กัณฑรีย์ นาคประภา

กัณฑรีย์ นาคประภา หรือ กัณฑรีย์ สิมะเสถียร (11 สิงหาคม 2467 - 4 กันยายน 2544) นักร้อง นักแสดงอาวุโสเจ้าบทบาทในอดีต ได้รับยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นบูรพศิลปิน สาขาศิลปะการแสดง ปีพ.ศ.2558^[1]

กัณฑรีย์ นาคประภา
เกิด	11 สิงหาคม พ.ศ. 2467 กัณฑรีย์ เลื่อนฉวี ประเทศสยาม
เสียชีวิต	4 กันยายน พ.ศ. 2544 (77 ปี)
คู่สมรส	ฉลอง สิมะเสถียร
บุตร	1 คน
อาชีพ	นักร้อง นักแสดง ผู้กำกับ
ปีที่แสดง	พ.ศ. 2485 - 2544 (59 ปี)

ประวัติ

วัยเยาว์

กัณฑรีย์เกิดเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม พ ศ. 2467 ที่กรุงเทพมหานคร เป็นธิดาของรองอำมาตย์โทเผิญ เลื่อนฉวี และนางแฉล้ม หุตะโกวิท บิดามารดาแยกทางกันตั้งแต่เธอยังเล็ก มารดาจึงพาไปอยู่กับคุณยาย เรียนหนังสือระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนประสารอักษร บางรัก กรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ. 2472 - 2476 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 - 3 ที่โรงเรียนสุริวงศ์ กรุงเทพฯ เมื่อ พ.ศ. 2477 - 2479 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 - 6 ที่โรงเรียนสตรีมหาพฤฒาราม

กัณฑรีย์มีแววเป็นนักร้อง นักแสดงมาตั้งแต่เยาว์วัยเนื่องจากคุณยายมักพาไปชมละครคณะต่าง ๆ ที่มีชื่อในขณะนั้นเป็นประจำ แม้จะไม่พาไปกัณฑรีย์ก็มักขอให้คนรู้จักพาไปเสมอจนสามารถจดจำเพลงและเนื้อร้องในละครได้ขณะเรียนชั้นประถมศึกษาก็ได้รับการคัดเลือกให้ร้องเพลงและแสดงงานของโรงเรียนเสมอ ๆ แม้เมื่อมาเรียนในโรงเรียนสตรีมหาพฤฒารามแล้วก็ยังได้รับคัดเลือกให้เป็นนักร้องประจำโรงเรียน

เข้าสู่วงการ

เมื่อจบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาแล้ว เข้าทำงานที่การไฟฟ้านครหลวงสามเสน ณ ที่แห่งนี้ได้มีโอกาสฝึกร้องเพลงและเป็นศิษย์ของครูบุญช่วย กมลวาทิน นักแต่งเพลงชื่อดังในยุคนั้น จนกระทั่งครูแต่งเพลงให้ร้องเพลงแรกชื่อ "จันทร์เอ๋ย" เธอได้นำไปร้องในงานรื่นเริงของกระทรวงมหาดไทยที่การไฟฟ้านครหลวงเมื่อ พ.ศ. 2485 ได้รับการปรบมือเกรียวกราวเมื่อเพลงจบ จากนั้นเป็นต้นมานางกัณฑรีย์จึงได้เป็นตัวแทนของกระทรวงมหาดไทยในการแสดงหรือร้องเพลงทุกครั้งที่กระทรวงอื่นเชิญไปร่วมงาน นับว่าเป็นก้าวแรกของชีวิตนักร้องอย่างจริงจัง

