มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา

มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา (เกิด 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463)^[1] เป็นนักแสดงหญิงอาวุโสและนักพากย์ภาพยนตร์อาวุโสชาวไทยที่มีอายุยืนยาวที่สุด ได้รับสมญานามว่าเป็น "ศิลปิน 5 แผ่นดิน" มารศรีนั้นอยู่ในวงการบันเทิง ทั้งการพากย์และการแสดงมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2482 จนถึงกลางปี พ.ศ. 2555 รวมระยะเวลาในการทำงานในวงการทั้งสิ้น 73 ปี^[2] มารศรีได้รับคัดเลือกให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ประจำปี พ.ศ. 2542 ซึ่งเป็นศิลปินแห่งชาติที่อายุมากที่สุด

มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา จ.ภ.
เกิด	2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463 (104 ปี) มารศรี หินลาด มณฑลปราจีนบุรี ประเทศสยาม
คู่สมรส	หม่อมหลวงรุจิรา อิศรางกูร
บุตร	3 คน
อาชีพ	นักแสดง นักพากย์
ปีที่แสดง	พ.ศ. 2482–2555 (73 ปี)
รางวัล
ศิลปินแห่งชาติ	สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์และละคร นักแสดง-นักพากย์) (2542)
สุพรรณหงส์	นักแสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม 2529 — โอวตี่
ชมรมวิจารณ์บันเทิง	เกียรติคุณแห่งความสำเร็จ (2559)
โทรทัศน์ทองคำ	รางวัลเกียรติยศคนทีวี (2548)
ฐานข้อมูล
IMDb

ประวัติ

มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา เดิมมีชื่อว่า มารศรี หินลาด มีชื่อเล่นว่า "ศรี" เกิดเมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463^[1] (แต่ข้อมูลโดยกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม ระบุเกิดเมื่อ 2 มกราคม พ.ศ. 2465 ซึ่งถ้านับแบบปัจจุบัน จะตรงกับวันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2466)^[3] ที่มณฑลปราจีนบุรี (จังหวัดปราจีนบุรี) เป็นบุตรของผัน กับลม่อม หินลาด มารศรี เริ่มเข้าสู่วงการบันเทิงจากการเป็นนักแสดงตลกจำอวดขณะอายุได้ 19 ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2482 ร่วมกับ อบ บุญติด, ดอกดิน กัญญามาลย์, สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม และสมควร กระจ่างศาสตร์ ในยุคสมัยที่ละครเวทีเฟื่องฟูในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ทั้งยังได้แสดงร่วมกับนักแสดงรุ่นราวคราวเดียวกันที่มากฝีมือหลายท่าน เช่น สมชาย อาสนจินดา, สุลาลีวัลย์ สุวรรณทัต, รัตนาภรณ์ อินทรกำแหง, ชาลี อินทรวิจิตร, มาลี เวชประเสริฐ, สุรสิทธิ์ สัตยวงษ์, กัณฑรีย์ นาคประภา, ล้อต๊อก, ชูศรี มีสมมนต์, จุรี โอศิริ เป็นต้น อันเป็นการแจ้งเกิดในวงการแสดงของมารศรี

ต่อมาสมรสกับหม่อมหลวงรุจิรา อิศรางกูร และได้ทำงานเป็นนักพากย์ภาพยนตร์ในชื่อ "รุจิรา - มารศรี"^[4] เป็นคู่นักพากย์ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่นิยมของผู้ชมภาพยนตร์มายาวนานร่วมครึ่งศตวรรษ ก่อนจะมาผันตัวเป็นนักแสดงในภาพยนตร์และละครโทรทัศน์ในเวลาต่อมา

ชีวิตครอบครัว มีบุตร-ธิดาสามคน และอยู่ในวงการบันเทิง ได้แก่

• อรสา อิศรางกูร ณ อยุธยา (เกิด 18 มกราคม พ.ศ. 2485)
• จิรศักดิ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา (เกิด 26 มกราคม พ.ศ. 2491 ถึงแก่กรรม 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2554)
• จิระวดี อิศรางกูร ณ อยุธยา (เกิด 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2500)

สำหรับละครเวทีที่สร้างชื่อให้กับ มารศรี มากที่สุดคือ ละครเวทีเรื่อง "วนิดา" (2486) จากบทประพันธ์ของ ‘วรรณสิริ’ โดยเป็นนักแสดงหญิงคนแรกที่รับบทเป็น "วนิดา วงศ์วิบูลย์" หญิงสาวที่ถูกบิดาสั่งจับแต่งงานกับ พันตรีประจักษ์ มหศักดิ์ นายทหารม้าที่ต้องมารับเคราะห์กรรมแทนน้องชาย ที่ติดหนี้กู้เงินจาก นายดาว บิดาของวนิดา จนต้องเกือบถูกฟ้องล้มละลาย

