พระ

ภาษาไทย

รูปแบบอื่น

• (เลิกใช้)

รากศัพท์

จากภาษาเขมรเก่า ព្រ (พฺร) หรือเขมรเก่าสมัยอังกอร์ ព្រះ (พฺระ), ព្រះហ៑ (พฺระหฺ), ព្រហ៑ (พฺรหฺ), เป็นไปได้ว่ามาจากภาษาสันสกฤต वर (วร); ดูเพิ่มเติมที่ภาษาเขมร ព្រះ (พฺระ)

เทียบภาษาเขมรเก่า វ្រះ (วฺระ), វ្រះហ៑ (วฺระหฺ), វ្រហ៑ (วฺรหฺ), វ្រហ្ហ៑ (วฺรหฺหฺ), វ្រាអះ (วฺราอะ), ព្រា (พฺรา); เขมรเก่าสมัยอังกอร์ វ្រះ (วฺระ), វ្រះហ (วฺระห), វ្រះហ៑ (วฺระหฺ), វ្រហ៑ (วฺรหฺ), វ្រស៑ (วฺรสฺ), វ្រាះ (วฺราะ)

ร่วมเชื้อสายกับภาษาเขมร ព្រះ (พฺระ), ภาษาลาว ພະ (พะ), ພຣະ (พระ), ภาษาคำเมือง ᨻᩕ (พร), ภาษาไทลื้อ ᦘᦰ (ภะ), ภาษาไทใหญ่ ၽြႃး (ผฺร๊า); เทียบเพิ่มเติมภาษาพม่า ဘုရား (ภุรา:), ภาษาชวาเก่า phra, ภาษาชวา bra; ร่วมรากกับ พร and วร ผ่านทางภาษาสันสกฤต

การออกเสียง

การแบ่งพยางค์		พฺระ
การแผลงเป็น อักษรโรมัน	ไพบูลย์พับบลิชชิง	prá
	ราชบัณฑิตยสภา	phra
(มาตรฐาน) สัทอักษรสากล(คำอธิบาย)		/pʰraʔ˦˥/(สัมผัส)

คำนาม

พระ

1. (ศาสนาพุทธ) คำใช้แทนชื่อเรียกภิกษุสงฆ์และภิกษุณีสงฆ์

   วัดนี้มีพระกี่รูป

   พระลงโบสถ์

2. (ศาสนาพุทธ) พระพุทธรูป

   ชักพระ

   ไหว้พระในโบสถ์

3. (ศาสนาพุทธ) พระพุทธเจ้า หรือเนื่องด้วยพระพุทธเจ้า

   เมืองพระ

   คำพระ

   พระมาตรัส

4. (ศาสนาพุทธ) ชื่อวันประชุมถือศีลฟังธรรมในพระพุทธศาสนา เดือนหนึ่งมี 4 วัน คือ วันขึ้น 8 ค่ำ ขึ้น 15 ค่ำ แรม 8 ค่ำ และแรม 15 ค่ำ ถ้าเป็นเดือนขาดก็แรม 14 ค่ำ เรียกว่า วันพระ
5. (ศาสนาคริสต์) พระเจ้า, พระเยซู, (ตามที่คริสต์ศาสนิกชนในเมืองไทยใช้อนุโลมเรียก)

   พระลงโทษ

   แม่พระ

6. (ศาสนา) นักบวช, นักพรต

   พระไทย

   พระแขก

   พระฝรั่ง

   พระจีน

   พระญวน

7. ตัวเอกในเรื่องละคร

   ตัวพระตัวนาง

8. ใช้ประกอบหน้าคำอื่นแสดงความยกย่อง เช่น เทพเจ้าหรือเทวดาผู้เป็นใหญ่ พระเจ้าแผ่นดินหรือของที่เกี่ยวข้องกับพระเจ้าแผ่นดินและเจ้านายชั้นสูง สมณศักดิ์ชั้นราชาคณะ นักบวช และสิ่งศักดิ์สิทธิ์

   พระอิศวร

   พระนารายณ์

   พระพิรุณ

   พระมหากษัตริย์

   พระราชวงศ์

   พระราชเวที

   พระเทพเมธี

   พระแดง

   พระภูมิ

9. อิสริยยศเจ้านาย

   พระรามคำแหง

   พระนเรศวร

   พระเทียรราชา

10. บรรดาศักดิ์ข้าราชการสูงกว่าหลวง ต่ำกว่าพระยา

    พระสารประเสริฐ

    พระธรรมนิเทศทวยหาญ

11. ใช้ประกอบหน้าชื่อบรรดาศักดิ์พระสนม
12. โดยปริยายหมายถึงผู้ที่มีเมตตากรุณาทรงคุณงามความดีเหมือนพระ

    ใจพระ

    พ่อแม่เป็นพระของลูก

คำพ้องความ

(ภิกษุ): ดูที่ อรรถาภิธาน:ภิกษุ

(ภิกษุณี): ดูที่ อรรถาภิธาน:ภิกษุณี

คำสรรพนาม

พระ

1. คำใช้แทนผู้ที่เราพูดถึง ใช้กับผู้เป็นใหญ่, เป็นสรรพนามบุรุษที่ 3

   พระเสด็จโดยแดนชล