ต่อมาครูบุญช่วยกมลวาทิน พาไปฝากทำงานที่แผนกดนตรี สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ และเริ่มมีชื่อเสียงขึ้น จนต้องเปลี่ยนนามสกุลจาก “เลื่อนฉวี” มาเป็น “นาคประภา” เพราะบิดาไม่ชอบให้เป็นศิลปิน จึงไปใช้นามสกุลของคุณยายทวดและลาออกจากการไฟฟ้านครหลวง เพื่อมาร้องเพลง จนกระทั่งวงดนตรีทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ยุบเลิกไปแต่โอกาสการเป็นนักแสดงของเธอมาเยือนอีกครั้งเมื่อกัณฑรีย์ไปดูซ้อมละครของคณะศิวารมณ์จากการชวนของนาวาโทศรีโรจน์ หงส์ประสิทธิ์ ซึ่งมีหน้าที่บอกบทให้คณะละคร พอดีกับที่คณะละครกำลังมองหาคน รับบท นางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ กัณฑรีย์ได้รับเลือกให้แสดงละครเรื่องนี้เป็นเรื่องแรก ได้รับการฝึกสอนจากครูเนรมิตและครูมารุต ผู้กำกับการแสดงมีชื่อเสียงในสมัยนั้น

ชีวิตส่วนตัว

กัณฑรีย์พบรักกับฉลอง สิมะเสถียรพระเอกละครเวทีร่วมสมัยกับเธอ มีบุตรสาวหนึ่งคน ชื่อ กัญชลิกา สิมะเสถียร โดยเธอได้นำชื่อลูกสาวมาตั้งชื่อคณะละครที่เธอเป็นผู้ดูแล ซึ่งกัณฑรีย์มีศักดิ์เป็นคุณยายของณัฐภัสสร สิมะเสถียร หรือ ดาว โอเกะ นักแสดงและดีเจชื่อดัง

ผลงาน

ละครเวที

• 2487: ท้าวศรีสุดาจันทร์
• 2490: มัจจุราชจำแลง
• 2492: ขุนทัพพญายม
• 2493: บ้านทรายทอง ^[2]
• 2532: พันท้ายนรสิงห์ (ผู้กำกับ)
• 2536: ศกุนตลา
• 2537: จุฬาตรีคูณ (ผู้กำกับ)

ภาพยนตร์

• 2497: นางกลางเมือง
• 2498: สร้อยฟ้าขายตัว
• 2498: น้ำใจสาวจีน
• 2498: โตเกียวพิศวาส
• 2499: เสียแรงรัก
• 2499: ยอดดรุณี
• 2500: ก่อนอรุณจะรุ่ง
• 2500: โชคมนุษย์
• 2502: กล่อมกากี
• 2502: ดวงใจที่รัก
• 2504: กระท่อมทิพย์
• 2504: สลักจิต
• 2505: ฉุยฉาย
• 2505: จอมใจเวียงฟ้า
• 2506: เจ็ดประจัญบาน
• 2507: ละอองดาว
• 2508: หมอกสวาท
• 2508: กำไลหยก
• 2508: น้ำเพชร
• 2509: น้ำค้าง
• 2509: หงส์เหิร
• 2509: เชลยใจ
• 2509: ชุมทางรัก
• 2509: แม่ยอดชีวิต
• 2509: มือนาง
• 2510: โนรี
• 2510: จันทร์เจ้า
• 2510: ไฟเสน่หา
• 2511: ขวัญเรือน
• 2511: อีแตน
• 2511: จั๊กจั่น
• 2511: แสนพยศ
• 2512: ปีศาจเสน่หา
• 2515: แม่ยาย
• 2522: ชื่นรัก
• 2522: เขยใหม่ปึ๋งปั๋ง
• 2524: รักข้ามคลอง
• 2524: ไอ๊หยาอาตือ
• 2525: รักต้องหึง
• 2525: รักมหาสนุก
• 2525: มาดามยี่หุบ
• 2525: ปรากริมไข่เต่า
• 2526: น.ส.เย็นฤดี
• 2527: สวัสดีคุณนาย
• 2529: รักพลิกล็อค
• 2529: แหม่มกะปิ
• 2531: อีจู้กู้ปู่ป่า