และแสดงละครเวทีอีกหลากหลายเรื่อง เช่น วันทามารีอา, ลานอโศก, นางบุญใจบาป, คุณหญิงพวงแข เป็นต้น

เมื่อละครเวทีได้รับความนิยมลดลง จึงได้ผันตัวจากนักแสดงละครเวทีเป็นนักแสดงในภาพยนตร์และละครโทรทัศน์ในเวลาต่อมา โดยเป็นทั้งนักแสดงนำ นางเอก นางร้าย และนักแสดงสมทบ

มารศรีได้รับรางวัลต่าง ๆ มากมาย เช่น

• รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำ สาขานักแสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม จากภาพยนตร์เรื่อง โอวตี่ (พ.ศ. 2529)
• รางวัลศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์และละคร นักแสดง-นักพากย์ (พ.ศ. 2542)
• รางวัลโทรทัศน์ทองคำ สาขารางวัลเกียรติยศคนทีวี (พ.ศ. 2548)

ก่อนที่จะหยุดพักการแสดงในช่วงกลางปี พ.ศ. 2555 เนื่องด้วยอายุที่มากขึ้นและสุขภาพ รวมระยะเวลาในการทำงานในวงการทั้งสิ้น 73 ปี ซึ่งถือได้ว่าเป็นนักแสดงหญิงที่ทำงานอยู่ในวงการแสดงมากที่สุดคนหนึ่งของไทย จนได้รับฉายาว่า "ศิลปิน 5 แผ่นดิน"

ผลงานการแสดง

มารศรีมีผลงานการแสดงทั้งแนวชีวิตและแนวชวนหัว กับงานพากย์ภาพยนตร์ตั้งแต่ยุค 16 มม.จนถึงยุคหนังสโคป 35 มม. เช่น บาปทรมาน, วนิดา, สายโลหิต, นันทาวดี, ไทรโศก, ผู้ชนะสิบทิศ, เป็ดน้อย (ไม่ใส่เครดิตร่วมแสดง), เกาะสวาทหาดสวรรค์, มันมากับความมืด, เขาชื่อกานต์, สันติ-วีณา, โอวตี่, เครือฟ้า และอีกหลายเรื่องเป็นผู้พากย์เสียงลงฟิล์ม เช่น ละครเร่ รวมทั้งงานแสดงละครโทรทัศน์ที่มีชื่อเสียง เช่น คมพยาบาท (ทางช่อง 4 บางขุนพรหม เมื่อพ.ศ. 2512)^[5] จนถึงปัจจุบัน

สำหรับละครเวทีที่สร้างชื่อให้กับ มารศรี มากที่สุดคือ ละครเวทีเรื่อง "วนิดา" (2486) โดยเป็นนักแสดงหญิงคนแรกที่รับบทเป็น "วนิดา วงศ์วิบูลย์" และละครเวทีอีกหลากหลายเรื่อง เช่น วันทามารีอา, ลานอโศก, นางบุญใจบาป, คุณหญิงพวงแข เป็นต้น

ได้รับรางวัลนักแสดงหญิงยอดเยี่ยม รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำ ครั้งที่ 6 ประจำปีพ.ศ. 2529 จากเรื่อง โอวตี่^[4] และการเชิดชูเกียรติในฐานะศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ประจำปีพ.ศ. 2542^[6] และรางวัลเกียรติยศคนทีวี จัดโดยรางวัลโทรทัศน์ทองคำ ประจำปีพ.ศ. 2548 ร่วมกับ พิชัย วาศนาส่ง และ สินีนาฏ โพธิเวส^[7]

ละครเวที

• พ.ศ. 2485-2497: นักแสดงละครเวทีที่ได้รับความนิยมมาก
• พ.ศ. 2485 : วนิดา รับบท วนิดา
• พ.ศ. 2487 : วันทามารีอา
• พ.ศ. 2490 : ลานอโศก
• พ.ศ. 2492 : ขุนวรวงศา
• พ.ศ. 2494 : นางบุญใจบาป
• พ.ศ. 2495 : คุณหญิงพวงแข
• พ.ศ. 2496 : ล่องอเวจี(สาวเวียงฟ้า) รับบทเป็น ฟ้างาม/ฟองจันทร์

