เลขาธิการคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม

เลขาธิการใหญ่คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม (เวียดนาม: Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam) (อังกฤษ: General Secretary of the Central Committee of the Communist Party of Vietnam) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2494 ถึง พ.ศ. 2519 เป็นสำนักงานสูงสุดในพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามและโดยทั่วไปมักเรียกว่า ผู้นำสูงสุดแห่งเวียดนาม หรือเป็นที่รู้จักกันในนาม เลขาธิการเอก (เวียดนาม: Bí thư Thứ nhất) ในช่วงปี พ.ศ. 2494 ถึง พ.ศ. 2512 ตำแหน่งเลขาธิการเป็นตำแหน่งที่สูงสุดเป็นลำดับที่สองรองจากตำแหน่งประธานพรรคแรงงานเวียดนาม ซึ่งมีท่านโฮจิมินห์ดำรงตำแหน่งประธานอยู่ เลขาธิการใหญ่ยังเป็นเลขาธิการของคณะกรรมาธิการทหารส่วนกลางซึ่งเป็นผู้นำองค์กรพรรคในกิจการทหาร^[1] ในช่วงเวลาหนึ่งของประวัติศาสตร์ตำแหน่งเลขาธิการใหญ่มีความหมายเปรียบเสมือนกันกับผู้นำสูงสุดของเวียดนาม เลขาธิการคนปัจจุบันคือเหงียน ฟู้ จ่องและเขาได้รับการจัดอันดับให้ลำดับที่หนึ่งในโปลิตบูโร

เลขาธิการใหญ่คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
ตราพรรค
ธงประจำพรรค
ผู้ดำรงตำแหน่งคนปัจจุบัน โต เลิม ตั้งแต่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 2567‎ (0 ปี 95 วัน)
การเรียกขาน	สหาย
จวน	สำนักงานกลางพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม 1A Hung Vuong เดียนเบียน เขตบาดิ่ญ ฮานอย
ผู้แต่งตั้ง	คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม
วาระ	5 ปี
ผู้ประเดิมตำแหน่ง	เจิ่น ฟู้
สถาปนา	27 ตุลาคม พ.ศ. 2483
เว็บไซต์	Trang web Đảng Cộng sản Việt Nam

