From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang Pamamaslang sa Maguindanao, na kilala rin sa tawag na Masaker sa Maguindanao o Pamamaslang sa Ampatuan (hango sa pangalan ng bayan kung saan natagpuan ang mga bangkay), ay isang insidente ng pamamaslang na naganap sa bayan ng Ampatuan sa lalawigan ng Maguindanao sa pulo ng Mindanao ng Pilipinas noong 23 Nobyembre 2009. Ang insidenteng ito ay isa sa mga pinakamalubhang kaharasang pampolitika. May tuwirang kaugnayan ang insidenteng ito sa halalan sa taong 2010.
 | Kailangang isapanahon ang artikulong ito. |
| Pamamaslang sa Maguindanao (Masaker sa Maguindanao) | |
|---|---|
 Ang Autonomous Region in Muslim Mindanao, kung saan nangyari ang pamamaslang, makikita ang Maguindanao sa kulay na luntian. | |
| Lokasyon | Ampatuan, Maguindanao, Mindanao, Pilipinas |
| Petsa | 23 Nobyembre 2009 alas-10 ng umaga hanggang alas-3 ng hapon (PST, UTC+8) |
| Target | Pamilya Mangudadatu at ang kanilang mga tagasuporta |
| Uri ng paglusob | Masaker o maramihang pamamaslang |
| Sandata | Mga matataas na kalibre ng baril at isang backhoe |
| Namatay | 58 (kumpirmado) |
| Nasugatan | 4 (nakaligtas) |
| Salarin | |
| Kalahok | ~200[2] |
Humugit-kumulang 64 na ang mga biktima ng insidente habang 4 ang nakaligtas. Dahil marami sa mga biktima ay mga mamahayag, kinilala ang insidente bilang "pinakamalagim na araw sa kasaysayan ng pamamahayag". Matapos ang pangyayari, "ang Pilipinas na ang pinakadelikadong lugar para sa mga mamahayag, daig pa ang Irak".
Pawang mga politiko at mga tagasuporta ng Pamilya Mangundadatu ang mga biktima na ninais kalabanin ang Pamilya Ampatuan na kasalukuyang naghahari sa lalawigan. Kabilang sa mga biktima ang asawa ni bise-alkalde ng Buluan na si Ismael Mangudadatu, Genalyn Tiamzon-Mangudadatu, ang isa pang bise-alkalde ng parehong bayan na si Eden Mangundadatu na isa ring kamag-anak, at 34 mamamahayag. Karamihan sa mga napaslang ay mga kababaihan.[3]
Inatasan ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo na ilagay sa ilalim ng batas militar ng buong lalawigan. Inalaan na rin ang araw ng 26 Nobyembre bilang isang "Pambansang Araw ng Pagluluksa" para na rin sa ikapapayapa ng mga namatay. Nagkaroon na rin ng imbestigasyon ang Pambansang Pulisya ng Pilipinas ukol sa pangyayari.[4]
Hinihinalang ang pamilya Ampatuan, kabilang na ang Gobernador ng Maguindanao, Andal Ampatuan, Sr., at ang kanyang mga anak na sina, Zaldy Ampatuan, Gobernador ng Nagsasariling Rehiyon ng Muslim na Mindanao (ARMM), at Andal Ampatuan, Jr., ang alkalde ng Datu Unsay, bilang mga utak sa pagpatay. Kabilang naman ang mga pribadong milisya at CAFGU sa mga pinagsususpetsahang may kinalaman sa pamamaslang.[5]
Dahil sa kalubhaan ng mga pangyayari, iba't ibang organisasyon sa loob at labas ng bansa ang nagkondena sa insidente. Kabilang dito ang Kalihim-Heneral ng Mga Bansang Nagkakaisa na si Ban Ki-moon, ang Unyong Europeo, mga bansang Australya, Britanya, Hapon, Indonesya, at Estados Unidos, Reporters Without Borders, Amnesty International, Human Rights Watch, ang Komisyon sa Karapatang Pantao (CHR), ang Bishops-Ulama Conference in Mindanao, at ng iba't ibang asosasyon ng mga mamamahayag at mga politiko sa Pilipinas.
Hinuli si Andal Ampatuan, Jr. matapos ang ilang araw na imbestigasyon. Isinumite naman si Ismael Mangudadatu ang kanyang pagkakandidato bilang gobernador noong 27 Nobyembre 2009.