แสดงภาพยนตร์

• พ.ศ. 2493 : บาปทรมาน
• พ.ศ. 2494 : พี่ชาย
• พ.ศ. 2496 : วนิดา
• พ.ศ. 2496 : ฟ้ามุ่ย
• พ.ศ. 2497 : หนูจ๋า
• พ.ศ. 2497 : คำสั่งสาป
• พ.ศ. 2498 : ขวัญใจคนจน
• พ.ศ. 2498 : เมียแก้ว
• พ.ศ. 2498 : ซนแต่สวย
• พ.ศ. 2498 : หญิงสามผัว
• พ.ศ. 2498 : ทาษเทวี
• พ.ศ. 2498 : ห้วงรักเหวลึก
• พ.ศ. 2499 : สุดสายใจ
• พ.ศ. 2500 : สายโลหิต
• พ.ศ. 2501 : เทวรูปหยก
• พ.ศ. 2505 : นันทาวดี
• พ.ศ. 2506 : นางกระต่ายป่า
• พ.ศ. 2508 : เงิน เงิน เงิน
• พ.ศ. 2509 : โสนน้อยเรือนงาม
• พ.ศ. 2509 : ผู้ชนะสิบทิศ ตอน ยอดขุนพล
• พ.ศ. 2510 : ไทรโศก
• พ.ศ. 2510 : ล่าพยาบาท
• พ.ศ. 2510 : ผู้ชนะสิบทิศ ตอน บุเรงนองถล่มหงสาวดี
• พ.ศ. 2510 : ผู้ชนะสิบทิศ ตอน บุเรงนองลั่นกลองรบ
• พ.ศ. 2510 : สิงห์สองแผ่นดิน
• พ.ศ. 2511 : เป็ดน้อย
• พ.ศ. 2511 : พระลอ
• พ.ศ. 2511 : เรือจ้าง
• พ.ศ. 2511 : สีดา
• พ.ศ. 2511 : ลาวแพน
• พ.ศ. 2512 : ไทยน้อย
• พ.ศ. 2512 : เจ้าหญิง
• พ.ศ. 2512 : เกาะสวาทหาดสวรรค์
• พ.ศ. 2512 : ดาวรุ่ง
• พ.ศ. 2512 : ขวัญหล้า
• พ.ศ. 2512 : แสงเดือน
• พ.ศ. 2513 : บ้านสาวโสด
• พ.ศ. 2513 : เรารักกันไม่ได้
• พ.ศ. 2513 : แม่นาคพระนคร
• พ.ศ. 2513 : จอมโจรมเหศวร
• พ.ศ. 2513 : อีสาวบ้านไร่
• พ.ศ. 2513 : รักนิรันดร์
• พ.ศ. 2513 : จุ๊บแจง
• พ.ศ. 2514 : คนึงหา
• พ.ศ. 2514 : แม่นม
• พ.ศ. 2514 : ยั่วรัก
• พ.ศ. 2514 : พิษผยอง
• พ.ศ. 2514 : ปานจันทร์
• พ.ศ. 2514 : โฉมตรูภูธร
• พ.ศ. 2514 : กว่าจะรักกันได้
• พ.ศ. 2514 : น้องนางบ้านนา
• พ.ศ. 2514 : มันมากับความมืด
• พ.ศ. 2514 : แก้วขนเหล็ก
• พ.ศ. 2514 : จอมเจ้าชู้
• พ.ศ. 2514 : ดวงใจสวรรค์
• พ.ศ. 2514 : ทะโมนไพร
• พ.ศ. 2514 : วิวาห์พาฝัน
• พ.ศ. 2514 : โกรธกันทำไม
• พ.ศ. 2515 : วิวาห์ลูกทุ่ง
• พ.ศ. 2515 : แควเสือ
• พ.ศ. 2515 : เจ้าลอย
• พ.ศ. 2515 : หยาดฝน
• พ.ศ. 2515 : ระเริงชล
• พ.ศ. 2515 : รักต้องห้าม
• พ.ศ. 2515 : มนต์รักดอกคำใต้
• พ.ศ. 2515 : ลูกสาวนายพล
• พ.ศ. 2515 : สุดสายป่าน
• พ.ศ. 2515 : แม่อายสะอื้น
• พ.ศ. 2515 : แม่เนื้อทอง
• พ.ศ. 2515 : ขวัญใจลูกทุ่ง
• พ.ศ. 2515 : กว๊านพะเยา
• พ.ศ. 2516 : สาวภูไท
