edilen birçok istasyonda olduğu gibi, ışık kaynağı olarak kullanılmış floresan tüpler, karo zeminler ve beyaz plastik tavan çıtalarından yapılmış tavan paneller bulunmaktadır. Merkezi platformlar, kare ve kiremitli merkezi sütunlarla desteklenmektedir (örn. Aksaray, Emniyet-Fatih ve Topkapı-Ulubatlı.) 2000 yılında inşa edilen Bahçelievler ve Atatürk Havalimanı gibi istasyonların duvarlarında ise çini kaplama kullanılmıştır.
2000-2011 yılları arasında M2 istasyonları inşa edilirken açık renklerin kullanılmasına özen gösterilmiştir. Bu sebeple istasyonların temel duvar rengi beyazdır. İstasyonların karıştırılmaması ve akılda daha iyi kalması için bazı karakteristik desenler de yapılmıştır (örn. beyaz duvarın ortasına boyanmış renkli şeritler gibi.)
2020 yılında açılmış M7 hattının istasyonlarında daha çok gri ve beyaz renk birlikte kullanılmıştır. Bunlara ek olarak bazı istasyonlarda, Piet Mondrian'ın Mavi Kırmızı ve Sarılı Kompozisyon adlı eseri uyarlanarak kullanılmıştır. Ayrıca hattın tam otomatik sürücüsüz araçlara sahip olması sebebiyle, yolcuların raylara düşmeleri Peron Ayırıcı Kapı Sistemi (PAKS) kullanılarak engellenmiştir.
.jpg)
İstanbul Metrosunun işletmesi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne ait olan Metro İstanbul ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı adına TCDD Taşımacılık tarafından yapılmaktadır. Metro İstanbul yalnızca metro değil, İstanbul'daki tramvay, füniküler ve teleferik hatlarını da işletmektedir. TCDD Taşımacılık ise günümüzde yalnızca M11 hattını işletmektedir.[26]
Metro İstanbul'un açıkladığı verilere göre, 2022 yılında 747 milyon 339 bin 602 kişi raylı sistemleri kullanmıştır.[58]
İstanbul'daki metrolar, M8 hattı hariç 06.00 - 00.00 arasında çalışmaktadır. M8 hattı ise 06.00 - 23.00 saatleri arasında hizmet vermektedir.[59]
30 Ağustos 2019'dan itibaren Cumartesi ve Pazar 00.00 - 06.00 saatleri arasında 30 dakikada bir olmak üzere, M1ᴀ&M1ʙ, M2, M4, M5, M6 ve M7 hatlarında gece metrosu hizmeti kapsamında toplam 66 saat kesintisiz seferler düzenlenmektedir. Pandemi sebebiyle bir müddet durdurulan bu hizmet, 6 Mayıs 2022'de yeniden başlatılmıştır. Gece metrosunda çift bilet tarifesi uygulanmaktadır.[60]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