Hawak ng pamilya Ampatuan ang Maguindanao simula sa taong 2001. Itinuturing na kaalyado ng Lakas-Kampi-CMD at ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo ang pamilya ni Andal Ampatuan, Sr. sa mga lalawigan ng Nagsasariling Rehiyon ng Muslim na Mindanao (ARMM), gaya ng gobernador ng ARMM na si Zaldy Ampatuan. Dahil sa lakas ng kanilang impluwensiya sa lugar, halos di sila matalo sa mga halalan nito. Noong pampanguluhang halalan noong 2004, nanalo si Arroyo ng 69% ng mga boto ng Maguindanao habang noong pangkahalatang halalan sa 2007, ang koalisyon ng pangulo ay nanalo ng 12–0 para sa mga halalan para sa mga senador.[6][7]
Hinihinalang may kaugnayan ang pangyayari sa nakaambang halalan sa 10 Mayo 2010. Ang grupo ng mga biktima ay mga politiko na kabilang sa Pamilya Mangundadatu na nakatakda sanang magpasa ng mga mga papeles sa pagkandidato. Sinamahan sila ng kanilang mga tagasuporta, mga abogado, at mga mamamahayag. Nais sana nilang kalabanin sa posisyon ang kasalukuyang gobernador ng Maguindanao na si Zaldy Ampatuan.[8]
Habang patungo ang grupo ng mga Mangudadatu noong 23 Nobyembre 2009 sa kanilang destinasyon ay hinarang sila ng isang armadong grupo. Kinalaunan ay di na sila nakitang muli hanggang sa nahukay ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas ang 21 na katawan, kasama na ang asawa ng Bise-alkalde Ismael Mangundadatu, mga kababaihan, at mga mamamahayag. Hinihinalang isang armadong grupo na konektado sa Pamilya Ampatuan ang may kinalaman sa insidente.[9]
Ayon sa Pamilya Mangundadatu, inakala ng grupo na ligtas na sila dahil may isang kasulatan sa Koran na "bawal saktan ang kababaihan". Alam din nilang may kasama silang mga mamamahayag kaya't maaaring di sila saktan. Tumungo ang asawa ni Bise-alkalde Ismael Mangudadatu, kasama ang grupo, ng umaga ng araw ng ika-23 ng Nobyembre para magparehistro para sa kanyang asawa sa pagka-gobernador. Nang ika-9 ng umaga, nakakuha si Bise-alkalde Mangudadatu ng isang mensaheng teksto mula sa kanyang asawa na may mga 100 armadong lalaking humarang sa kanila. Hindi na muling nalaman ang kinaroonan ng grupo. Kinalaunan ay nakahukay ang Pambansang Pulisya ng Pilipinas ng 21 na bangkay sa isang liblib na lugar sa lalawigan. Agad kinondena ng pamahalaan ang pangyayari.[10]
Kinilala ang mga biktima bilang mga kamag-anak, mga tagasuporta, at mga abogado ng Pamilya Mangudadatu. Kabilang sa mga ito ang asawa ni Ismael Mangudadatu, na si Genalyn Tiamzon-Mangudadatu, pati rin ang 34 mamahayag. Higit-kumulang 64 ang kabuuang bilang ng lahat ng biktima di kasama na ang di pa natatagpuang mga labi. 4 na katao ang nakaligtas sa pagpaslang na kaslukuyang nagtatago sa pangambang sila'y mamamatay.[11][12][13][14] May aabot sa 15 kataong di kasama sa konboy na nasawi na sakay ng isang pulang Toyota Vios at isang asul na Tamaraw FX. Kinilala silang mga kawani sa Lungsod ng Tacurong. Himala namang nakaligtas ang 3 mamamahayag na dapat sanay kasama sa konboy.[15] Noong, 26 Nobyembre 2009, napabalitang isang kawani ng UNICEF ang napatay dahil sa insidente.[16] Sa araw ng ika-28 ng Nobyembre, hinihinalang naglalaro sa mga bilang 57 hanggang 64 na katao ang namatay sa pangyayari.[17][18]
| Pangalan | Paglalarawan |
|---|---|
| Genalyn Tiamzon-Mangudadatu | Pamilya Mangudadatu, asawa ni Bise-alkalde ng Buluan Ismael Mangudadatu |