• พ.ศ. 2516 : เด่นดวงเดือน
• พ.ศ. 2516 : แก้วตาขวัญใจ
• พ.ศ. 2516 : ภูกระดึง
• พ.ศ. 2516 : สักขีแม่ปิง
• พ.ศ. 2516 : ไม้ป่า
• พ.ศ. 2516 : สายชล
• พ.ศ. 2516 : มารรัก
• พ.ศ. 2516 : ซำเหมา
• พ.ศ. 2516 : เหลือแต่รัก
• พ.ศ. 2516 : เขาชื่อกานต์
• พ.ศ. 2516 : แหวนทองเหลือง
• พ.ศ. 2516 : เจ้าปลิวสิงห์สุพรรณ
• พ.ศ. 2516 : ผาเวียงทอง
• พ.ศ. 2516 : สุดหัวใจ
• พ.ศ. 2516 : พิษพยาบาท
• พ.ศ. 2517 : โสมสลัว
• พ.ศ. 2517 : นี่หรือผู้หญิง
• พ.ศ. 2517 : อาถรรพ์สวาท
• พ.ศ. 2517 : ด้วยปีกของรัก
• พ.ศ. 2517 : อย่ารักฉัน
• พ.ศ. 2517 : นางร้อยชื่อ
• พ.ศ. 2517 : เจ้าดวงดอกไม้
• พ.ศ. 2517 : ดอกคูนเสียงแคน
• พ.ศ. 2517 : มัจจุราชสีน้ำผึ้ง
• พ.ศ. 2517 : บุษบาขายรัก
• พ.ศ. 2517 : พ่อจอมโวย
• พ.ศ. 2517 : คุณครูที่รัก
• พ.ศ. 2517 : แม่
• พ.ศ. 2517 : ผัวเช่า
• พ.ศ. 2518 : เผ็ด
• พ.ศ. 2518 : หนี้รัก
• พ.ศ. 2518 : ลูกผู้ชาย
• พ.ศ. 2518 : ไฟรักสุมทรวง
• พ.ศ. 2518 : คำมั่นสัญญา
• พ.ศ. 2518 : มาหยารัศมี
• พ.ศ. 2518 : เพื่อเธอที่รัก
• พ.ศ. 2518 : หัวใจราชสีห์
• พ.ศ. 2519 : นางงูเห่า
• พ.ศ. 2519 : สันติ-วีณา
• พ.ศ. 2519 : เทวดาเดินดิน
• พ.ศ. 2519 : มือปืนขี้แย
• พ.ศ. 2519 : ลาวคำหอม
• พ.ศ. 2519 : กบฎหัวใจ
• พ.ศ. 2519 : บ้องไฟ
• พ.ศ. 2519 : เพลิงแพร
• พ.ศ. 2519 : ชาติอาชาไนย
• พ.ศ. 2519 : ความรักสีดำ
• พ.ศ. 2519 : ดับสุริยา
• พ.ศ. 2519 : วัยอลวน
• พ.ศ. 2519 : อสูรสวาท
• พ.ศ. 2519 : น้ำตาหยดสุดท้าย
• พ.ศ. 2519 : บ่อเพลิงที่โพทะเล
• พ.ศ. 2520 : ทองพูน โคกโพ ราษฎรเต็มขั้น
• พ.ศ. 2520 : อย่าลืมฉัน
• พ.ศ. 2520 : ไอ้ตีนโต
• พ.ศ. 2520 : ล่า
• พ.ศ. 2520 : 3 นัด
• พ.ศ. 2520 : ชื่นชีวานาวี
• พ.ศ. 2520 : แม่ดอกกัญชา
• พ.ศ. 2520 : ปล้นอเมริกา
• พ.ศ. 2521 : บุษบาก๋ากั่น
• พ.ศ. 2521 : เลือดในดิน
• พ.ศ. 2521 : ทีเด็ดคู่เขย
• พ.ศ. 2521 : หัวใจกุ๊กกิ๊ก
• พ.ศ. 2521 : วัยรัก
• พ.ศ. 2521 : แรกรัก
• พ.ศ. 2521 : ดวงเศรษฐี
• พ.ศ. 2521 : เหนือกว่ารัก
• พ.ศ. 2521 : นักล่าผาทอง
• พ.ศ. 2521 : พ่อเสือลูกสิงห์
• พ.ศ. 2521 : กาม
• พ.ศ. 2521 : รักระแวง
• พ.ศ. 2521 : กุญแจรัก
• พ.ศ. 2522 : สามคนผัวเมีย
