ประเทศทาจิกิสถาน
ประเทศในเอเชียกลาง จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ทาจิกิสถาน (อังกฤษ: Tajikistan; ทาจิก: Тоҷикистон; รัสเซีย: Таджикистан) หรือชื่อทางการว่า สาธารณรัฐทาจิกิสถาน (อังกฤษ: Republic of Tajikistan; ทาจิก: Ҷумҳурии Тоҷикистон) เป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลในภูมิภาคเอเชียกลาง มีพื้นที่ 143,100 ตารางกิโลเมตร (55,300 ตารางไมล์)[6][7][8] และประชากรประมาณ 9,537,645 คน[15] มีอาณาเขตติดต่อกับอัฟกานิสถาน จีน คีร์กีซสถาน และอุซเบกิสถาน ทาจิกิสถานเคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต
สาธารณรัฐทาจิกิสถาน | |
|---|---|
.svg) ที่ตั้งของ ประเทศทาจิกิสถาน (เขียว) | |
| เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | ดูชานเบ 38°33′N 68°48′E |
| ภาษาราชการ | ทาจิก |
| ภาษาในการสื่อสารระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ | รัสเซีย[1] |
| ภาษาพูด | |
| กลุ่มชาติพันธุ์ (ค.ศ. 2010[2]) |
|
| ศาสนา |
|
| เดมะนิม | ชาวทาจิกิสถาน[4]
ชาวทาจิก[5] |
| การปกครอง | รัฐเดี่ยว ระบบพรรคเด่น ระบบประธานาธิบดี สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญ |
• ประธานาธิบดี | เอมอมาลี ราห์มอน |
• นายกรัฐมนตรี | คอฮีร์ ราซุลซอดา |
• ประธานมัจลีซีมิลลี | รุสแทม เอมอแมลี |
| สภานิติบัญญัติ | สมัชชาสูงสุด |
• สภาสูง | สภาแห่งชาติ |
• สภาล่าง | สมัชชาผู้แทน |
| ก่อตั้ง | |
• จักรวรรดิซามานิด | ค.ศ. 819 |
• เขตปกครองตนเองโซเวียต | 27 ตุลาคม ค.ศ. 1924 |
| 5 ธันวาคม ค.ศ. 1929 | |
| 9 กันยายน ค.ศ. 1991 | |
• สมาชิกเครือรัฐเอกราช | 21 ธันวาคม ค.ศ. 1991 |
• ได้รับการยอมรับ | 26 ธันวาคม ค.ศ. 1991 |
| 2 มีนาคม ค.ศ. 1992 | |
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน | 6 พฤศจิกายน ค.ศ. 1994 |
| พื้นที่ | |
• รวม | 143,100 ตารางกิโลเมตร (55,300 ตารางไมล์)[6][7][8] (อันดับที่ 94) |
| 1.8 | |
| ประชากร | |
• ค.ศ. 2020 ประมาณ | 9,537,645[9] (อันดับที่ 96[10]) |
| 48.6 ต่อตารางกิโลเมตร (125.9 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 155) | |
| จีดีพี (อำนาจซื้อ) | ค.ศ. 2018 (ประมาณ) |
• รวม | 30.547 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[11] (อันดับที่ 132) |
• ต่อหัว | 3,354 ดอลลาร์สหรัฐ[11] (อันดับที่ 155) |
| จีดีพี (ราคาตลาด) | ค.ศ. 2018 (ประมาณ) |
• รวม | 7.350 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ[11] (อันดับที่ 147) |
• ต่อหัว | 807 ดอลลาร์สหรัฐ[11] (อันดับที่ 164) |
| จีนี (ค.ศ. 2015) | 34[12] ปานกลาง |
| เอชดีไอ (ค.ศ. 2019) |  0.668[13]ปานกลาง · อันดับที่ 125 |
| สกุลเงิน | โซโมนี (TJS) |