| Eden Mangudadatu | Pamilya Mangudadatu, kapatid, Bise-alkalde ng Buluan, |
| Farida Mangudadatu | Pamilya Mangudadatu, kapatid, buntis |
| Farina Mangudadatu | Pamilya Mangudadatu, kamag-anak |
| Manguba Mangudadatu | Pamilya Mangudadatu, kamag-anak |
| Rowena Mangudadatu | Pamilya Mangudadatu, kamag-anak |
| Farida Sabdula | Pamilya Mangudadatu, kamag-anak |
| Concepcion “Connie” Brizuela | Abogado ng Pamilya Mangudadatu |
| Cynthia Oquendo | Abogado ng Pamilya Mangudadatu |
| Rasul Daud | Drayber ng Pamilya Mangudadatu |
| Mr. Oquendo | Ama ni Cynthia Oquendo |
| Pangalan | Paglalarawan |
|---|---|
| Bart Maravilla | Bombo Radyo Koronadal, mang-uulat |
| Andy Teodoro | Central Mindanao Inquirer & Mindanao Examiner, manunulat |
| Henry Araneta | DZRH, mang-uulat |
| Nap Salaysay | DZRO, manedyer |
| Ian Subang | Didiangas Times |
| Leah Dalmacio | Forum, manunulat |
| Joy Duhay | Goldstar Daily, manunulat |
| Alejandro "Bong" Reblando | Manila Bulletin, manunulat |
| Maritess Cablitas | Mindanao Focus (isang lingguhang pahayagan sa General Santos City) & Today, manunulat |
| Gina dela Cruz | Mindanao Focus & Today, manunulat |
| Rey Merisco | MindaNews, manunulat |
| Neneng Montaño | Saksi (lingguhang pahayagan) & Today, manunulat |
| Bienvenido "Jun" Lagarte | Sierra News, manunulat |
| Macario "Macmac" Arriola | UNTV, kameraman |
| Jimmy Cabillo | UNTV, mang-uulat |
| Victor Nuñez | UNTV, mang-uulat |
| Daniel Tiamson | UNTV, tsuper |
| Val Cachuela | Mamamahayag mula sa Lungsod ng Koronadal |
| Humberto Mumay | Mamamahayag mula sa Lungsod ng Koronadal |
| Ronnie Perante | Mamamahayag mula sa Lungsod ng Koronadal |
| Art Belia | Malayang mamamahayag |
| John Caniba | Malayang mamamahayag |
| Noel Decena | Malayang mamamahayag |
| Joel Parcon | Malayang mamamahayag |
| Ranie Razon | Malayang mamamahayag |
| Pangalan | Paglalarawan |
|---|---|
| Eduardo Lechonsito | Kawani sa Lungsod ng Tacurong |
| Mercy Palabrica | Kawani sa Lungsod ng Tacurong |
| Daryll delos Reyes | Kawani sa Lungsod ng Tacurong |
| Cecille Lechonsito | Asawa ni Eduardo Lechonsito |
| Wilhelm Palabrica | Drayber |
Dahil sa insidente idineklara ang isang "State of Emergency" o Katayuan ng Kagipitan sa mga lalawigan ng Maguindanao, Sultan Kudarat, at Lungsod ng Cotabato. Nagsagawa ng isang imbestigasyon ang PNP para matugis na ang mga salarin. Ipinagbawal na rin ang paggamit ng mga armas sa mga lugar na kalapit doon. Inatasan na rin ng pamahalaan ang Comelec na ilipat sa ibang lugar ang pagpasa ng pagkandidato.[19]
Sa mga paunang imbestigasyon, hinihinalang may kaugnayan sa halalan sa taong 2010 ang insidente. Sinasabing may kinalaman ang nagaganap na away-pamilya sa lalawigan. Ang Pamilya Ampatuan, na kasalukuyang namumuno sa Nagsasariling Rehiyon ng Muslim na Mindanao ang itinuturong mga utak sa mga pagpaslang. Wala silang binigay na sagot tungkol sa mga alegasyon.[20] Sa araw ng 25 Nobyembre 2009, tinanggalan ng pagka-miyembro mula sa Partido Lakas-Kampi-CMD ang lahat ng miyembro ng Pamilya Ampatuan, kabilang na si Andal Ampatuan, Sr., Andal Ampatuan, Jr., at si Zaldy Ampatuan.[21] Samantala, napagdesisyunan ng Senado ng Pilipinas na magsagawa ng sariling imbestigasyon sa Pamilya Ampatuan.[22] Binuwag naman ang samahang CAFGU dahil sa hinalang may kaugnayan sila sa natapos na karahasan habang nagtatag naman ng isang espesyal na tribunal ang pamahalaan para masusing maimbestigahan ang insidente.[23] Nagpalabas naman ng isang paalala na mag-ingat ang kanilang mga mamamayan sa pagpunta sa Mindanao at Kapuluan ng Sulu.[24]
