From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang Wikang Maltes (Malti, Ingles:Maltese, Espanyol:Maltés, Latin:Lingua Melittica) ay ang pambansang Wika ng Malta, at isa sa mga opisyal na wika ng Unyong Europeo. Ito lamang ang wikang Semitiko na gumagamit ng Alpabetong Latin.
Maltes | |
---|---|
Malti | |
Katutubo sa | Malta Awstralya |
Mga natibong tagapagsalita | 371,900 (1975)[2] |
Aproasyatiko
| |
Opisyal na katayuan | |
Unyong Europeo Malta | |
Pinapamahalaan ng | Il-Kunsill Nazzjonali ta' l-Ilsien Malti |
Mga kodigong pangwika | |
ISO 639-1 | mt |
ISO 639-2 | mlt |
ISO 639-3 | mlt |
Mula sa kanyang ponolohiya, dinadala ng Wikang Maltes ang pagkakapareho sa mga kaibahan ng Arabe Tunisio at ng iba pang wika ng Hilagang Aprika. Sa buod ng kasaysayan, marami ang naging hiram na mga salita, mga ponetiko at anyong ponolihikal, at maging ang mga anyong pangungusap ng Wikang Italyano at Wikang Sisilyano, habang ang maraming salita, (ang iba na may anyong pangmaramihan) ay hiniram mula sa Wikang Ingles.
Ang Wikang Maltes ay naging opisyal na wika ng Malta noong 1936 kasama ng Wikang Ingles. May ilang din tagapagsalita ng Maltes sa mga bansang Australia, Estados Unidos, Canada, at Gibraltar. Nito lamang ay ibinalitang marami pa rin ang gumagamit ng naturang wika sa Tunisya ng mga may lahing Maltes.
Ang bokabularyong Maltes ay hinango mula sa mga wikang Semitiko at mga Wikang Indo-europeo tulad ng Italyano, Sisilyano, at Ingles.
Ang ilan ay halimbawa ng mga salita sa Maltes na hiram sa mga Wikang Romanse tulad ng Italyano at Sisilyano:
Maltes | Sisilyano | Italyano | Latin | Ingles | Filipino | Arabo |
---|---|---|---|---|---|---|
Skola | Scola | Scuola | Schola | School | Paaralan | مدرسة (madrassah) |
Gvern | Cuvernu | Governo | Governo | Government | Pamahalaan | حكومة (ḥukūmah) |
Repubblika | Ripùbblica | Repubblica | Res Publica | Republic | Republika | جمهورية (ǧummhūriyyah) |
Re | Re | Re | Re | King | Hari | ملك (malik) |
Natura | Natura | Natura | Natura | Nature | Kalikasan | طبيعة (ṭabīʿah) |
Pulizija | Pulizzìa | Polizia | Policia | Police | Pulisya | شرطة (shurta) |
Ċentru | Centru | Centro | Centro | Centre | Sentro | مركز (markaz) |
Teatru | Tiatru | Teatro | Theatro | Theatre | Teatro | مسرح (masraḥ) |
Marami rin ang pagkakapareho sa pagitan ng Maltes at ng mga salita ng Sisilyano na hango sa Arabe. Ang ilan ay mga halimbawa:
Sikulo-Arabe | Maltes | Ingles | Filipino |
---|---|---|---|
Babbaluciu | Bebbuxu | Snail | Susò |
Caponata | Kapunata | Caponata | Kaponata |
Cassata | Qassata | Sicilian cake | Pastel Sisilyano |
Gebbia | Ġiebja | Cistern | Tubig-tambakan |
Giuggiulena | Ġunġlien | Sesame seed | Binhi ng sesame |
Saia | Saqqajja | Canal | Kanal |
Tanura | Kenur | Oven | Oben |
Zaffarana | Żaffran | Saffron | Kasubha |
Zagara | Zahar | Blossom | Halimuyak |
Zibbibbu | Żbib | Raisins | Raisin |
Zuccu | Zokk | Tree trunk | tangkay ng puno |
Tinatayang mula anim hanggang dalawampung bahagdan ng wikang Maltes ay hango sa Ingles. Ang ilan ay mga halimbawa:
Maltes | Ingles | Filipino |
---|---|---|
Futbol | Football | Futbol |
Baskitbol | Basketball | Basketbol |
Mowbajl | Mobile [Phone] | Mobayl [telepono] |
Lift | Lift/Elevator | Elebeytor |
Friġġ | Fridge | Reprihadora |
Friżer | Freezer | Priser |
Wejter | Waiter | Weyter |
Biljard | Billiard | Bilyard |
Strajk | Strike | Strayk |
Plejer | Player | Manlalaro |
Frejm | Frame | Preym |
Bliċ | Bleach | Blits |
Fowlder | Folder | Polder |
Kompjuter | Computer | Ordenador |
Spikers | Speakers | Mga Tagapagsalita |
Televixin | Television | Telebisyon |
Tojlit | Toilet | Banyo |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.