| เขตเวลา | UTC+5 (เวลาทาจิกิสถาน) |
| ขับรถด้าน | ขวา |
| รหัสโทรศัพท์ | +992 |
| โดเมนบนสุด | .tj |
| |
ทาจิกิสถาน หมายถึง "ดินแดนของชาวทาจิก" โดยคำว่าทาจิกแปลว่า "ไม่ใช่เติร์ก"[16][17] และ "-สถาน" เป็นคำลงท้ายภาษาเปอร์เซียที่มีความหมายว่า "ดินแดนของ" หรือ "ประเทศของ"[18]
พจนานุกรมแอมีด หนึ่งในพจนานุกรมเปอร์เซียที่โดดเด่นที่สุด ให้คำนิยามทาจิกจากข้อมูลหลายแหล่งว่า:[19]
- ไม่ใช่ทั้งชาวอาหรับหรือเติร์ก เขาผู้พูดภาษาเปอร์เซีย ผู้ที่พูดภาษาเปอร์เซีย
- เด็กที่เกิดในเปอร์เซีย และดังนั้นจึงพูดภาษาเปอร์เซีย
ฆียอส แอลลูฆอต พจนานุกรมเก่าแก่อีกเล่มให้คำนิยามทาจิกว่า "ผู้ที่ไม่ใช่ชาวมองโกลหรือเติร์ก"[17]
ในภาษาอังกฤษก่อน ค.ศ. 1991 ทาจิกิสถานมักเขียนในรูปของ Tadjikistan หรือ Tadzhikistan เนื่องจากการทับศัพท์คำว่า "Таджикистан" ในภาษารัสเซีย ไม่มีอักษร "j" เดี่ยวที่แสดงหน่วยเสียง /ʤ/ และดังนั้นจึงเขียนเป็น дж หรือ dzh Tadzhikistan เป็นรูปเขียนหนึ่งที่นิยมเขียนกันมากที่สุด และถูกใช้อย่างกว้างขวางในวรรณกรรมอังกฤษที่นำข้อมูลมาจากรัสเซีย[20] ส่วน "Tadjikistan" เป็นรูปการสะกดตามภาษาฝรั่งเศส และสามารถพบในข้อความภาษาอังกฤษบางส่วน ประเทศทาจิกิสถานเขียนในแบบอักษรเปอร์เซีย-อาหรับเป็น تاجیکستان
ทาจิกิสถานของรัสเซีย
ลัทธิจักรวรรดินิยมรัสเซียนำไปสู่การพิชิตเอเชียกลางของจักรวรรดิรัสเซียในช่วงปลายยุคจักรวรรดิของศตวรรษที่ 19 ระหว่างปี พ.ศ. 2407 - 2428 รัสเซียค่อย ๆ เข้าควบคุมดินแดนทั้งหมดของเตอร์กิสถานรัสเซียส่วนทาจิกิสถานซึ่งถูกควบคุมโดยเอมิเรตแห่งบูคาราและคานาเตะแห่งโคกันด์ รัสเซียสนใจที่จะเข้าถึงแหล่งผลิตฝ้าย และในช่วงทศวรรษที่ 1870 พยายามที่จะเปลี่ยนการเพาะปลูกในภูมิภาคจากเมล็ดพืชเป็นฝ้าย (กลยุทธ์ที่ถูกคัดลอกและขยายโดยโซเวียตในภายหลัง) ในปี พ.ศ. 2428 ดินแดนของทาจิกิสถานถูกปกครองโดยจักรวรรดิรัสเซียหรือรัฐข้าราชบริพารเอมิเรตบูฆอรอ แต่ทาจิกิสถานรู้สึกได้ถึงอิทธิพลของรัสเซียเพียงเล็กน้อย
ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 พวกทาจิก ได้จัดตั้งตัวเองเป็นขบวนการทางสังคมอิสลามทั่วทั้งภูมิภาค แม้ว่าทาจิกจะเป็นผู้ที่สนับสนุนความทันสมัยและไม่จำเป็นต้องต่อต้านรัสเซีย แต่ชาวรัสเซียมองว่าการเคลื่อนไหวดังกล่าวเป็นภัยคุกคามเนื่องจากจักรวรรดิรัสเซียนับถือศาสนาคริสต์เป็นหลัก กองกำลังรัสเซียจำเป็นต้องฟื้นฟูคำสั่งซื้อในระหว่างการลุกฮือต่อต้านรัฐข่านโคกันด์ระหว่างปี พ.ศ. 2453 - 2456 ความรุนแรงเพิ่มเติมเกิดขึ้นในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2459 เมื่อผู้ประท้วงโจมตีทหารรัสเซียในฆูจันด์จากการขู่บังคับเกณฑ์ทหารในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 แม้กองทัพรัสเซียจะนำฆูจันด์กลับอย่างรวดเร็ว ภายใต้การควบคุมการปะทะยังคงดำเนินต่อไปตลอดทั้งปีในสถานที่ต่าง ๆ ในทาจิกิสถาน