Dahil sa kalubhaan ng pangyayari, idineklara ang araw ng ika-26 ng Nobyembre bilang "Pambansang Araw ng Pagluluksa". Maraming mga mamamahayag ang nagbigay ng kanilang pakikiramay sa mga biktima sa pamamagitan ng pagtirik ng mga kandila at pagmartsa para sa hustisya.[25] Nakiramay rin ang din ang mga malalaking estasyon na GMA Network at ABS-CBN.[26][27]
Noong ika-26 ng Nobyembre hinuli at kinasuhan ng mga kasong pagdakip, pagpaslang, at pagnanakaw si Andal Ampatuan, Jr. dahil sa naganap na insidente. Mariin niyang itinanggi ang mga paratang laban sa kanya at ipinasa ang mga akusasyon sa Moro Islamic Liberation Front (MILF). Maliban sa kanya may halos 20 pang katao ang kinasuhan kabilang na ang ilang opisyal ng pulisya at militar.[28] Itinanggi naman MILF na may kinalaman sila sa insidente at sinang-ayunan ito ng pamahalaan ng Pilipinas. Sinabi naman ng Pamilya Mangudadatu na imposibleng maging kabilang ang bandidong grupo sa pamamaslang.[29]
Matapos ang apat na araw mula sa insidente, naghain ng kanyang pagkakandidato si Ismael Mangudadatu. Sinabi niyang para ito sa namayapa niyang asawa at nangangako siyang ibabalik niya ang "kalayaan at katarungan" sa lalawigan. Nagpahayag naman ang iba't ibang mga pulitko na nararapat imbestigahan ng Mga Bansang Nagkakaisa ang insidente.[30][31] Tinaas na ang seguridad sa Maynila dahil sa insidente, lalo na't ninanais ng marami na doon na ganapin ang paglilitis tungkol sa kaso.[32] Sa araw naman ng Eid Al-Adha, binatikos ng mga kapwa Muslim ang pangyayari.
Matapos ang ilang araw na imbestigasyon, nakasuhan si Andal Ampatuan, Jr. ng patung-patong na kaso ng pamamaslang, pagnanakaw, at iba't iba pang mga krimen. Ipinagbawalan naman sa pag-alis ng bansa ang kanyang kamag-anak habang hindi pa tapos ang imbestigasyon sa kaso.[33] Sa unang araw ng buwan ng Disyembre, sinimulan nang kasuhan at hulihin ang iba pang miyembro ng Pamilya Ampatuan.[34] Noong ika-5 ng Disyembre, ipinatingin sa isang duktor sa Lungsod ng Davao si Andal Ampatuan, Sr. para matiyak ang kundisyon ng kanyang kalusugan.[35]
Sinimulang idismantelya ng pamahalaan ang mga armadong grupo sa lalawigan matapos maganap ang pangyayari habang ang lahat ng tauhan ng pulisya sa lalawigan ay sinibak at pinalitan ng panibagong mga tauhan.[36] Nakakuha naman iba't ibang klase ng kalibre ng armas (na aabot sa daan-daan) ang mga autoridad na nag-iimbestiga sa mga tahanan ng mga Ampatuan. Noong ika-5 ng Disyembre, idineklara ang Batas Militar sa buong lalawigan na binatikos naman ng iba't ibang sektor ng lipunan.[37][38] Dahil sa mga pagdedeklara ng Batas Militar, hinikayat ng Commision on Human Rights na respetuhin ng lahat ng sangkot sa imbestigasyon na respetuhin ang mga karapatang pantao ng mga mamamayan ng Maguindanao.[39] Nagkaroong naman ng pagdududa kung may naganap ngang panggagahasa sa insidente.[40]