• พ.ศ. 2522 : แม่เขียวหวาน
• พ.ศ. 2522 : สลักจิต
• พ.ศ. 2522 : หัวใจวิปริต
• พ.ศ. 2522 : แม่ค้าขายผัก
• พ.ศ. 2522 : เพียงคำเดียว
• พ.ศ. 2523 : ละอองดาว
• พ.ศ. 2523 : ซาตานที่รัก
• พ.ศ. 2523 : รุ้งเพชร
• พ.ศ. 2523 : เครือฟ้า
• พ.ศ. 2523 : สิงห์แม่น้ำแคว
• พ.ศ. 2523 : พจมาน สว่างวงศ์
• พ.ศ. 2523 : สู้อย่างสิงห์
• พ.ศ. 2523 : ผัวนอกคอก
• พ.ศ. 2523 : ช้ำเพราะรัก
• พ.ศ. 2523 : หนึ่งน้องนางเดียว
• พ.ศ. 2524 : กามนิต วาสิฎฐี
• พ.ศ. 2524 : ดิน น้ำ ลม ไฟ
• พ.ศ. 2524 : สุดทางรัก
• พ.ศ. 2524 : สุดปรารถนา
• พ.ศ. 2524 : ค่าของคน
• พ.ศ. 2524 : วันที่แม่รอ
• พ.ศ. 2524 : สวัสดีคนสวย
• พ.ศ. 2524 : รักโอ้รัก
• พ.ศ. 2524 : ใครกำหนด
• พ.ศ. 2524 : ดอกฟ้าและโดมผู้จองหอง
• พ.ศ. 2525 : ปริศนา
• พ.ศ. 2525 : เล็บครุฑ 78
• พ.ศ. 2525 : แม่หอยหลอด
• พ.ศ. 2525 : แววมยุรา
• พ.ศ. 2525 : แรงรัก
• พ.ศ. 2525 : น้ำพริกก้นถ้วย
• พ.ศ. 2525 : นี่หรือมนุษย์
• พ.ศ. 2525 : นางแมวป่า
• พ.ศ. 2526 : ขุนโจร 5 นัด
• พ.ศ. 2526 : แม่กระชังก้นรั่ว
• พ.ศ. 2526 : หัวใจทมิฬ
• พ.ศ. 2526 : สาวแดดเดียว
• พ.ศ. 2526 : ไฟรักอสูร
• พ.ศ. 2527 : ครูเสือ
• พ.ศ. 2527 : เสือลากหาง
• พ.ศ. 2527 : ลูกทุ่งพเนจร
• พ.ศ. 2527 : ดาวประดับบ่า
• พ.ศ. 2527 : ฟ้าบันดาล
• พ.ศ. 2527 : รัศมีแข
• พ.ศ. 2527 : ลวดหนาม
• พ.ศ. 2527 : ช่างร้ายเหลือ
• พ.ศ. 2527 : วันนั้นคงมาถึง
• พ.ศ. 2528 : คุณหญิงตราตั้ง
• พ.ศ. 2528 : ปางรัก
• พ.ศ. 2528 : หัวใจเถื่อน
• พ.ศ. 2528 : ข้างหลังภาพ
• พ.ศ. 2529 : โอวตี่
• พ.ศ. 2529 : แสงสูรย์
• พ.ศ. 2529 : เกมมหาโชค
• พ.ศ. 2529 : เครื่องแบบสีขาว
• พ.ศ. 2530 : ปรารถนาแห่งหัวใจ
• พ.ศ. 2530 : ฆ่าปิดปาก
• พ.ศ. 2531 : หมอกสวาท
• พ.ศ. 2533 : เก่งจริงนะแม่คุณ
• พ.ศ. 2533 : โอวตี่ 2
• พ.ศ. 2533 : พรุ่งนี้ฉันจะรักคุณ
• พ.ศ. 2534 : เดี๋ยวเล็ก เดี๋ยวใหญ่
• พ.ศ. 2536 : สบายบรื๋อ 2 ตอน บรื๋อเบิกบาน
• พ.ศ. 2537 : แม่นาคพระโขนง
• พ.ศ. 2537 : กาเหว่าที่บางเพลง
• พ.ศ. 2539 : คู่กรรม 2
• พ.ศ. 2541 : กล่อง
• พ.ศ. 2544 : สุริโยไท
• พ.ศ. 2549 : นาค รักแท้ วิญญาณ ความตาย
• พ.ศ. 2549 : ข้าวเหนียวหมูปิ้ง

