Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ประเทศเวียดนามเหนือ มีชื่ออย่างเป็นทางการคือ สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม (เวียดนาม: Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, VNDCCH; จื๋อโนม: 越南民主共和) เป็นรัฐสังคมนิยมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ดำรงอยู่ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2488 ถึง พ.ศ. 2519 โดยได้รับการยอมรับอย่างสมบูรณ์ในปี พ.ศ. 2497 เวียดนามเหนือเป็นสมาชิกของกลุ่มตะวันออก ซึ่งต่อต้านรัฐเวียดนามที่ได้รับการสนับสนุนจากฝรั่งเศส และต่อมาคือเวียดนามใต้ เวียดนามเหนือได้รับชัยชนะเหนือเวียดนามใต้ในปี พ.ศ. 2518 และได้สิ้นสุดลงในปีถัดมาเมื่อรวมประเทศเข้ากับเวียดนามใต้จนกลายเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนามในปัจจุบัน
สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (เวียดนาม) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2488–2519 | |||||||||||||
ธงชาติ
(พ.ศ. 2498–2519) | |||||||||||||
เขตปกครองของสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนามตาม การประชุมเจนีวา แสดงเป็นสีเขียวเข้ม ส่วนดินแดนที่อ้างสิทธิ์จะแสดงเป็นเขียวอ่อน | |||||||||||||
สถานะ | รัฐที่ไม่ได้รับการรับรอง (2488–2497) รัฐเอกราช (2497–2519) | ||||||||||||
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | ฮานอย 21°01′42″N 105°51′15″E | ||||||||||||
ภาษาราชการ | เวียดนาม | ||||||||||||
ตัวอักษรทางการ | ตัวอักษรเวียดนาม | ||||||||||||
ศาสนา | รัฐอเทวนิยม | ||||||||||||
เดมะนิม |
| ||||||||||||
การปกครอง | รัฐเดี่ยว ลัทธิมากซ์–เลนิน รัฐพรรคการเมืองเดียว สาธารณรัฐสังคมนิยม (หลัง พ.ศ. 2497) | ||||||||||||
หัวหน้าพรรคแรงงาน | |||||||||||||
• 2488–2499 | เจื่อง ชิญ | ||||||||||||
• 2499–2503 | โฮจิมินห์ | ||||||||||||
• 2503–2518 | เล ด่วญ[lower-alpha 1] | ||||||||||||
ประธานาธิบดี | |||||||||||||
• 2488–2512 | โฮจิมินห์ | ||||||||||||
• 2512–2518 | โตน ดึ๊ก ทัง | ||||||||||||
นายกรัฐมนตรี | |||||||||||||
• 1945–1955 | โฮจิมินห์ | ||||||||||||
• 1955–1975 | พัม วัน ด่ง | ||||||||||||
สภานิติบัญญัติ | สมัชชาแห่งชาติ | ||||||||||||
ยุคประวัติศาสตร์ | สมัยหลังสงครามโลกครั้งที่สอง/สงครามเย็น | ||||||||||||
19 สิงหาคม 2488 | |||||||||||||
• การสละราชสมบัติของบ๋าว ดั่ย | 25 สิงหาคม 2488 | ||||||||||||
• ก่อตั้งเวียดนามเหนือ | 2 กันยายน 2488 | ||||||||||||
• การเลือกตั้งสภานิติบัญญัติ | 6 มกราคม 2489 | ||||||||||||
• ข้อตกลงโฮ–เซนต์เทนี | 6 มีนาคม 2489 | ||||||||||||
• เริ่มต้น สงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง | 19 ธันวาคม 2489 | ||||||||||||
22 กรกฎาคม 2497 | |||||||||||||
• เริ่มต้น สงครามเวียดนาม | 1 พฤศจิกายน 2498 | ||||||||||||
• โฮจิมินห์ ถึงแก่อสัญกรรม | 2 กันยายน 2515 | ||||||||||||
• ข้อตกลงสันติภาพปารีส | 27 กรกฎาคม 2516 | ||||||||||||
• การรวมประเทศ | 30 เมษายน 2518 | ||||||||||||
• สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม | 2 กรกฎาคม 2519 | ||||||||||||
พื้นที่ | |||||||||||||
1945 | 331,212 ตารางกิโลเมตร (127,882 ตารางไมล์) | ||||||||||||
1955 | 157,880 ตารางกิโลเมตร (60,960 ตารางไมล์) | ||||||||||||
1968 | 157,880 ตารางกิโลเมตร (60,960 ตารางไมล์) | ||||||||||||
ประชากร | |||||||||||||
• 1945 | ป. 20 ล้าน[หมายเหตุ 1] | ||||||||||||
• 1955 | 16,100,000 [1] | ||||||||||||
• 1968 | 18,700,000 [2] | ||||||||||||
• 1974 | 23,800,000 [1] | ||||||||||||
จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 1960 (ประมาณ) | ||||||||||||