ประวัติ

เจิ่น ฟู้ซึ่งเป็นหนึ่งในสมาชิกผู้ก่อตั้งพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีน ได้รับเลือกเป็นเลขาธิการคนแรกของพรรค หนึ่งปีหลังจากได้รับเลือกเขาถูกทางการฝรั่งเศสตัดสินจำคุกเนื่องจากจัดกิจกรรมต่อต้านฝรั่งเศส เขาเสียชีวิตในคุกในปีเดียวกัน^[2] ผู้รับช่วงเป็นเลขาธิการคนที่ 2 โดยพฤตินัยคือ เลอ ห่ง ฟอง เลขาธิการ OEC ซึ่งเป็นผู้นำพรรคโดยผ่านสำนักงานเลขาธิการคณะกรรมการบริหารพรรคแห่งโพ้นทะเล (OEC) เหตุที่ได้เป็นเลขาธิการพรรคเพราะคณะกรรมการกลางถูกปราบปรามทั้งหมด^[3] ต่อมาในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2478 ในการประชุมพรรคครั้งแรกที่มาเก๊า ฮ่า หุ่ย เติบ ได้รับเลือกให้เป็นเลขาธิการคนที่ 3 จนถึงวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2481 ในที่ประชุมคณะกรรมการพรรค ณ บาเดียม กรุงไซ่ง่อน ฮ่าหุ่ยเติบได้ลาออกจากตำแหน่ง เดือนพฤษภาคมเขาถูกเจ้าหน้าที่ฝรั่งเศสจับกุมและถูกประหารในวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2484 ^[4] ในวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2481 หลังการลาออกของเลขาธิการคนที่ 3 เหงียน วัน กื่อได้รับเลือกเป็นเลขาธิการคนที่ 4 ต่อมาในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2483 วันกื่อถูกเจ้าหน้าที่ฝรั่งเศสจับกุม และถูกประหารชีวิตโดยการยิงในวันที่ วันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2484 ท่ามกลางวิกฤติของพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีนที่ถูกทางการฝรั่งเศสกวาดล้างผู้นำพรรคหลายคน ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2484 เจื่อง จิญได้รับเลือกเป็นเลขาธิการคนที่ 5^[5] โดยบทความใน NhânDân เมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2494 ได้กล่าวถึงบทบาทของเจื่องจิญในฐานะ "ผู้สร้างและผู้บัญชาการ" ของการปฏิวัติในขณะที่โฮจิมินห์ถูกเรียกว่า "จิตวิญญาณของการปฏิวัติเวียดนามและการต่อต้านของเวียดนาม"^[6] ในปีพ.ศ. 2488 พรรคคอมมิวนิสต์อินโดจินได้สลายตัวทำให้เจื่องจิญพ้นจากตำแหน่งเลขาธิการใหญ่ตามสภาพพรรค และในปี พ.ศ. 2499 ได้ก่อตั้งพรรคใหม่อีกครั้งในนามพรรคแรงงานเวียดนาม จิญกลับมาเป็นเลขาธิการเอกคนที่ 1(5) แต่เนื่องจากบทบาทของเขาในการรณรงค์ปฏิรูปที่ดินอย่างรุนแรงจิญจึงต้องลาออก^[7] โฮจิมินห์จึงเข้ารับตำแหน่งเลขาธิการเอกพรรคแรงงานเวียดนามต่อเป็นคนที่ 2(6) แต่ได้แต่งตั้งให้เล สวนเป็นรักษาการเลขาธิการเอกโดยทันที^[8]เนื่องจากโฮเป็นประธานพรรคอีกตำแหน่ง ต่อมาในปี พ.ศ. 2503 เล สวนได้รับเลือกให้เป็นเลขาธิการเอกคนที่ 3(7) และเป็นผู้นำสูงสุดลำดับที่สองจนกระทั่งโฮจิมินห์เสียชีวิตในวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2512^[9]