หลังได้รับเอกราชจากสหภาพโซเวียต
ทาจิกิสถานได้ได้รับเอกราชในปี ค.ศ. 1990 (พ.ศ. 2533) ภายหลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต แต่ในช่วงแรก การเมืองภายในประเทศขาดเสถียรภาพเนื่องจากเกิดความขัดแย้งภายในอย่างรุนแรงระหว่างกลุ่มชาตินิยม กลุ่มนีโอ-คอมมิวนิสต์ และกลุ่มอิสลามหัวรุนแรง และมีผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์ดังกล่าว 60,000 คน ต่อมากลุ่มอิสลามหัวรุนแรงได้อพยพออกนอกประเทศพร้อมด้วยประชาชนหลายหมื่นคน ไปตั้งมั่นอยู่ทางภาคเหนือของอัฟกานิสถาน และกลับเข้ามาปฏิบัติการแบบกองโจรในทาจิกิสถาน ทำให้รัฐบาลทาจิกิสถานต้องพึ่งกองกำลังรัสเซียดูแลแนวชายแดนทาจิกิสถาน-อัฟกานิสถาน และมีการสู้รบยืดเยื้อเป็นเวลาหลายปี จนในปี ค.ศ. 1997 (พ.ศ. 2540) จึงมีการลงนามสนธิสัญญาสันติภาพระหว่างประธานาธิบดี เอมอแมลี แรฮ์มอนอฟ กับนาย แซยิด แอบดุลลอห์ นูรี ผู้นำกลุ่มแนวร่วมต่อต้านรัฐบาล (United Tajik Opposition - UTO)
ทาจิกิสถานแบ่งออกเป็น 4 เขตการปกครองย่อย ได้แก่แคว้นซุฆด์กับฆัตลอน แคว้นปกครองตนเองเคอฮิสทอนีบาดัฆชอน และเขตภายใต้การบริหารของสาธารณรัฐ แต่ละแคว้นแบ่งออกเป็นอำเภอ (ทาจิก: Ноҳия) ซึ่งแบ่งออกเป็น จามออัต (หน่วยปกครองตนเองระดับหมู่บ้าน) ข้อมูลเมื่อ 2006[update] ประเทศทาจิกิสถานมี 58 อำเภอและ 367 จามออัต[21]
 |
เขตการปกครองย่อย | ISO 3166-2 | หมายเลขแผนที่ | เมืองหลัก | พื้นที่ (ตร.กม.)[21] | ประชากร (ค.ศ. 2019)[22] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| แคว้นซุฆด์ | TJ-SU | 1 | ฆูจันด์ | 25,400 | 2,658,400 | |
| เขตภายใต้การบริหารของสาธารณรัฐ | TJ-RR | 2 | ดูชานเบ | 28,600 | 2,122,000 | |
| แคว้นฆัตลอน | TJ-KT | 3 | บอฆทาร์ | 24,800 | 3,274,900 | |
| เคอฮิสทอนีบาดัฆชอน | TJ-GB | 4 | ฆอรุฆ | 64,200 | 226,900 | |
| ดูชานเบ | - | - | ดูชานเบ | 124.6 | 846,400 |
วันหยุด
- 1 มกราคม – วันปีใหม่ "Yangi Yil Bayrami"
- 14 มกราคม – วันกองทัพอุซเบกิสถาน Vatan Himoyachilari kuni
- 8 มีนาคม – วันสตรีสากล – "Xalqaro Xotin-Qizlar kuni"
- 21 มีนาคม – วันปีใหม่ของชาวเตอร์กิซ – "Navro'z Bayrami"
- 1 พฤษภาคม – วันแรงงานสากล
- 9 พฤษภาคม – ชัยชนะเหนือเยอรมนี – "Xotira va Qadirlash kuni"
- 1 กันยายน – วันประกาศเอกราช – "Mustaqillik kuni"
- 1 ตุลาคม – วันครู – "O'qituvchi va Murabbiylar"
- 8 ธันวาคม – วันรัฐธรรมนูญ – Konstitutsiya kuni
วันหยุดนอกเหนือจากทางราชการ
- End of Ramazon Ramazon Hayit Eid al-Fitr
- 70 days later Qurbon Hayit Eid al-Adha
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