• รวม | 4,113 ล้านดอลลาร์สหรัฐ[3] | ||||||||||||
• ต่อหัว | $51[4] | ||||||||||||
สกุลเงิน | đồng cash (until 1948)[5] | ||||||||||||
|
ระหว่างการปฏิวัติเดือนสิงหาคมหลังสงครามโลกครั้งที่สอง นักปฏิวัติคอมมิวนิสต์ โฮจิมินห์ ผู้นำเหวียตมิญ ได้ประกาศเอกราชเวียดนามเหนือเมื่อวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2488 และประกาศสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม เหวียตมิญก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2484 และออกแบบมาเพื่อเรียกร้องเอกราชในวงกว้าง[6]
ตั้งแต่แรกเริ่ม เหวียตมิญที่นำโดยคอมมิวนิสต์พยายามรวบรวมอำนาจโดยการกวาดล้างกลุ่มชาตินิยมอื่นๆ[7][8][9][10][11][12] ขณะเดียวกัน ฝรั่งเศสได้กลับเข้ามาเพื่อปกครองอาณานิคมเวียดนามอีกครั้งหลังสงครามโลกครั้งที่สอง และในที่สุดก็ทำให้เกิดสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่งในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2489 ระหว่างสงครามกองโจรครั้งนี้ เหวียตมิญยึดครองและควบคุมพื้นที่ชนบทส่วนใหญ่ในเวียดนาม ซึ่งนำไปสู่ความพ่ายแพ้ของฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2497 การเจรจาในการประชุมเจนีวาในปีนั้นยุติสงครามและยอมรับเอกราชของเวียดนาม สนธิสัญญาเจนีวาได้มีผลให้เกิดการแบ่งประเทศออกเป็นสองประเทศคือเวียดนามเหนือและเวียดนามใต้ใต้ชั่วคราวเส้นขนานที่ 17 โดยกำหนดให้มีการเลือกตั้งทั่วไปในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2499 เพื่อ "นำมาซึ่งการรวมเวียดนามเป็นหนึ่งเดียว"[13] ดินแดนทางเหนือถูกควบคุมโดยสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม และโดยทั่วไปเรียกว่าเวียดนามเหนือ ในขณะที่ทางตอนใต้ใต้ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐที่ไม่ใช่คอมมิวนิสต์คือรัฐเวียดนาม และต่อมาคือสาธารณรัฐเวียดนาม
การกำกับดูแลการดำเนินการตามสนธิสัญญาเจนีวาเป็นความรับผิดชอบของคณะกรรมาธิการระหว่างประเทศซึ่งประกอบด้วยอินเดีย แคนาดา และโปแลนด์ ซึ่งเป็นตัวแทนของขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด กลุ่มทุนนิยม และคอมมิวนิสต์ตามลำดับ สหรัฐซึ่งไม่ได้ลงนามในสนธิสัญญาเจนีวา ระบุว่า "จะยังคงแสวงหาความสามัคคีผ่านการเลือกตั้งที่เสรีซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของสหประชาชาติ เพื่อให้แน่ใจว่าการเลือกตั้งเหล่านั้นจะดำเนินการอย่างยุติธรรม"[14] ขณะเดียวกันรัฐเวียดนามก็คัดค้านการแบ่งแยกประเทศอย่างรุนแรง[15]โดยนายกรัฐมนตรี โง ดิ่ญ เสี่ยม ได้ประกาศในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2498 ว่ารัฐเวียดนามจะไม่เข้าร่วมการเลือกตั้ง โดยอ้างว่าไม่ได้ลงนามในสนธิสัญญาเจนีวาและดังนั้นจึงไม่มีความเกี่ยวข้อง[16] และทำให้เกิดความกังวลว่าการเลือกตั้งที่ไม่เสรีจะเกิดขึ้นภายใต้ระบอบการปกครองของเหวียตมิญในเวียดนามเหนือ[15] ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2498 รัฐบาลของนายเสี่ยมจัดการลงประชามติในรัฐเวียดนาม ซึ่งมีความเสียหายอย่างกว้างขวางจากการทุจริตการเลือกตั้ง เพื่อถอดถอนประมุขแห่งรัฐ บ๋าว ดั่ย และสถาปนาสาธารณรัฐเวียดนามโดยมีนายเสี่ยมเป็นประธานาธิบดีคนแรก[17][18]