ผลงานพากย์เสียง

• พ.ศ. 2495 : เจดีย์หัก(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2495 : ขุนศึก(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2495 : วิญญาณปาฏิหาริย์(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2495 : รามเกียรติ์ ตอน สิ้นแสงไอยสูรย์(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2496 : ตำรวจตระเวนชายแดน(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2496 : ฟ้ามุ่ย(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2496 : พรานนาวี(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2496 : วนิดา(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : นางไพร(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : ศรีราชา(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : ล่องแพ(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : เจ้าสาวชาวไร่(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : หนูจ๋า(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : แม่ศรีเรือน(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : มารหัวใจ(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : โอเคสังข์ทอง(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : สามเสือสมุทร(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : หัวใจมาร(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : น้ำตาชาย(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : กังวานไพร(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2497 : เสือน้อย(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : คนจริง(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : หญิงคนชั่ว(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : แดนมิคสัญญี(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : วารุณี(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : สลัดดำ(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : ทาษเทวี(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : หญิงสามผัว(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : เมียแก้ว(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : ยอดรักคนยาก(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : เกวียนหัก(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : เกียรติศักดิ์ทหารไทย(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : ขุนโจรสามร้อยยอด(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2498 : ทหารเสือพระเจ้าตาก(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : สุดสายใจ(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : สุดหล้าฟ้าเขียว(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : ขุนศึกน่านเจ้า(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : หนีเมีย(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : สุดทางรัก(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : ดอกฟ้าและโดมผู้จองหอง(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : ปีศาจคะนองรัก(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : 7 มุมเมือง(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : กัปตันยุทธ(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : ยิงทิ้ง(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : ลูกแก้วเมียขวัญ(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : เศรษฐีอนาถา(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : นักสืบพรานตอนจำเลยไม่พูด(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2499 : นางใบ้(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : ยอดพิศวาส(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : แก้วกัลยา(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : ขุนโจร5นัด(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : ไพรกว้าง(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : บัวขาว(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : ไพรพเนจร(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : ประกาศิตศาลเตี้ย(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : รักจำแลง(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : สายโลหิต(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2500 : สุภาพบุรุษสลึมสลือ(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2501 : อกสามศอก(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2501 : หนึ่งต่อเจ็ด(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2501 : ไกรทอง(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2501 : เทวรูปหยก(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2501 : ยอดชาย(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2501 : การะเกด(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2501 : อำนาจกับอำนาจ(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2502 : เชลยรัก(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2502 : เลือดทาแผ่นดิน(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2503 : ปู่โสมเฝ้าทรัพย์(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2503 : ยอดมนุษย์(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2503 : รอยไถ(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2504 : ม่านไข่มุก(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2505 : บันทึกรักของพิมพ์ฉวี(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2507 : ภูติพิศวาส(พากย์ร่วมกับม.ล.รุจิรา)
• พ.ศ. 2509 : หมอชนินทร์ผู้วิเศษ(ร่วมกับม.ล.รุจิรา)