นับตั้งแต่วันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2512 เล สวนเป็นผู้นำของเวียดนามที่ไม่ได้ประสบปัญหาใดๆเหมือนอย่างผู้นำรุ่นก่อนๆจนกระทั่งเขาเสียชีวิตลงในวันที่ 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2529^[10] โดยเลสวนได้เสียชีวิตลงก่อนการประชุมพรรคแห่งชาติครั้งต่อไปเพียงสองเดือน ผู้รับช่วงคนถัดมาคือเจื่อง จิญอดีตเลขาธิการพรรคสองสมัยและเขาเป็นผู้นำที่ดำรงตำแหน่งมากที่สุดเป็นอันดับสองและหลังจากโฮจิมินห์เสียชีวิตไปแล้วจิญกลายเป็นนักการเมืองที่มีอำนาจมากในเวียดนาม โดยในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2529 จิญได้รับการลงมติให้พ้นจากตำแหน่งตามวาระในที่ประชุมพรรคแห่งชาติชุดที่ 6 เหลือเพียงตำแหน่งประธานาธิบดี และที่ประชุมใหญ่ได้ลงมติเลือกเลขาธิการใหญ่คนที่ 8 เป็นเหงียน วัน ลิญ^[11] โดยสื่อตะวันตกมักเรียกเขาว่า "กอร์บาชอฟแห่งเวียดนาม" เนื่องจากนโยบายปฏิรูปเศรษฐกิจ(โด๋ยเม้ย)ของเขา^[12] ในปี พ.ศ. 2534 เหงียน วัน ลิญได้ลาออกจากเลขาธิการพรรคเนื่องจากปัญหาทางสุขภาพของเขา และที่ประชุมใหญ่พรรคแห่งชาติชุด 7 ได้ลงมติรับรองให้โด๋ เหมื่อยเป็นเลขาธิการพรรคคนที่ 9^[13]และในการประชุมพรรคชุดที่ 8 ในปี พ.ศ. 2539 เหมื่อยก็ได้รับเลือกให้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการพรรคอีกสมัยในาภาวะที่พรรคแบ่งเป็นสองฝ่าย แต่หลังจากดำรงตำแหน่งสมัยที่สองเพียงหนึ่งปีในการประชุมใหญ่ครั้งที่ 4 ของคณะกรรมการกลางชุดที่ 8 เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2540 ได้ให้โดเหมื่อยพ้นจากตำแหน่งเนื่องจากปัญหาระหว่างฝ่ายอนุรักษ์นิยมซึ่งนำโดยโด๋เหมื่อยและฝ่ายปฏิรูปของเหงียนวันลิญ ที่ประชุมใหญ่พรรคชุดที่ 8 จึงได้ลงมติเลือก^[14]พลโทอาวุโสเล ขา เฟียวเป็นเลขาธิการพรรคคนที่ 10 และเขาได้เป็นผู้ประนีประนอมการแบ่งฝักแบ่งฝ่ายแต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จเนื่องจากถูกมองว่าเป็นผู้สนับสนุนฝ่ายโด๋เมื่อย และในปี 2544 ก่อนการประชุมพรรคแห่งชาติครั้งที่ 9 เมื่อคณะกรรมการกลางคว่ำการตัดสินใจของโปลิตบูโร เสียงข้างมากในที่ประชุมคณะกรรมการกลางได้ลงมติให้เฟียวพ้นจากตำแหน่งเลขาธิการพรรค^[15] และที่ประชุมพรรคได้ลงมติเลือกหน่อง ดุ๊ก หมันห์เป็นเลขาธิการพรรคต่อจากเลขาเฟียว และดุ๊กหมันห์ได้รับการพิจารณาให้เป็นผู้สร้างสรรค์สิ่งใหม่ เขายังเป็นเลขาธิการคนแรกที่สำเร็จการศึกษาระดับมหาวิทยาลัย^[16] ดุ๊กหมันห์ดำรงตำแหน่งอยู่สองสมัยจึงได้พ้นจากตำแหน่งในปี 2554 และที่ประชุมใหญ่คณะกรรมการกลางพรรคชุดที่ 11 ได้เลือกเหงียน ฟู้ จ่องให้รับตำแหน่งเป็นเลขาธิการใหญ่คนปัจจุบันซึ่งปัจจุบันฟู้จ่องได้รับเลือกเป็นสมัยที่ 3 และตอนนี้เขาได้รับการยกย่องว่าเป็นบุคคลที่มีอำนาจทางการเมืองมากที่สุดในเวียดนาม ^[17]

เลขาธิการใหญ่เป็นประธานในการทำงานของคณะกรรมการกลางพรรค, สมาชิกโปลิตบูโร และเป็นประธานการประชุมกับผู้นำคนสำคัญ(ระเบียบการทำงานของคณะกรรมการกลาง, 2554)

รายนามเลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์

เลขาธิการใหญ่คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์แห่งอินโดจีน Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương
ลำดับ	ภาพ	ชื่อ (อายุขัย)	เริ่ม	สิ้นสุด	อันดับ [note 1]	คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์
1(1)		เจิ่น ฟู้ (พ.ศ. 2447 – 2474)	27 ตุลาคม พ.ศ. 2473	6 กันยายน พ.ศ. 2474	1	คณะกรรมการกลางเฉพาะกาล (พ.ศ. 2473–78)
2(2)		เลอ ห่ง ฟอง (พ.ศ. 2445 – 2485)	27 ตุลาคม พ.ศ. 2474	26 กรกฎาคม พ.ศ. 2479	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ I (พ.ศ. 2478–88)
3(3)		ฮ่า หุ่ย เติบ (พ.ศ. 2449 – 2484)	26 กรกฎาคม พ.ศ. 2479	30 มีนาคม พ.ศ. 2481	1
4(4)		เหงียน วัน กื่อ(นักปฏิวัติ) (พ.ศ. 2455 – 2484)	30 มีนาคม พ.ศ. 2481	9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2483	1
5(5)		เจื่อง จิญ (พ.ศ. 2450 – 2531)	9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2483	11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2488	1 [note 2]	คณะกรรมการกลางชุดที่ I (พ.ศ. 2478–88)
เลขาธิการเอกคณะกรรมการกลางพรรคแรงงานเวียดนาม Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam
ลำดับ	ภาพ	ชื่อ (อายุขัย)	เริ่ม	สิ้นสุด	อันดับ	คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์
5(1)		เจื่อง จิญ (พ.ศ. 2450 – 2531)	19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2494	5 ตุลาคม พ.ศ. 2499	2	คณะกรรมการกลางชุดที่ II (พ.ศ. 2494–2503)
6(2)		โฮจิมินห์ (พ.ศ. 2433 – 2512)	5 ตุลาคม พ.ศ. 2499	10 กันยายน พ.ศ. 2503	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ II (พ.ศ. 2494–2503)
						คณะกรรมการกลางชุดที่ III (พ.ศ. 2503–19)
7(3)		เล สวน (พ.ศ. 2450 – 2529)	10 กันยายน พ.ศ. 2503	20 ธันวาคม พ.ศ. 2519	2 [note 3] 1 (พ.ศ. 2512-2519)
เลขาธิการใหญ่คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
7		เล สวน (พ.ศ. 2450 – 2529)	20 ธันวาคม พ.ศ. 2519	10 กรกฎาคม พ.ศ. 2529	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ IV (พ.ศ. 2519–25)
						คณะกรรมการกลางชุดที่ V (พ.ศ. 2525–29)
5		เจื่อง จิญ (พ.ศ. 2450 – 2531)	14 กรกฎาคม พ.ศ. 2529	18 ธันวาคม พ.ศ. 2529	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ V (พ.ศ. 2525–29)
8		เหงียน วัน ลิญ (พ.ศ. 2458 – 2541)	18 ธันวาคม พ.ศ. 2529	28 มิถุนายน พ.ศ. 2534	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ VI (พ.ศ. 2529–34)
9		โด๋ เหมื่อย (พ.ศ. 2460 – 2561)	28 มิถุนายน พ.ศ. 2534	26 ธันวาคม พ.ศ. 2540	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ VII (พ.ศ. 2534–39)
						คณะกรรมการกลางชุดที่ VIII (พ.ศ. 2539–44)
10		พลโทอาวุโส เล ขา เฟียว (พ.ศ. 2474 – 2563)[note 4]	26 ธันวาคม พ.ศ. 2540	22 เมษายน พ.ศ. 2544	1
11		หน่อง ดุ๊ก หมันห์ (พ.ศ. 2483 – 2563)	22 เมษายน พ.ศ. 2544	19 มกราคม พ.ศ. 2554	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ IX (พ.ศ. 2544–49)
						คณะกรรมการกลางชุดที่ X (พ.ศ. 2549–54)
12		เหงียน ฟู้ จ่อง (พ.ศ. 2487 – 2567)	19 มกราคม พ.ศ. 2554	19 กรกฎาคม พ.ศ. 2567	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ XI (2011–16)
						คณะกรรมการกลางชุดที่ XII (2016–21)
						คณะกรรมการกลางชุดที่ XIII (2021–26)
13		โต เลิม (พ.ศ. 2500 – )	3 สิงหาคม พ.ศ. 2567‎	อยู่ในตำแหน่ง	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ XIII (2021–26)