ความล้มเหลวในการรวมประเทศโดยการลงประชามติทำให้เกิดสงครามเวียดนามในปี พ.ศ. 2498 กองทัพประชาชนเวียดนามของเวียดนามเหนือและเวียดกงซึ่งตั้งอยู่ในเวียดนามใต้ได้รับการสนับสนุนจากพันธมิตรคอมมิวนิสต์ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นจีนและสหภาพโซเวียต ต่อสู้กับกองกำลังทหารของเวียดนามใต้.[19] ดังนั้นเพื่อป้องกันไม่ให้ประเทศอื่นๆ กลายเป็นคอมมิวนิสต์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สหรัฐได้เข้าแทรกแซงความขัดแย้งดังกล่าวพร้อมกับกองกำลังกลุ่มตะวันตกจากเกาหลีใต้ ออสเตรเลีย และไทย ซึ่งให้การสนับสนุนทางทหารกับเวียดนามใต้ ความขัดแย้งแพร่กระจายไปยังประเทศเพื่อนบ้าน และเวียดนามเหนือสนับสนุนกลุ่มปะเทดลาวในลาวและเขมรแดงในกัมพูชาเพื่อต่อต้านรัฐบาลที่ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐฯ ภายในปี พ.ศ. 2516 สหรัฐอเมริกาและพันธมิตรถอนตัวออกจากสงคราม และเวียดนามใต้ที่ไม่ได้รับการสนับสนุนก็ถูกกองทัพเวียดนามเหนือเข้ายึดครองอย่างรวดเร็ว
สงครามเวียดนามสิ้นสุดลงในวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2518 และเวียดนามใต้อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลปฏิวัติชั่วคราวเวียดนามใต้ ซึ่งนำไปสู่การรวมเวียดนามอีกครั้งในวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2519 และการสถาปนาสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม หลังสงครามเวียดนาม เวียดนามที่รวมเป็นหนึ่งได้ประสบปัญหาทางเศรษฐกิจตกต่ำ[20] วิกฤตผู้ลี้ภัยและความขัดแย้งกับเขมรแดงใน พ.ศ. 2520 และจีนใน พ.ศ. 2522 สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนามยังคงรักษาวัฒนธรรมการเมือง ระบบเศรษฐกิจ ในรูปแบบของโซเวียต และการเป็นสมาชิกในกลุ่มตะวันออก เช่น คอมิคอน จนกระทั่งมีการปฏิรูปเศรษฐกิจใน พ.ศ. 2529 และการล่มสลายของสหภาพโซเวียตใน พ.ศ. 2534[21]
หลังจากที่สงครามโลกครั้งที่สองได้ยุติลงในปี พ.ศ. 2488 เวียดนามได้ประกาศที่จะต่อสู้เพื่อให้เวียดนามหลุดพ้นจากสภาพการเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสอย่างเปิดเผย ด้วยความต้องการที่จะเป็นเอกราช จึงได้มีการสู้รบกันอย่างหนักเป็นเวลานานถึง 8 ปี จนกระทั่งกองกำลังเวียดมินห์ ของพรรคนิยมคอมมิวนิสต์เวียดนามสามารถโจมตีป้อมปราการสำคัญของฝรั่งเศสที่เดียนเบียนฟูแตกลงในวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2497 วิกฤตการณ์สงครามครั้งนั้นมีทางที่จะรุกรานจนกลายเป็นสงครามระหว่างประเทศ ฝรั่งเศสจึงยอมรับความปราชัยและสงบศึก ด้วยเหตุนี้จึงได้มีการลงนามในอนุสัญญาเจนีวา พ.ศ. 2497 ที่นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ มีผลให้เวียดนามถูกแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ เวียดนามเหนือ และเวียดนามใต้ โดยมีเส้นขนานที่ 17 องศาเหนือเป็นเส้นแบ่งเขตเวียดนามเหนือ ยึดถือการปกครองแบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ ภายใต้การนำของนายโฮจิมินห์
ต่อมา เมื่อมีความพยายามที่จะรวมเวียดนามทั้งสองส่วนเข้าด้วยกัน เวียดนามเหนือจึงได้ส่งกำลังกองโจรเวียดกงเข้าก่อกวนและแทรกซึมเข้าไปในเวียดนามใต้อย่างต่อเนื่อง โดยแฝงเข้ามาในลักษณะผู้ลี้ภัยและผู้อพยพ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2498 เรื่อยมา จากนั้นได้มีการปฏิบัติรุกรานด้วยอาวุธ และกำลังทหารอย่างรุนแรง ตลอดจนโฆษณาชวนเชื่อชักจูงใจราษฎรเวียดนามใต้ซึ่งได้ผลเป็นอย่างดี ประกอบการดำเนินการนโยบายด้านการบริหารประเทศของรัฐบาลเเวียดนามใต้ประสบความล้มเหลว จึงไม่สามารถต่อต้านได้เพียงลำพังตนเอง และได้ร้องขอความช่วยเหลือจากมิตรประเทศฝ่ายโลกเสรี
เมื่อปี พ.ศ. 2508 เวียดนามใต้ตกอยู่ในจุดล่อแหลมที่สุดจนรัฐบาลสหรัฐอเมริกาต้องส่งกำลังทหารเข้าไปปฏิบัติการในเวียดนามใต้พร้อมด้วยกำลังทหารของพันธมิตรอีก 6 ประเทศ คือ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ สเปน ฟิลิปปินส์ เกาหลีใต้ และประเทศไทย ซึ่งผลออกมาก็คือการพ่ายแพ้ของสหรัฐอเมริกา ทำให้เวียดนามเหนือและเวียดนามใต้รวมเข้าด้วยกันในนามของประเทศเวียดนามที่มีการปกครองระบอบสาธารณรัฐสังคมนิยมที่ปกครองด้วยพรรคคอมมิวนิสต์ดั่งเช่นการปกครองของเวียดนามเหนือมาจนถึงปัจจุบัน
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.