ละครโทรทัศน์

• พ.ศ. 2507 : แผลเก่า ช่อง 4
• พ.ศ. 2510-2512 : ชุมทางชีวิต ตอน ชะตารัก ช่อง 5
• พ.ศ. 2510 : พระเจ้าอชาตศัตรู ช่อง 4
• พ.ศ. 2512 : คมพยาบาท ช่อง 4
• พ.ศ. 2514 : ใจแม่ ช่อง 4
• พ.ศ. 2516 : ริษยา ช่อง 4
• พ.ศ. 2518 : ตะวันขึ้นที่อ่าวพังงา ช่อง 5
• พ.ศ. 2518 : ต้อยติ่ง ช่อง 5
• พ.ศ. 2519 : ปมด้อย ช่อง 5
• พ.ศ. 2520 : รักในสายหมอก ช่อง 5
• พ.ศ. 2520 : เรือนรุ้งระลึกชาติ ช่อง 5
• พ.ศ. 2521 : ดวงตาสวรรค์ ช่อง 3
• พ.ศ. 2521 : เมียจำเป็น ช่อง 5
• พ.ศ. 2522 : มนต์ดำ ช่อง 3
• พ.ศ. 2524 : จิตไม่ว่าง ช่อง 3
• พ.ศ. 2524 : สลักจิต ช่อง 3
• พ.ศ. 2524 : มายา ช่อง 9
• พ.ศ. 2524 : ความรักแสนกล ช่อง 5
• พ.ศ. 2524 : เพลงชีวิต ช่อง 9
• พ.ศ. 2525 : ริษยา ช่อง 5
• พ.ศ. 2525 : ผู้ชายในอดีต รับเชิญ ช่อง 9
• พ.ศ. 2525 : ไฟหนาว ช่อง 9
• พ.ศ. 2526 : คุณยายกายสิทธิ์ ช่อง 5
• พ.ศ. 2526 : คนเดินดิน ช่อง 9
• พ.ศ. 2526 : รักไม่มีช่องว่าง ช่อง 9
• พ.ศ. 2526 : อีแตน ช่อง 3
• พ.ศ. 2526 : จนกว่า...จะถึงวันนั้น ช่อง 5
• พ.ศ. 2526 : พิษอารมณ์ ช่อง 9
• พ.ศ. 2526 : ทุ่งทองกวาว ช่อง 3
• พ.ศ. 2527 : พนันรัก ช่อง 5
• พ.ศ. 2527 : นางแมวป่า ช่อง 7
• พ.ศ. 2527 : คอนโดมิเนียม ช่อง 7
• พ.ศ. 2527 : ลานภุมรา ช่อง 3
• พ.ศ. 2527 : แผลหัวใจ ช่อง 3
• พ.ศ. 2527 : ทายาทท่านผู้หญิง ช่อง 5
• พ.ศ. 2528 : ลูกผู้ชายไม้ตะพด ช่อง 7
• พ.ศ. 2528 : เบญจรงค์ห้าสี รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2528 : กตัญญูพิศวาส ช่อง 3
• พ.ศ. 2528 : ตี๋ใหญ่ ช่อง 3
• พ.ศ. 2528 : ค่าของคน ช่อง 3
• พ.ศ. 2529 : มาเฟียซาอุ ช่อง 5
• พ.ศ. 2529 : กุหลาบไร้หนาม ช่อง 3
• พ.ศ. 2529 : เปรต ช่อง 7
• พ.ศ. 2529 : โผน กิ่งเพชร ช่อง 5
• พ.ศ. 2529 : วังไวกูณฑ์ ช่อง 3
• พ.ศ. 2529 : วัยซน ช่อง 7
• พ.ศ. 2530 : ปริศนา รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2530 : ตะวันขึ้นที่อ่าวพังงา ช่อง 3
• พ.ศ. 2530 : ซูซี่ ซิงซิง ช่อง 5
• พ.ศ. 2530 : สกาวเดือน ช่อง 7
• พ.ศ. 2530 : บ่วงกรรม ช่อง 7
• พ.ศ. 2531 : สามีตีตรา ช่อง 3
• พ.ศ. 2531 : เวิ้งระกำ ช่อง 7
• พ.ศ. 2531 : คนเริงเมือง ช่อง 3
• พ.ศ. 2531 : เจ้าสาวของอานนท์ ช่อง 3
• พ.ศ. 2531 : มายา ช่อง 9
• พ.ศ. 2531 : บ้านของพรุ่งนี้ ช่อง 7
• พ.ศ. 2532 : เมียหลวง ช่อง 7
• พ.ศ. 2532 : สมการวัย ช่อง 7
• พ.ศ. 2533 : เพื่อนผมชื่อสมปอง ช่อง 5
• พ.ศ. 2533 : เลือดสุพรรณ ช่อง 5
• พ.ศ. 2533 : แม่มดแจ๋วแหวว ช่อง 3
• พ.ศ. 2533 : ข้าวนอกนา ช่อง 7
• พ.ศ. 2533 : วงศาคณาญาติ ช่อง 3
• พ.ศ. 2533 : ล่องเรือหารัก ช่อง 3
• พ.ศ. 2533 : บัวแล้งน้ำ ช่อง 7
• พ.ศ. 2533 : ขมิ้นกับปูน รับเชิญ ช่อง 7
• พ.ศ. 2534 : ละอองเทศ ช่อง 7
• พ.ศ. 2534 : ผู้การเรือเร่ ช่อง 5
• พ.ศ. 2535 : มะกอกเทวดา ช่อง 3
• พ.ศ. 2535 : บ่วง ช่อง 3
• พ.ศ. 2535 : ทางโค้ง ช่อง 3
• พ.ศ. 2535 : ลางรัก ช่อง 5
• พ.ศ. 2535 : ตราบดินสิ้นฟ้า ช่อง 3
• พ.ศ. 2535 : จะไม่มีช่องว่างระหว่างเรา ช่อง 5
• พ.ศ. 2535 : อรุณสวัสดิ์ ช่อง 7
• พ.ศ. 2535 : ไผ่ลอดกอ ช่อง 3
• พ.ศ. 2536 : ลิขิตชีวิต ช่อง 7
• พ.ศ. 2536 : ภูติสาวเจ้าเสน่ห์ ช่อง 3
• พ.ศ. 2536 : นักข่าวหัวเห็ด ช่อง 7
• พ.ศ. 2536 : เงารัก ช่อง 3
• พ.ศ. 2536 : เรือนแรม ช่อง 3
• พ.ศ. 2536 : ภูตพยาบาท ช่อง 3
• พ.ศ. 2536 : เทพบุตรสุดเวหา รับเชิญ ช่อง 5
• พ.ศ. 2536 : คนละโลก ช่อง 5
• พ.ศ. 2536 : วันนี้ที่รอคอย ช่อง 7
• พ.ศ. 2537 : ล่า รับเชิญ ช่อง 5