Matapos isailalim sa Batas Militar ang lalawigan ng Maguindanao mailban sa mga lugar na saklaw at sakop ng MILF, kinontra ito ng ilang mga politiko dahil sa mahina daw ang mga dahilan para dito.[41] Nagpalabas naman ang pamahalaan ng mga alituntunin na nararapat sundin ng militar at pulisya sa kalagayang ito.[42]
Kaagad nagbigay ng reaksiyon ang Malacañang tungkol sa insidente. Ayon sa kanila, nagulat at nabigla ang Palasyo dahil dito. Inatasan ni Pangulong Arroyo na ilagay sa "State of Emergency" ang buong lalawigan. Bantay-sarado ang Sandatahang Lakas ng Pilipinas sakaling may mahanap pang mga bagong bangkay. Nagbigay naman ng pahayag ang National Union of Journalists of the Philippines na ikinalulungkot nila ang mga pangyayari at kinokondena nila ang insidente. Inaasahan nilang malulutas ng pamahalaan ng Pilipinas at ng Autonomous Region in Muslim Mindanao ang nangyaring ito. Ipinaalala din nilang isa itong malaking pagsubok sa demokrasya ng bansa at sana'y mabigyan pa ng mas mahusay na proteksiyon ang lahat ng mamamayan sa bansa, lalo na ang mga mamamahayag.[43]
Kinondena din ng Reporters Without Borders ang mga pamamaslang at sinabing isang "malagim na araw ito para sa mga mamamahayag". Nakisimpatiya din sila sa lahat ng mga mamamahayag sa buong Pilipinas lalo na't may patunay nang mapanganib ang kanilang larangang pinili.[44] Naglabas din ng pahayag ang Amnesty International na kinokondena nila ang pangyayari at hinikayat nila ang pamahalaan na magsagawa ng isang imbestigasyon ukol sa insidente.[45] Sinabi naman ng Human Rights Watch na agaran at mabilisan dapat mapaimbestiga at malutas no Pangulong Arroyo ang insidente.[46] Kinilala naman ng Committee to Protect Journalists ang pangyayari bilang pinakamadugong pangyayari sa kasaysayan" ng kanilang talaan.[47]
Nagbigay na ng reaksiyon ang Commision on Human Rights tungkol sa pangyayari. Ayon sa kanila, "malahalimaw" ang mga gumawa ng karumaldumal na pangyayari. "Walang kapantay sa kasaysayan ng Pilipinas" ang naganap na pamamaslang. Mariin daw nilang" kinokondena ang pangyayari lalo na ang napabalitang pagpugot, pagkatay, at paggahasa sa mga biktima.[48] Nagpahayag naman ang Bishops-Ulama Conference in Mindanao na mariin nilang tinututulan ang pagdakip at pagpatay sa mga biktima at nakikisimpatya sila sa mga pamilyang ng mga namatay sa pamamagitan ng pag-alay ng mga dasal.
Dahil sa kalagiman ng mga pangyayari, nagbigay na ng iba't ibang pahayag ang mga internasyunal na organisasyon. Ayon sa Unyong Europeo, kinokondena nila ang mga pangyayari at inaatasan nila ang pamahalaan ng Pilipinas na imbestigahan kaagad ito.[49] Nakisimpatiya na rin ang Mga Bansang Nagkakaisa sa pamamagitan ni Ban Ki-moon sa mga biktima ng insidente. Sinabi naman ng International Federation of Journalists na ikinalulungkot nila ang mga nangyari at isinaad na "ang Pilipinas na ang pinakadelikadong lugar para sa mga mamamahayag, daig pa ang Irak".[50] Ipinaalala naman ng Human Rights Watch na sana'y maging patas ang Pangulong Arroyo sa imbestigasyon.[51] Nagbigay na rin ng mensahe si Kristie Kenney ng Embahada ng Estados Unidos at sinabi niyang isang "brutal at di-makataong paglabag sa karapatang pantao at demokrasya ang pangyayari". Inaasahan nilang magiging mabilis at patas ang padala ng hustisya.[52] Nabigay na rin ng pakikiramay ang mga bansang Awstralya, Britanya, Hapon, at Indonesya.[53]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