ละครโทรทัศน์

ปี	เรื่อง	รับบท	ออกอากาศ
ไม่ทราบปี	นาฏลิกา		ช่อง 4 บางขุนพรหม
	ชลธีพิศวาส
	เสือเก่า
2501	บ้านทรายทอง	หญิงเล็ก
2507	ศึกถลาง
2510	จำพราก
	เขาหาว่าฉันเป็นบ้า
2511	บ้านทรายทอง	หญิงเล็ก
2514	เพ็ญเดือนสี่ที่ตะโก
	อีสา
2519	ทัดดาวบุษยา	เดือน	ช่อง 9
2521	ฝ้ายแกมแพร	ทอแสง
	สกาวเดือน	เทวินา
2522	แม่ยอดสร้อย		ช่อง 3
	ฝ้ายแกมแพร	ทอแสง	ช่อง 5
2523	เรือมนุษย์	เฟื่องทอง
2524	ชลาลัย	คุณจอมเข็ม	ช่อง 9
	หลง
	ในม่านเมฆ	คุณหญิงอัมพร	ช่อง 5
2525	หนึ่งในร้อย
	ปราสาทมืด	นางแช่ม
2526	เสื้อสีฝุ่น
	เขยบ้านนอก
	เขยใหม่		ช่อง 9
2527	เปลวไฟในดวงดาว		ช่อง 3
	เลือดขัตติยา
	เมื่อรักร้าว		ช่อง 9
	วงเวียนหัวใจ	บุษบา พิมุขโยธกานต์
2528	กิ่งมัลลิกา[3]		ช่อง 7
2530	ไฟเสน่หา		ช่อง 3
2531	คมพยาบาท	คุณหญิงอนุรักษ์ อนุรักษ์ธานินทร์	ช่อง 5
	สามอนงค์		ช่อง 3
	ระบำไฟ	ชิงฉัตร
2532	ผู้พิชิตมัจจุราช
	ดอกฟ้าและโดมผู้จองหอง
2534	วนิดา	คุณนายน้อม มหศักดิ์
2535	ไฟโชนแสง
2536	ฉุยฉาย	หม่อมวาด
2539	ทรายสีเพลิง	คุณหญิงศิริ พรหมมาศนารายณ์
2542	เมียหลวง

กำกับการแสดง/ผู้จัด

• 2500: ก่อนอรุณจะรุ่ง ช่อง 4
• 2510: ค่าของคน ช่อง 4
• 2511: บ้านทรายทอง ช่อง 4
• 2523: สี่แผ่นดิน ช่อง 3
• 2524: เงามฤตยู ช่อง 9
• 2525: หนึ่งในร้อย ช่อง 5
• 2527: วิมานคนบาป ช่อง 9
• 2528: ระเบียงรัก ช่อง 9
• 2533: เมื่อรักร้าว ช่อง 5

พิธีกร

• เพลงกล่อมจิต (เป็นการนำเพลงในวงทรัพย์ส่วนพระมหากษัตริย์มาร้องใหม่) ช่อง 4
• เพลงมิตรกล่อมใจ ช่อง 4
• เพลงแห่งความหลัง (นำเพลงขงพรานบูรพ์มาร้องใหม่) ช่อง 4

เสียชีวิต

ในช่วงหลังกัณฑรีย์มีปัญหาด้านสุขภาพจึงวางมือทางด้านการแสดงลง มีรับเชิญแสดงบ้างเป็นครั้งคราว

กัณฑรีย์ เสียชีวิตด้วยโรคมะเร็ง เมื่อวันที่ 4 กันยายน พ.ศ.2544 สิริรวมอายุได้ 77^[4]

อ้างอิง

1. http://book.culture.go.th/newbook/artbura/files/mobile/index.html#274
2. https://pantip.com/topic/40568921
3. https://m.pantip.com/topic/32524403?
4. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-08-10. สืบค้นเมื่อ 2024-05-06.