• พ.ศ. 2537 : เมียนอกหัวใจ ช่อง 3
• พ.ศ. 2537 : ความฝันที่ถูกทำลาย ช่อง 5
• พ.ศ. 2537 : แสงสูรย์ ช่อง 3
• พ.ศ. 2537 : เพลิงสีรุ้ง ช่อง 5
• พ.ศ. 2537 : คลื่นชีวิต รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2537 : เพลิงรัก เพลิงแค้น ช่อง 3
• พ.ศ. 2538 : ร่มฉัตร ช่อง 3
• พ.ศ. 2538 : เสราดารัล ช่อง 7
• พ.ศ. 2538 : เงาราหู ช่อง 3
• พ.ศ. 2538 : ปราสาทสีขาว ช่อง 7
• พ.ศ. 2538 : นางอาย ช่อง 3
• พ.ศ. 2538 : ผู้ใหญ่ลีกับนางมา รับเชิญ ช่อง 5
• พ.ศ. 2538 : มนต์รักลูกทุ่ง รับเชิญ ช่อง 7
• พ.ศ. 2539 : บ้านสอยดาว ช่อง 7
• พ.ศ. 2539 : ดารายัณ ช่อง 5
• พ.ศ. 2539 : ดั่งดวงหฤทัย ช่อง 7
• พ.ศ. 2539 : ชมรมขนหัวลุก ตอน เลือดบาป ช่อง 5
• พ.ศ. 2540 : เรือนมยุรา รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2540 : ทานตะวัน ช่อง 3
• พ.ศ. 2540 : บิ๊กเสี่ย ช่อง 7
• พ.ศ. 2540 : กระท่อมไม้ไผ่ ช่อง 7
• พ.ศ. 2540 : นางสาวไม่จำกัดนามสกุล ช่อง 5
• พ.ศ. 2540 : แก้วจอมแก่น ช่อง 5
• พ.ศ. 2541 : จากฝันสู่นิรันดร รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2541 : สุรพล(คนจริง) สมบัติเจริญ รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2542 : โดดเดี่ยวไม่เดียวดาย ช่อง 5
• พ.ศ. 2542 : อรุณสวัสดิ์ ช่อง 3
• พ.ศ. 2542 : เสน่ห์นางงิ้ว ช่อง 3
• พ.ศ. 2542 : โดมทอง ช่อง 7
• พ.ศ. 2542 : ดาวกลางดง รับเชิญ ช่อง 7
• พ.ศ. 2543 : ใต้ร่มไม้เลื้อย เรือนศิรา ช่อง 7
• พ.ศ. 2543 : มัสยา ช่อง 7
• พ.ศ. 2543 : มิติใหม่ หัวใจเดิม ช่อง 7
• พ.ศ. 2543 : พันท้ายนรสิงห์ ช่อง 7
• พ.ศ. 2543 : ดุจฟ้าไร้ดาว ช่อง 7
• พ.ศ. 2543 : แม่ย่านาง รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2543 : รักทะเล้น ช่อง 3
• พ.ศ. 2543 : หลวิชัยคาวี ช่อง 7
• พ.ศ. 2544 : กากเพชร ช่อง 3
• พ.ศ. 2544 : นายฮ้อยทมิฬ ช่อง 7
• พ.ศ. 2544 : พี่เลี้ยงกึ่งสำเร็จรูป ช่อง 3
• พ.ศ. 2544 : ต้นรัก ช่อง 7
• พ.ศ. 2544 : เรือนนพเก้า ช่อง 3
• พ.ศ. 2544 : ไฟกามเทพ ช่อง 3
• พ.ศ. 2544 : ซิงตึ๊ง ช่อง 3
• พ.ศ. 2545 : ผู้กองยอดรัก ช่อง 3
• พ.ศ. 2545 : ใครกำหนด ช่อง 7
• พ.ศ. 2545 : บ่วงบรรจถรณ์ ช่อง 3
• พ.ศ. 2545 : สู่ฝันตะบันแข้ง ช่อง 3
• พ.ศ. 2545 : วัยร้ายเฟรชชี่ ช่อง 3
• พ.ศ. 2545 : บังเอิญรวยช่วยไม่ได้ รับเชิญ ช่อง 5
• พ.ศ. 2546 : สิบตำรวจโทบุญถึง ช่อง 7
• พ.ศ. 2546 : พุทธานุภาพ รับเชิญ ช่อง 3
• พ.ศ. 2546 : วิมานดิน ช่อง 3
• พ.ศ. 2546 : ทีเด็ด ครูพันธุ์ใหม่จิตพิสัยเดือด ช่อง 3
• พ.ศ. 2548 : โสดสโมสร ตอน บ้านนี้ไม่มีแมลง ช่อง 3
• พ.ศ. 2548 : วีรบุรุษกองขยะ ช่อง 7
• พ.ศ. 2549 : อมฤตาลัย ช่อง 3
• พ.ศ. 2550 : ตุ๊กตาเริงระบำ ช่อง 7
• พ.ศ. 2553 : พยัคฆ์ยี่เก ช่อง 7
• พ.ศ. 2553 : เหนือเมฆ ช่อง 3
• พ.ศ. 2555 : รักออกอากาศ ช่อง 3

รางวัล

• รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำ จากภาพยนตร์เรื่อง โอวตี่ (พ.ศ. 2529)
• รางวัลศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ภาพยนตร์และละคร นักแสดง-นักพากย์ (พ.ศ. 2542)
• รางวัลโทรทัศน์ทองคำ สาขารางวัลเกียรติยศคนทีวี (พ.ศ. 2548)
• รางวัลภาพยนตร์ไทย ชมรมวิจารณ์บันเทิง ครั้งที่ 24 สาขาเกียรติคุณแห่งความสำเร็จ (พ.ศ. 2559)^[8]
• รางวัลผู้มีอายุ 100 ปีขึ้นไป จากสมาคมสภาผู้สูงอายุแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2543 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)^[9]