ประธานคณะกรรมการกลางพรรคแรงงานเวียดนาม Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam
ลำดับ	ภาพ	ชื่อ (อายุไข)	เริ่มต้น	สิ้นสุด	อันดับ	คณะกรรมการกลางคอมมิวนิสต์เวียดนาม
*		โฮจิมินห์ (พ.ศ. 2433 – 2512)	19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2494	2 กันยายน พ.ศ. 2512	1	คณะกรรมการกลางชุดที่ II (พ.ศ. 2494–2503) คณะกรรมการกลางชุดที่ III (พ.ศ. 2503–19)

Notes

1. การจัดอันดับผู้มีอำนาจในโปลิตบูโร
2. เขาได้รับการจัดอันดับที่ 1 จนถึง การปฏิวัติเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2488 ที่นำโดย โฮจิมินห์.
3. เขาอยู่ในอันดับที่ 2 จนกระทั่งโฮจิมินห์ประธานพรรคแรงงานเวียดนามได้เสียชีวิตลงเมื่อวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2512^[9]
4. ได้รับการยืนยันว่าเขาได้เสียชีวิตในวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2563

อ้างอิง

1. Porter 1993, pp. 83–84.
2. Dodd, Lewis & Emmons 2003, p. 557.
3. Brocheux 2007, p. 60.
4. Quinn-Judge 2002, p. 225.
5. Currey 2005, p. 61.
6. Quinn-Judge 2002, pp. 1–2.
7. Thai 1985, pp. 27–29.
8. Ooi 2004, p. 777.
9. Brocheux 2007, p. 174.
10. Woods 2002, p. 74.
11. Corfield 2008, pp. 111–112.
12. Mason & Mason 1997, p. 313. sfn error: no target: CITEREFMasonMason1997 (help)
13. "March of the poor and friendless (Vietnamese Communist Party holds its 7th Congress)". The Economist. 29 June 1991.
14. Largo 2002, pp. 10–13.
15. "The Lessons of Le Kha Phieu: Changing Rules in Vietnamese politics". JSTOR. 2001-04-01. สืบค้นเมื่อ 2021-04-06.
16. "Modernising leader for Vietnam". บีบีซี เวิลด์นิวส์. BBC Online. 22 April 2001. สืบค้นเมื่อ 27 April 2012.
17. "Party Congress announces CPVCC Politburo members". Government of the Socialist Republic of Vietnam. 19 January 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-04-04. สืบค้นเมื่อ 23 April 2012.

บรรณานุกรม

• Porter, Gareth (1993). Vietnam: The Politics of Bureaucratic Socialism. Cornell University Press. ISBN 9780801421686.
• Quinn-Judge, Sophie (2002). Ho Chi Minh: The Missing Years, 1919–1941. University of California Press. ISBN 9780520235335.
• Thai, Quang Trung (2002). Collective Leadership and Factionalism: an Essay on Ho Chi Minh's Legacy. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 9789971988012.
• Woods, L. Shelton (2002). Vietnam: a Global Studies Handbook. ABC-CLIO. ISBN 9781576074169.
• Largo, V. (2002). Vietnam: Current Issues and Historical Background. Nova Publishers. ISBN 9781590333686.
• Dodd, Jan; Lewis, Mark; Emmons, Ron (2003). Rough Guide to Vietnam. Rough Guides. ISBN 9781843530954.
• Ooi, Keat Gin (2004). Southeast Asia: a Historical Encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor. Vol. 2. ABC-CLIO. ISBN 9781576077702.
• Currey, Cecil (2005). Victory At Any Cost: The Genius of Vietnam's Gen. Vo Nguyen Giap. Potomac Books. ISBN 9781612340104.
• Brocheux, Pierre (2007). Ho Chi Minh: a Biography. Cambridge University Press. ISBN 9780521850629.
• Corfield, Justin (2008). The History of Vietnam. ABC-CLIO. ISBN 9780313341946.